-
فولادمبارکه به دروازه بهشت معادن رسید؛
سرمایهگذاری معدنی یا بازآرایی زنجیره تأمین؟
سرمایهگذاری فولاد مبارکه در افغانستان، تنها یک قرارداد معدنی نیست؛ بلکه حرکتی حسابشده برای بازتعریف زنجیرههای تأمین منطقهای و دستیابی به ثروت معدنی دستنخورده همسایه شرقی است. از سنگآهن پرعیار حاجیگک تا عناصر کمیاب خاکی، این ابتکار میتواند نهتنها امنیت مواد اولیه صنعت فولاد ایران را تضمین کند، بلکه تهران را به بازیگری محوری در بازار عناصر استراتژیک جهان بدل سازد؛ حرکتی که هم پیام ضدتحریم دارد و هم چشمانداز توسعه مشترک منطقهای.
-
چالشهای فراروی بازسازی و نوسازی واحدهای صنعتی چیست؟
فرسودگی تولید
هرچند برنامههای توسعه، بر نوسازی ماشینآلات خطوط تولید با هدف افزایش کیفیت، کاهش هزینهها و ارتقای رقابتپذیری صنایع تاکید دارد، اما بهرغم گذشت سالها از تصویب، شواهد موجود از عدم اجرای کامل آن و وضعیت نامساعد ماشینآلات و فناوریهای خطوط تولید اغلب واحدهای صنعتی کشور حکایت میکند. اما چرا بازسازی و نوسازی واحدهای صنعتی در عمل محقق نمیشود؟ و چه چالشهایی باعث فرسودگی بخش تولید کشور شده است؟
-
فناوریهای نوین، چگونه به کاهش تلفات حوادث معدنی کمک میکند؟
خاکریز آخر
ترکیه به عنوان یکی از مصرفکنندگان عمده زغالسنگ در نیروگاهها و صنایع فولادی، سابقه طولانی در استخراج زغالسنگ از معادن زیرزمینی دارد. این کشور که زمانی شاهد فاجعهای با هزار کشته در یک حادثه معدنی بود، امروز با بهرهگیری از فناوریهای نوین توانسته تلفات را به حداقل برساند. این گزارش به بررسی تجربه موفق کشور ترکیه که به میزان قابل توجهی با بهرهگیری از فناوریهای نوین، تلفات حوادث معدنی را به کاهش داد، میپردازد.
-
سرمایهگذاری هوشمند فولادمبارکه برای ایجاد خندق رقابتی و تابآوری صنعتی؛
استراتژی بقا در مقیاس جهانی
فولاد مبارکه در دل فلات ایران، مسیر بقا و برتری خود را با حفر خندق رقابتی ترسیم کرده است. سرمایهگذاری در میدان گازی «مدار»، انرژیهای تجدیدپذیر و پروژه انتقال آب از دریای عمان، تنها پاسخی کوتاهمدت به بحرانها نیست، بلکه راهبردی برای تابآوری و جهش صنعتی است. همانگونه که آرسلورمیتال با یکپارچهسازی عمودی ستون فقرات امپراتوری فولادین خود را بنا کرد، فولاد مبارکه نیز زنجیرهای خودکفا از معدن تا کوره ترسیم کرده است؛ راهبردی که آن را به نهادی تابآور، ملی و آماده برای فردا تبدل میکند.
-
اوگاندا مسیر رشد اقتصادی را شتاب داده است؛
فرصتهای نو تجارت در قلب آفریقا
اوگاندا با تکیه بر جمعیت جوان، منابع طبیعی غنی و موقعیت راهبردی در شرق آفریقا، در حال تبدیلشدن به یکی از بازارهای روبهرشد این قاره است و میتواند مقصدی نوظهور برای صادرات ایران باشد؛ ارزیابیها حاکی است که توسعه زیرساختهای حملونقل، نیاز این کشور به واردات کالا و خدمات و روند صعودی مصرف داخلی، ظرفیتهای کمسابقهای برای همکاریهای تجاری ایجاد کرده است که به باور کارشناسان، در صورت رفع موانع لجستیکی و بانکی قابل بهرهبرداری خواهد بود.
