به گزارش خبرگزاری ایراسین، در عصر بحران‌های زیست‌محیطی و محدودیت‌های منابع طبیعی، صنایع فولادی بزرگ جهان با چالش‌های فزاینده‌ای برای کاهش بار محیط‌زیستی روبرو هستند. فولاد مبارکه، به عنوان بزرگ‌ترین تولیدکننده فولاد خاورمیانه، توانسته است به لطف بینش علمی و استراتژی نوآورانه، در خط مقدم تحول صنعت سبز جهانی قرار گیرد. پروژه «تبدیل لجن کلاریفایر نورد گرم و پودر اکسیدی نورد سرد به کنسانتره با عیار ۶۹ درصد»، نه‌تنها نمونه عملی موفقیت در بازیافت پسماندهای صنعتی است، بلکه مصداق پیاده‌سازی واقعی مدل اقتصاد چرخشی در صنایع سنگین به شمار می‌رود؛ مدلی که در ادبیات علمی منابع معتبری همچون مجلات Resources, Conservation & Recycling و Journal of Cleaner Production، به عنوان رویکرد کلیدی تحول پایداری صنعتی معرفی شده است. نقطه قوت پروژه فولاد مبارکه، تکیه صرف آن بر بازیابی مواد ارزشمند از جریان زباله‌های تولیدی است؛ اقدامی که منجر به رفع بخشی از چالش‌های زیست‌محیطی صنایع فولاد، کاهش استفاده از منابع معدنی خام، و صرفه‌جویی چشمگیر آب شده است.

بر اساس داده‌های رسمی و سنجش‌های قابل اعتبار علمی، این پروژه سالانه از مصرف ۱۲۵ هزار مترمکعب آب تازه جلوگیری می‌کند؛ موضوعی که با توجه به بحران کم‌آبی در ایران و سایر مناطق خشک صنعتی، واجد اهمیتی مضاعف است. از منظر مدل‌سازی چرخه کربن، جلوگیری از انتشار ۱۲۹۱ تُن گاز CO₂ در سال، نقش مستقیمی در کاهش اثرات گلخانه‌ای صنایع فولاد داشته و هم‌راستا با سیاست‌های تغییر اقلیم و استانداردهای زیست‌محیطی پیشنهادی کمیسیون اروپا و سازمان ملل است. خلق بیش از ۱۰۰ شغل پایدار و تولید محصولات جانبی فاقد کلر نیز، همسو با راهبردهای برندسازی «فولاد سبز» و تاکید منابع بین‌المللی بر رشد اشتغال سبز و مسئولیت اجتماعی شرکت‌هاست. تأیید این مدل توسط انجمن جهانی فولاد (World Steel Association) و قرارگیری آن در جمع ۷ طرح برتر جهانی پایداری، سندی علمی و معتبر بر کارایی راهبرد انتخاب‌شده فولاد مبارکه و ارزش افزوده دانش‌بنیانی است که توسط متخصصان ایرانی خلق شده است.

الگوسازی علمی سامانه Ergonomica AI در فولاد مبارکه

در ادبیات علمی ایمنی و سلامت شغلی، یکی از بزرگ‌ترین چالش‌ها، شناسایی بهنگام و دقیق ریسک‌های ارگونومیکی و آسیب‌های اسکلتی-عضلانی در محیط‌های صنعتی است. فولاد مبارکه، با طراحی و اجرای سامانه هوشمند «Ergonomica AI»، گام بلندی در تجمیع داده‌محور دانش هوش مصنوعی با مراقبت سلامت برداشته است—a نقطه تمایز که در مقالات معتبر مجلات نظیر Safety Science و Applied Ergonomics نیز همواره بر اهمیت آن تأکید شده، اما در بسیاری از صنایع هنوز به عرصه اجرا در مقیاس عملیاتی نرسیده است. نقطه قوت علمی سامانه فولاد مبارکه، اتکاء به فناوری بین‌رشته‌ای هوش مصنوعی و تحلیل تصویر است؛ سیستمی که بدون وابستگی به تجهیزات پوشیدنی و صرفاً با کمک جریان داده ناشی از دوربین‌های صنعتی، وضعیت بدنی کارکنان را در حین کار به صورت هوشمند و بلادرنگ مانیتور می‌کند. بهره‌گیری از مدل‌های معتبر ارگونومیکی از جمله REBA و RULA و الگوریتم‌های یادگیری ماشین، امکان دقیق‌ترین نوع طبقه‌بندی، هشدار و پیشگیری را فراهم ساخته، رویکردی که براساس گزارش‌های علمی سال‌های اخیر، تنها راهکار واقعی برای حل مسئله خطای انسانی و اتکای صرف به خوداظهاری کارکنان شناخته می‌شود.

