به گزارش ایراسین، تیپ کاملوه، کشاورز ۵۹ ساله در طول بیشتر عمر خود، زمین‌های زراعی خود در شمال تایلند را با آب رودخانه کوک (Kok River) آبیاری می‌کرد؛ رودی که از قلمرو میانمار جریان می‌یابد و پیش از پیوستن به رودخانه مکونگ (Mekong River)، که از قلب جنوب‌شرق آسیا عبور می‌کند، مسیر خود را طی می‌کند.
با این حال، از ماه آوریل، پس از آنکه مقامات محلی به ساکنان هشدار دادند که به دلیل خطرات آلودگی شیمیایی از مصرف آب رودخانه خودداری کنند، تیپ مجبور شده است برای کشت محصولاتی مانند کدو، سیر، ذرت شیرین و بامیه، به آب‌های زیرزمینی متکی شود.
تیپ در حالی که کنار زمین‌های خود در بخش تاتون (Tha Ton) ایستاده و به جریان رودخانه‌ای نگاه می‌کند که اکنون ناچار است از آن فاصله بگیرد، اظهار داشت: «احساس می‌کنم نیمی از وجودم مرده است.»
مطالعات اخیر مرکز مطالعاتی استیمسون (Stimson Center) مستقر در ایالات متحده نشان می‌دهد که در سراسر سرزمین اصلی جنوب‌شرق آسیا، بیش از ۲۴۰۰ معدن بسیاری از آن‌ها غیرمجاز و بدون نظارت محیط‌زیستی کافی ممکن است آلاینده‌های خطرناکی از جمله سیانید و جیوه را به سیستم‌های آبیاری و رودخانه‌ها تخلیه کنند. این مواد شیمیایی سمی، علاوه بر تهدید مستقیم سلامت انسان، می‌توانند کیفیت آب، اکوسیستم‌های آبی و امنیت غذایی مناطق کشاورزی اطراف را به شدت تحت تأثیر قرار دهند.
این پژوهش تأکید دارد که عدم مدیریت پایدار معادن و ضعف نظارت قانونی، ریسک انتشار آلاینده‌های فلزی سنگین و ترکیبات سمی به منابع آبی را افزایش داده و تهدیدی جدی برای سلامت عمومی و محیط‌زیست منطقه ایجاد کرده است.
میزان آلودگی معادن در جنوب‌شرق آسیا زنگ هشدار محیط‌زیستی است
برای برایان آیِلِر، پژوهشگر ارشد مرکز مطالعاتی استیمسون، «مقیاس این پدیده بسیار قابل توجه است.» او با اشاره به انبوهی از شاخه‌ها و رودخانه‌های فرعی رودخانه‌های بزرگ مانند مکونگ، سالوین و ایرراوادی افزود که این مسیرها به احتمال زیاد به شدت آلوده شده‌اند.
گزارش مرکز استیمسون نخستین مطالعه جامع درباره معادن بالقوه آلوده‌کننده در سرزمین اصلی جنوب‌شرق آسیا است. محققان با تحلیل تصاویر ماهواره‌ای، فعالیت‌های معدنی را شناسایی کرده‌اند که شامل ۳۶۶ سایت استخراج آبرفتی، ۳۵۹ سایت بهره‌برداری با روش «هیپ لِیچ» و ۷ معدن عناصر نادر است که به حوضه رودخانه مکونگ تخلیه می‌شوند.
اکثر معادن آبرفتی، معادن طلا هستند، هرچند برخی از آن‌ها استخراج قلع و نقره نیز انجام می‌دهند. سایت‌های بهره‌برداری با روش هیپ لچ شامل استخراج طلا، نیکل، مس و منگنز هستند.
رودخانه مکونگ سومین رودخانه بزرگ آسیا است و معیشت بیش از ۷۰ میلیون نفر را تأمین می‌کند، علاوه بر اینکه نقش مهمی در صادرات جهانی محصولات کشاورزی و آبزیان دارد. آیِلِر یادآور شد که پیش‌تر این رودخانه به‌عنوان یک سیستم آبی پاک تصور می‌شد، اما یافته‌های جدید نگرانی‌های جدی درباره آلودگی ناشی از فعالیت‌های معدنی را مطرح می‌کند.
معادن غیرمجاز و تهدید سلامت مردم و محیط‌زیست در حوضه رودخانه مکونگ
برایان آیِلِر، پژوهشگر ارشد مرکز مطالعاتی استیمسون، می‌گوید: «به دلیل اینکه بخش وسیعی از حوضه رودخانه مکونگ عملاً تحت حاکمیت قوانین ملی و مقررات منطقی نیست، این حوضه متأسفانه مستعد فعالیت‌های غیرمجاز و گسترده معدنی با شدت بالا است؛ امری که داده‌های ما مقیاس عظیم آن را نشان می‌دهد.»