-
آمارها چه وضعیتی از ایمنی معادن را در ایران نشان میدهد؟
ناترازی اقتصاد معادن
ارتقای ایمنی معادن زغال سنگ، نیازمند حمایت از تولید داخلی زغال سنگ و در نظر گرفتن حمایت مالی مشخص برای آن دسته از واحدهایی است، که درارتقای ایمنی سرمایه گذاری کردهاند. این گزارش تاکید دارد، علت اصلی پایین بودن سطح ایمنی معادن ایران، ناترازی اقتصادی معادن است و تا زمانی که این ناترازیها مرتفع نشود، هرگونه برنامه برای ارتقای ایمنی معادن کشور تحقق پیدا نخواهد کرد.
-
پرش فولاد مبارکه به «مدار» انرژی؛
قطار توسعه روی ریل گاز
در یک چرخش استراتژیک که مرزهای میان تولیدکننده و مصرفکننده انرژی را جابجا میکند، فولاد مبارکه، غول صنعتی ایران، با یک سرمایهگذاری ۶۰۰ میلیون دلاری، کنترل آینده انرژی خود را به دست گرفت. این قرارداد که برای توسعه میدان گازی "مدار" با شرکت ملی نفت به امضا رسید، پاسخی قاطع به سالها چالش کمبود گاز است که تولید بزرگترین فولادساز خاورمیانه را تهدید میکرد و نقطه پایانی بر دغدغه تامین پایدار انرژی برای این بنگاه پیشران محسوب میشود.
-
سیطره انبوهسازی چه مخاطرانی بر تولید و صنایع ترکیه وارد کرد؟
اقتصاد بتن
یکی از انتقادات مهم علیه سیاستهای اقتصادی دولت ترکیه، تمرکز اغراقآمیز بر صنعت ساختمان، انبوهسازی و پروژههای عمرانی است که در ادبیات سیاسی این کشور با عبارتی به نام «اقتصادِ بتُن» از آن یاد میشود. منتقدین بر این باورند، سران حزب حاکم ترکیه، به جای آنکه منابع مالی کشور را در مسیر تولید و توسعه صنایع هدایت کنند، به شکلی اغراقآمیز به بخش ساخت و ساز و پروژههای عمرانی برده و این امر باعث تورم افسار گیسخته در بخش مسکن شده است. گزارش پیشروی، به بررسی مهمترین دلایل و پیامدهای اقتصاد بتُن در ترکیه پرداخته و علاوه بر جوانب اقتصادی موضوع، به انگیزهها و پسزمینههای سیاسی و حزبی آن اشاره میکند.
-
چین، چگونه بر بام صنعت فناوری دنیا قرار گرفت؟
جادوی اژدها
چین، که پیشتر بهعنوان پیرو فناوری شناخته میشد، اکنون به نیرویی پیشرو در حوزههای کلیدی مانند پهپادها، یادگیری ماشینی، باتریهای الکتریکی، انرژی هستهای، فتوولتائیکها، حسگرهای کوانتومی و استخراج مواد معدنی حیاتی تبدیل شده است. اژدها اکنون بالاتر از همیشه به پرواز درآمده و غرب در تلاش است تا با آن مقابله کند. اما چین چگونه بر فناوری دنیا تسلط یافت.
-
فلزات اساسی،قربانی سیاستهای ناترازی انرژی؛
نقطه کور راهبرد توسعه صنعتی کشور
در حالی که صنعت فلزات اساسی باید موتور محرک صادرات غیرنفتی و تولید کشور باشد، ناترازی انرژی آن را به بزرگترین قربانی سیاستهای معکوس بدل کرده است. آمارهای رسمی نشان میدهد برق این صنایع در مرداد تا ۳۶ درصد کاهش یافته، در حالی که همزمان نرخ انرژی دو برابر شده است. فولاد، مس و آلومینیوم که بیشترین بار اقتصاد صنعتی کشور را بر دوش دارند، اکنون زیر فشار قطع برق و جهش هزینهها به مرز شکنندگی رسیدهاند.