نتایج کلان این تحول فناورانه در فولاد مبارکه، کاملاً با معیارهای علمی روز همخوان است: کاهش ۴۲.۴ درصدی مرخصی بیماری‌های اسکلتی-عضلانی، کاهش میانگین ارزیابی از ۲۵ دقیقه به کمتر از ۵ دقیقه و رشد بیش از ۸۰ درصدی در سرعت تحلیل وضعیت بدنی—all شاخص‌هایی که اعتبار و اثربخشی مدل را به روشنی اثبات می‌کند. علاوه بر این، ایجاد آزمایشگاه تخصصی ارگونومی و یکپارچه‌سازی ارزیابی‌های شناختی، فیزیولوژیک و فیزیکی، نمونه‌ای از توسعه مدل‌های چندبعدی سلامت شغلی در صنعت فولاد است که مطابق با یافته‌های پژوهشگران حوزه Human Factors، لازمه طراحی محیط کار مبتنی بر شواهد و بهبود پایدار سلامت نیروهای انسانی است. انتخاب این سامانه به عنوان نمونه برتر نوآورانه توسط مرجع معتبر جهانی (WSA)، سندی بر پیشگامی ایران در حوزه سلامت حرفه‌ای و الگوسازی علمی برای سایر کشورهای فولادی دنیاست.

دستاوردهای علمی و عملیاتی فولاد مبارکه در زمینه پایداری زیست‌محیطی و سلامت شغلی، منعکس‌کننده تلاقی سه رکن اساسی موفقیت (اخلاق مسئولانه شرکتی، بهره‌گیری هوشمندانه از فناوری و مدیریت مبتنی بر مدل‌های علمی) است؛ الگویی که در ادبیات توسعه پایدار و گزارش‌های معتبر سازمان‌هایی همچون OECD و UNIDO به عنوان تنها راهبرد اثربخش تضمین تاب‌آوری و رقابت‌پذیری صنایع سنگین مطرح است. قرار گرفتن پروژه‌های فولاد مبارکه در فهرست نهایی جایزه جهانی Excellence in Sustainability و منتخب حوزه ایمنی و سلامت انجمن جهانی فولاد، نشان‌دهنده قدرت رقابت تخصصی ایران با غول‌های فناوری همچون ArcelorMittal، POSCO و Tata Steel و ورود شرکت به شبکه جهانی نوآوری‌های صنعتی و بهداشت حرفه‌ای است.

این موفقیت‌ها، علاوه بر تحقق منافع عملیاتی و مالی، سهم مهمی در اعتمادسازی بین‌المللی و اعتبار علمی صنعت کشور دارد؛ زیرا اعتبارسنجی توسط مراجع معتبر جهانی، امکان هم‌افزایی دانش، سرمایه‌گذاری مشترک، و بومی‌سازی فناوری‌های سبز و ارگونومی را در صنایع دیگر فراهم می‌کند. افق آینده فولاد مبارکه، مبتنی بر ترویج تجربیات بومی، توسعه چشم‌انداز دانش‌بنیان و پیاده‌سازی مدل یکپارچه «مسئولیت اجتماعی مبتنی بر داده» است. چنین مسیری، با پشتوانه دانش تخصصی متخصصان ایرانی و همسویی کامل با معیارهای علمی و اخلاقی روز جهان، نه تنها الگوی ملی صنایع پایدار و منعطف در برابر بحران‌های زیست‌محیطی، بلکه نمونه‌ای جهانی برای انتقال فناوری، توسعه اقتصاد سبز و تبلور مفهوم «صنعت هوشمند و پایدار» خواهد بود. فولاد مبارکه با این رویکرد، رهبر واقعی جریان تحول صنعت فولاد در منطقه و الگویی برای صنایع سبز جهان است؛ همانطور که در تحلیل‌های معتبر منابع علمی و صنعتی جهان تبیین و تصدیق شده است.