محققان استیمسون تأکید می‌کنند که فعالیت‌های معدنی غیرمجاز عناصر نادر باعث آزاد شدن مواد شیمیایی سمی از جمله سولفات آمونیوم، سیانید سدیم و جیوه می‌شود که در دو نوع مختلف استخراج طلا استفاده می‌شوند. این آلاینده‌ها نه تنها میلیون‌ها نفر ساکن حوضه مکونگ در جنوب‌شرق آسیا را در معرض خطرات جدی بهداشتی قرار می‌دهند، بلکه مصرف‌کنندگان محصولات این منطقه در سایر نقاط جهان را نیز تحت تأثیر قرار می‌دهند.
آیِلِر افزود: «تقریباً هیچ سوپرمارکتی در ایالات متحده وجود ندارد که محصولاتی از حوضه مکونگ، از جمله میگو، برنج و ماهی، نداشته باشد.»
پشتیبانی چین از معادن جدید و تهدید آلودگی پایین‌دست
ظهور معادن جدید عناصر نادر با حمایت چین در شرق میانمار، نزدیک به مرز کوهستانی با تایلند، ابتدا نگرانی‌های محققان را درباره خطر آلودگی پایین‌دست رودخانه کوک، شامل مناطقی مانند تاتون، برانگیخت.
تنابون فنرات از سازمان تحقیقات و نوآوری علمی تایلند (TSRI) با اشاره به الگوی آلودگی در نمونه‌های آب رودخانه کوک گفت: «مقدار آرسنیک مرتبط با استخراج عناصر نادر و طلا همراه با عناصر نادر سنگین مانند دیسپروزیم و تربیم در آب مشاهده می‌شود.»
فنرات که آزمایش‌های آب رودخانه را در سال جاری انجام داده است، خاطرنشان کرد: «تنها دو سال از شروع استخراج طلا و عناصر نادر در سرچشمه رودخانه کوک در میانمار گذشته است.» او هشدار داد که در صورت ادامه فعالیت‌های معدنی، سطح آلودگی به‌طور چشمگیری افزایش خواهد یافت. شایان ذکر است که فنرات در مطالعه مرکز استیمسون دخالتی نداشته است.
معادن عناصر نادر میانمار و تهدید رودخانه‌ها و جوامع محلی
میانمار، که پس از کودتای نظامی در سال ۲۰۲۱ دچار درگیری‌های داخلی شد، یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان عناصر نادر سنگین در جهان است؛ مواد معدنی حیاتی که در ساخت آهنرباهای قدرتمندی استفاده می‌شوند و نقش کلیدی در عملکرد توربین‌های بادی، خودروهای برقی و سیستم‌های دفاعی ایفا می‌کنند.
مطابق گزارش برایان آیِلِر از مرکز مطالعاتی استیمسون، مواد خام استخراج شده در معادن میانمار برای فرآوری به چین منتقل می‌شوند، کشوری که تقریباً در تولید این آهنرباهای حیاتی انحصار دارد. پکن همچنین از عناصر نادر به‌عنوان ابزار فشار در جنگ تعرفه‌ای با ایالات متحده استفاده می‌کند.
آیِلِر تأکید کرد که معادن در سراسر میانمار و لائوس از روش استخراج درجا (in-situ leaching) برای عناصر نادر بهره می‌برند که ابتدا در چین توسعه یافته است. وی افزود: «به‌طور کلی، شهروندان چینی به‌عنوان مدیران و کارشناسان فنی در این معادن فعالیت می‌کنند.»
در واکنش به پرسش‌های رویترز، وزارت خارجه چین اعلام کرد که از این وضعیت مطلع نیست و افزود: «چین همواره از شرکت‌های چینی خارج از کشور خواسته است تولید و فعالیت‌های تجاری خود را مطابق با قوانین و مقررات محلی انجام داده و اقدامات سختگیرانه‌ای برای حفاظت از محیط‌زیست به کار گیرند.»
اقدامات دولت تایلند برای حفاظت از رودخانه‌ها و جوامع محلی
دولت تایلند سه کارگروه جدید تشکیل داده است تا همکاری‌های بین‌المللی را هماهنگ کند، تأثیرات سلامت معادن را پایش نماید و منابع جایگزین برای جوامع ساکن در امتداد رودخانه‌های کوک، سای، مکونگ و سالوین فراهم کند، گفت سوتچارت چومکلین، معاون نخست‌وزیر تایلند.
در شمال منطقه تاتون، تابلوهایی هنوز بر روی پلی در رودخانه کوک نصب است که از مقامات می‌خواهد معادن عناصر نادر در بالادست رودخانه را تعطیل کنند، و کشاورزانی مانند تیپ کاملوه شدیداً به مداخله مسئولان نیاز دارند.
تیپ گفت: «فقط می‌خواهم رودخانه کوک همان‌گونه باشد که قبلاً بود؛ جایی که می‌توانستیم از آن غذا بگیریم، در آن شنا کنیم، بازی کنیم و زمین‌های کشاورزی را آبیاری کنیم.» وی افزود: «امیدوارم کسی کمک کند تا این شرایط دوباره محقق شود.»
ارسال نظر