-
گزارش مرکز پژوهشهای مجلس بررسی شد؛
نقشه راه نوسازی صنایع ایران
اقتصاد ایران در برابر چالش صنعتزدایی خاموش، هنوز ظرفیتهای ارزشمندی برای بازآفرینی صنعتی دارد. گزارش مرکز پژوهشهای مجلس تأکید میکند که با تمرکز بر صنایع پیشران، استفاده هدفمند از منابع صندوق توسعه ملی و بهرهگیری از ابزارهای نوین تأمین مالی، امکان نوسازی و بازسازی خطوط تولید فراهم است. تجربه شرکتهای بزرگ معدنی و فولادی نیز نشان داده که با اراده سیاسی و برنامهریزی منسجم، میتوان موتور توسعه صنعتی کشور را دوباره روشن کرد.
-
استاندارد دوگانه ارزی و چالش نقشآفرینی بورس کالا؛
قربانیان نظام ارزی دو نرخی
صنایع بزرگ تحت فشار ارز دو نرخی مجبور به تخفیف اجباری در بورس کالا میشوند. مغز متفکر این ناهنجاری، نظام مزمن ارز چند نرخی است که در آن، دولت با تعیین نرخهای مختلف برای دلار (مانند نرخ مرکز مبادله و نرخ بازار آزاد)، یک واقعیت اقتصادی را تحریف میکند. اگر این گره ارزی گشوده شود، بورس کالا میتواند هرچه بیشتر به سکوی مطمئن شفافیت، حمایت از تولید و تضمین منافع مصرفکننده و سرمایهگذار حرکت کند
-
از رکود ساختوساز تا دلار ضعیف و تقاضای شکننده؛
فولاد چین در بزنگاه سهگانه
بازار فولاد چین در آستانه یک پیچ حساس قرار گرفته است؛ جایی که دادههای متناقض اقتصاد کلان، تعرفههای تجاری و سیاستهای محدودسازی تولید بهطور همزمان بر سمتوسوی قیمتها اثر میگذارند. از یکسو کاهش احتمالی نرخ بهره فدرال رزرو و رشد نسبی مصرف داخلی میتواند به تقویت بازار کمک کند، و از سوی دیگر رکود ساختوساز و تهدید تعرفههای جدید، سایهای سنگین بر صادرات و تقاضا انداخته است. نتیجه این کشاکش، تعیینکننده مسیر فولاد در پاییز خواهد بود.
-
چگونه یک شرکت خانوادگی به امپراتوری کالاهای اساسی رسید؟
جنون بهرهبرداری
در حالی که جهان برای تولید محصولات انرژی پاک بیشتر در رقابت است، پسران لاندین، مالک هلدینگ بزرگ معدنی آرژانتین با نام «لاندین ماینینگ» در خط مقدم جنون بهرهبرداری از منابع طبیعی این کشور تورمزده قرار گرفتهاند. آدام از دفتر خود در ونکوور که مشرف به دریاست، میگوید: «دنیا به سمت برقی شدن میرود و نیاز به مس بیشتر و بیشتر میشود.» این داستان یک شرکت خانوادگی است که به امپراتوری کالاهای اساسی رسید.
-
سبز کردن اقتصاد جهان، چقدر هزینه دارد؟
فریب پرهزینه
سبز کردن اقتصاد جهان، خیلی ارزانتر از آن چیزی تمام میشود که تصور میشود. نشریه اکونومیست بر اساس نظر طیفی از اقتصاددانان، مشاوران و دیگر محققان، ارزیابی هزینه جهانی «گذار انرژی» و حرکت به سوی انتشار صفر را بررسی کرده است؛ ارزیابیهایی که معمولاً مبنایی برای سیاستگذاری هستند. این رقم از حدود ۳ تریلیون دلار در سال تا حدود ۱۲ تریلیون دلار در سال تخمین زده شده که در واقع رقم بسیار بالایی است. اما از چهار جهت میتوان گفت که چرا این ارقام خیلی بالا به نظر میرسند.
