پایگاه خبری تحلیلی ایراسین، استان هرمزگان به واسطه موقعیت جغرافیایی استثنایی خود در کرانه‌های خلیج فارس و دریای عمان، به عنوان یک مرکز لجستیکی و تولیدی بی‌بدیل در صنعت فولاد ایران شناخته می‌شود. این استان با در اختیار داشتن بزرگ‌ترین پایانه‌های بندری کشور، به ویژه بندر شهید رجایی، دروازه اصلی برای واردات مواد اولیه (مانند گندله و آهن اسفنجی در صورت نیاز) و صادرات محصولات نهایی (به ویژه تختال) به بازارهای جهانی است. این موقعیت، مزیت رقابتی قابل توجهی در کاهش هزینه‌های حمل‌ونقل و دسترسی به بازارهای صادراتی برای شرکت‌های فولادساز ایجاد کرده است. تمرکز بر تولید محصولات استراتژیکی مانند تختال، هرمزگان را به یک حلقه کلیدی در زنجیره ارزش فولاد کشور تبدیل کرده است. با این حال در طی سال‌های اخیر ریسک‌های جدیدی بر سر راه فولادسازان کشور و خصوصاً صادرکنندگان ایجاد شده است. فشارهای تعرفه‌ای ترامپ بر بازار فولاد و شدت یافتن عرضه صادراتی چین در بازارهای آسیایی و مضاف بر آن تشدید ریسک‌های ناترازی انرژی و سرکوب قیمت ارز صادراتی موجب شد تا تولید و صادرات فولاد حتی در نقاط استراتژیکی نظیر هرمزگان با چالش‌های جدی مواجه شود.

در چنین شرایطی، عملکرد شرکت‌هایی مانند فولاد هرمزگان نقشی حیاتی در پایداری این اکوسیستم ایفا می‌کند. گزارش عملکرد چهار ماهه ابتدایی سال ۱۴۰۴ این شرکت، تصویری از یک رویکرد استراتژیک هوشمندانه ارائه می‌دهد که به جای تسلیم در برابر شرایط نامساعد، بر تقویت مزیت رقابتی و بهبود مستمر عملیات تمرکز دارد. این رویکرد، یادآور فلسفه شرکت‌های بزرگ جهانی است که برای غلبه بر چالش‌ها، به استحکام درونی خود می‌پردازند.

فشار چینی بر فولاد ایرانی

در چهار ماهه نخست سال ۱۴۰۴، فولاد هرمزگان با وجود کاهش ۲ درصدی در مجموع حجم فروش تختال نسبت به دوره مشابه سال قبل، موفق به افزایش ۲۲ درصدی درآمدهای عملیاتی خود شده است. با این حال، سود خالص شرکت با کاهش ۴۶ درصدی به حدود ۸.۲ هزار میلیارد ریال رسیده است. این تناقض در سودآوری ناشی از دو عامل کلیدی است: کاهش قیمت صادراتی و افزایش بهای تمام‌شده.

میانگین قیمت هر تن تختال صادراتی از ۴۶۱ دلار به ۴۰۶ دلار کاهش یافته و هزینه‌های تولید به ازای هر کیلوگرم تختال ۱۰۲.۳۹۴ ریال افزایش یافته که عمدتاً ناشی از افزایش قیمت مواد اولیه، گاز و برق است. این افزایش هزینه‌ها، سود ناخالص شرکت را با کاهش ۳۸ درصدی مواجه کرده است.

در پاسخ به این چالش‌ها، فولاد هرمزگان با الهام از مدل‌های برتر جهانی، چندین پروژه استراتژیک را برای استحکام بخشیدن به عملیات داخلی خود در دستور کار قرار داده است:

• مدیریت هوشمندانه موجودی: این شرکت موفق شده است موجودی گندله خود را از ۹۳۸ هزار تن در انتهای فروردین ۱۴۰۳ به ۲۷۳ هزار تن در پایان تیر ۱۴۰۴ کاهش دهد.

• مدیریت هوشمندانه انرژی: با خرید استراتژیک ۱۹۶ مگاوات ساعت برق در چهار ماهه اول سال، فولاد هرمزگان توانست تولید تختال را ۱۷۶ هزار تن افزایش دهد.

• بهبود کیفیت و کاهش ضایعات: با ارتقا کیفیت تولید، میزان تختال‌های معیوب به شکل چشمگیری کاهش یافته است.

نگاه به آینده

علاوه بر بهینه‌سازی عملیات درونی، فولاد هرمزگان با سرمایه‌گذاری‌های کلان در شرکت‌های زیرمجموعه و طرح‌های توسعه داخلی، به دنبال تقویت زنجیره ارزش خود و کاهش وابستگی‌های بیرونی است. این اقدامات، اثبات نقش محوری این شرکت در توسعه زیرساخت‌های کلیدی منطقه و کشور است:

• شرکت صنایع معدنی و فولادی ستاره سیمین هرمز: پروژه بزرگ این شرکت، مگامدول ستاره سیمین، با هدف احداث واحد احیای مستقیم ۱.۷ میلیون تنی در منطقه ویژه اقتصادی خلیج فارس با فناوری بومی PERED و استفاده از آخرین تکنولوژی روز دنیا برای تأمین خوراک واحدهای پایین دستی در حال انجام است. این پروژه علاوه بر اینکه مزیت استراتژیک صادرات آهن اسفنجی را فراهم می‌کند، عوارض آلایندگی روش‌های قبلی تولید را نداشته و واحدی سبز تلقی می‌شود.

• شرکت تأمین و توسعه زیرساخت خلیج فارس: فولاد هرمزگان به دنبال توسعه زیرساخت‌های حیاتی مانند حمل‌ونقل ریلی است تا هزینه‌های لجستیک را کاهش دهد.

• پروژه‌های داخلی: طرح‌های داخلی مانند احداث مدول سوم واحد آهن‌سازی و واحد تولید گازهای صنعتی شماره ۲، زیرساخت‌های لازم برای افزایش تولید و بهره‌وری در آینده را فراهم می‌کنند.

تصفیه پساب و کمک به زیست بوم خلیج فارس

دیگر طرح مهم فولاد هرمزگان که مزایای محیط زیستی بالایی نیز در خود دارد، طرح تصفیه پساب و فاضلاب شهر بندرعباس است که پروژه آن در دل شرکت تأمین زیر ساخت خلیج فارس تعریف شده و تا کنون پیشرفت قابل توجه ۷۶ درصدی داشته است. با اجرای این پروژه مساله حاد زیست محیطی تخلیه پساب شهر بندر عباس به خلیج فارس نیز حل خواهد شد.

در نهایت، فولاد هرمزگان نشان داده که در برابر فشارهای بازار، می‌توان با تمرکز بر تعالی عملیاتی و مدیریت داده‌محور، مزیت رقابتی جدیدی خلق کرد. این رویکرد نه تنها بقای شرکت را در کوتاه‌مدت تضمین می‌کند، بلکه با اصلاح فرآیندهای درونی و تقویت زنجیره ارزش، آن را برای رقابت‌های پیچیده‌تر در آینده آماده می‌سازد.