-
هوش مصنوعی چگونه تجارت بینالمللی را تحتتأثیر قرار میدهد؟
تجارت هوشمند
هوش مصنوعی در حال تغییر تجارت بینالمللی است. این فناوری نوظهور، توانایی کاهش هزینههای مرتبط با لجستیک تجاری، مدیریت زنجیره تأمین و رعایت مقررات را دارد. هوش مصنوعی میتواند فرآیندهای گمرکی و کنترل مرزی را خودکار و ساده کرده، مقررات پیچیده تجاری را مدیریت و ریسکها را پیشبینی کند. ابزارهای مبتنی بر هوشمصنوعی با تحلیل دادهها در زمان واقعی و ارائه بینشهای پیشبینیکننده، زنجیره تأمین را بهبود میبخشند. این پیشرفتها نهتنها هزینههای تجاری را کاهش میدهند، بلکه ورود کسبوکارهای کوچک و کشورهای درحالتوسعه به بازارهای جهانی را تسهیل میکنند. مرکز پژوهشهای اتاق ایران در این گزارش به بررسی تلاقی هوشمصنوعی و تجارت بینالمللی پرداخته است.
-
طلای سرخ، چگونه جایگزین نفت در اقتصاد ایران میشود؟
از نفت تا مس
مس را طلای سرخ نامیدهاند از این رو که نه تنها یک فلز، بلکه یک عامل تحول اقتصادی و فناورانه است و آیندهای درخشان را برای صنایع مختلف رقم میزند. ایران با برخورداری از ذخایر غنی و فرصتهای توسعه، میتواند نقش مهمی در این عرصه ایفا کند. اما بهرهگیری از این فرصتها مستلزم سیاستگذاریهای هدفمند، جذب سرمایهگذاریهای خارجی و تقویت صنایع پاییندستی مس است. اما صنعت مس، چگونه میتواند جایگزین نفت را در اقتصاد ایران تصاحب کند؟
-
سایه دلار بر بازار فولاد؛
روایت دادهها
بازار فولاد ایران این روزها زیر سایه دلار نفس میکشد. دادههای چهارساله نشان میدهد ورق گرم، حساسترین محصول به نوسانات ارزی است؛ هر یک درصد رشد دلار آزاد، طی ده روز نیم درصد به قیمت آن اضافه کرده است. در مقابل، میلگرد همچنان درگیر رکود ساختوساز و رقابت داخلی است. این الگو معنایی روشن دارد: ورق با سرعت بیشتری به سیگنالهای جهانی واکنش نشان میدهد، درحالیکه سایر محصولات زنجیره فولاد با تأخیر و شدت کمتر حرکت میکنند.
-
ریوتینتو و BHP؛ استراتژی ارزشمندترین شرکتهای معدنی دنیا چه تفاوتهای دارد؟
قمار روی آینده
شرکتهای BHP و ریوتینتو، دو شرکت بزرگ معدنی جهان، سالها در یک جهت با هم پیش میرفتند. در طول دهه ۲۰۰۰، ارزش سهام این دوقلوی انگلیسی-استرالیایی به پشتوانه تقاضای بالای چین برای کالاهای اساسی در اوج بود. در سال ۲۰۰۷، آنها حتی امکان ادغام با هم را بررسی کردند. سپس، زمانی که ابرچرخه کالاهای اساسی در سال ۲۰۱۵ در هم شکست، هر دو شرکت در لیست سیاه سرمایهگذاران قرار گرفتند و مجبور شدند داراییهای خود را آزاد کنند. اما حالا که هر دو شرکت به دنبال بیشترین بهرهبرداری از گذار انرژی هستند، راهشان برای قمار روی آینده از هم جدا شده است.
-
دادههای ماهوارهای بانک جهانی از سوزاندن گازهای فلر، چه وضعیتی را نشان میدهد؟
خودنمایی مشعلها
ایران پنجمین کشور از نظر سطح آلایندگی و انتشار کربن، بزرگترین مصرفکننده انرژی منطقه و پنجمین کشور جهان از نظر انتشار کربن است. گزارشها حاکی از آن است که افزایش قابل توجه میزان هدررفت گازهای فلر در کنار افزایش چشمگیر تولید و مصرف انرژی باعث شده که کماکان ایران بالاتر از بسیاری کشورهای پرجمعیت و قدرتهای صنعتی و اقتصادی جهان قرار بگیرد. اما چرا تاکنون اقدامات کافی در این خصوص انجام نشده است؟
-
شطرنج مالی تهران؛
آیا بازگشت CFT به مجمع تشخیص، معادلات را عوض میکند؟
تلاش ایران برای خروج از فهرست سیاه بار دیگر با چالشی حقوقی روبرو شده است. مجمع تشخیص مصلحت نظام، با استناد به مجوزی فراتر از آییننامه داخلی خود، بررسی لایحه الحاق به کنوانسیون مبارزه با تأمین مالی تروریسم (CFT) را از سر گرفته است؛ لایحهای که تصویب آن میتواند کلید خروج ایران از فهرست سیاه گروه اقدام مالی (FATF) باشد. اما این تصمیم، پرسشی بزرگ را پیش روی ناظران قرار میدهد: آیا این حرکت، نشانهای از عزمی تازه در تهران برای پیوستن به نظم مالی جهانی است، یا مانوری تاکتیکی برای شکستن هجوم اروپاییها به برجام؟
-
بورس تهران بیدار شد؛
فولاد و خودروییها پیشتاز شدند
پس از ماهها رکود و سردرگمی، بورس تهران نفس تازهای کشید. شاخص کل با جهش ۴.۴ درصدی، سطح ۲.۵ میلیون واحد را بازپس گرفت و شاخص هموزن نشان داد موج صعودی به کلیت بازار سرایت کرده است. ترکیب اصلاحات اقتصادی داخلی، از جمله راهاندازی تالار دوم ارزی، و باد موافق جهانی با انتظار کاهش نرخ بهره آمریکا، محرک این رالی بود. پیشتازان این صعود، غولهای صنعتی مانند فولاد مبارکه و نمادهای خودرویی و بانکی هستند، که مسیر رشد پایدار را هموار کردهاند.
-
تجارت اشباح؛
چگونه کارتهای بازرگانی یکبار مصرف، صنایع را زمینگیر میکنند؟
در بازارهای جهانی فولاد، رقابت بیرحمانه است. اما برای تولیدکنندگان ایرانی، عجیبترین و شاید مخربترین رقیب، نه یک غول چینی یا هندی، که هموطن نامرئی خودشان است. این اشباح رقیب، که با هیچ نام و نشانی فعالیت نمیکنند، با استفاده از یک حفره در سیستم تجاری ایران، همان محصول را با قیمتی پایینتر میفروشند و عملاً در حال تضعیف صنعت ملی خود در عرصه جهانی هستند.
-
آنچه از سخنان رهبر معظم انقلاب در دیدار با رئیسجمهور و هیئت وزیران برداشت شد؛
انرژیِ مطمئن، ضامن حیات تولید
سخنان رهبر انقلاب در نشست ۱۶ شهریور ۱۴۰۴ با رئیسجمهور و هیئت وزیران، نقشه راهی بود برای آنکه اقتصاد ایران از دام بیبرقی و بیگازی رها شود و روی ریل تولید پایدار حرکت کند. کلیدواژه اصلی این دیدار «تولید» بود، اما ریشه پایداری تولید در یک محور نهفته بود، تأمین انرژی مطمئن، هوشمند و مستمر برای صنایع. هشداری که اگر جدی گرفته نشود نهفقط چرخ کارخانهها بلکه سفره مردم و جایگاه صادراتی کشور را با خطر مواجه میکند.
-
تحلیل «مدرسه عالی بازرگانی پاریس» از موج درونسپاری و نوسازی صنایع؛
سه تفنگدار فرانسه
پژوهش حاضر که توسط مدرسه عالی بازرگانی پاریس (قدیمیترین دانشکده بازرگانی و کسبوکار جهان) صورت گرفته است به بررسی رویکرد دولت فرانسه در مسیر درونسپاری، برونسپاری و دوستسپاری پرداخته و ادعا میکند آنچه دولت فرانسه در نظر دارد، نه الزاماً تلاشی صِرف در راستای جابهجایی مکانی شرکتهای تولیدی این کشور، بلکه کوشش برای نوسازی صنعتی و بهبود زیرساختهای صنعتی این کشور است که با هدف تقویت استقلال اقتصادی-سیاسی فرانسه در حال انجام است.
-
عرصههای معدنی، چگونه در پیچ بوروکراسی اداری گرفتار ماندهاند؟
حبس پهنهها
این گزارش که حاصل مطالعه جامع وضعیت دسترسی به عرصههای معدنی در کشور است، به بررسی چالشها و ارائه راهکارهای عملی برای بهبود شرایط میپردازد. یافتههای این پژوهش نشان میدهد که تداخل با مناطق حفاظت شده محیطزیست، عرصههای منابع طبیعی، مناطق نظامی و امنیتی و حریمهای شهری و روستایی، مهمترین عوامل محدودکننده دسترسی به منابع معدنی هستند. علاوه بر محدودیتهای فیزیکی، پیچیدگی فرآیندهای اداری و تعدد مراجع تصمیمگیر نیز مانع جدی در مسیر توسعه فعالیتهای معدنی محسوب میشود. این وضعیت نشاندهنده چالش جدی در مسیر توسعه بخش معدن کشور است و بازنگری در سیاستها و رویکردها را الزامی میداند.
-
ایران چگونه به مقابله ماشه رفته است؟
آزمون تابآوری اقتصاد
آیا اقتصاد ایران در برابر فشارهای تازه فرو خواهد پاشید یا مانند گذشته مسیرهای تازهای برای بقا خواهد ساخت؟ تجربه خروج ترامپ از برجام در ۲۰۱۸ نشان داد پیشبینی فروپاشی اقتصاد ایران محقق نشد؛ صادرات نفت ادامه یافت، زنجیرههای تأمین از اروپا به چین، عراق و امارات تغییر مسیر داد و تجارت با غرب جای خود را به شرکای شرقی داد. اکنون نیز فعال شدن ماشه بیش از آنکه تهدیدی مطلق باشد، آزمونی برای تابآوری ساختار اقتصادی ایران است.
-
نروژ، چگونه به بازار اول خودروهای تمامبرقی جهان تبدیل شد؟
تحول با سرعتی سرسامآور
پمپبنزینها باید مدل کسب وکارشان را تغییر دهند و تعمیرگاهها هم باید روی تجهیزات جدیدی سرمایهگذاری کنند. این تحول با سرعتی سرسامآور در حال رخ دادن است. پیشرفت نروژ در این زمینه، برخلاف جاهای دیگر است. با وجود موفقیت نروژ در این زمینه، خودروهای بنزینی همچنان سه خودرو از هر چهار خودروی داخل خیابانها را تشکیل میدهند. در مورد خودروهای باربری یا مسافربری، این تحول تازه اول راه است.
-
فلزات اساسی چه نقشی در ایجاد کلانشهرهای پایدار آینده دارند؟
پیشرانهای رقابتی
شهری شدن و افزایش جمعیت دنیا، صنعت ساخت وساز را دستخوش تحولات مهمی کرده است در این میان، تامینکنندگان فلزات مهمی مانند فولاد، آلومینیوم و مس، باید فرآیندهای خود را برای پاسخگویی به نیازهای به سرعت در حال رشد بخش زیرساخت هماهنگ کنند و از آنجا که کاهش انتشار کربن و دیجیتالسازی، به شکل فزایندهای بر این صنعت تأثیر میگذارند، داراییها، فرآیندها و سیستمهای تامینکنندگان باید برای رسیدگی به این فاکتورها متناسبسازی شوند.
-
صنایع بزرگ، چگونه در باتلاقهای ریلی گرفتار شدهاند؟
سقوط آزاد لجستیک
با توجه به افزایش قیمت حاملهای انرژی، مواد اولیه و حقوق و دستمزد، نیاز به زیرساختهای لجستیکی بیش از پیش احساس شده و چون هدفگذاری معینی در این خصوص انجام نشده بسیاری از صنایع بزرگ کشور در باتلاقهای لجستیکی گرفتار شدهاند. اما موانع پیشروی شکوفایی حمل و نقل ریلی کشور چیست؟ و چه راهکاری برای برونرفت از این وضعیت وجود دارد؟