به گزارش ایراسین، کارشناسان صنعت و محیط‌زیست ایران هشدار می‌دهند که سالانه حجم عظیمی از منابع ارزشمند فلزی در قالب پسماندهای الکترونیکی دور ریخته می‌شود. بر اساس آمارهای رسمی، ایران سالانه حدود ۴۰۰ هزار تن ضایعات الکترونیکی تولید می‌کند که سهم هر شهروند تهرانی به طور متوسط ۱۰ کیلوگرم است. این در حالی است که کمتر از ۱۵ درصد این پسماندها بازیافت شده و مابقی در محیط‌زیست رها می‌شوند.

ذخایر پنهان در گنجینه الکترونیکی
ضایعات الکترونیکی منبعی غنی از فلزات ارزشمند و کمیاب محسوب می‌شوند. هر تن گوشی تلفن همراه حاوی ۳۴۰ گرم طلا، ۳.۵ کیلوگرم نقره و ۱۴۰ کیلوگرم مس است. همچنین بردهای الکترونیکی حاوی فلزات استراتژیک مانند پالادیوم، ایندیوم و تانتالیوم هستند که در صنایع پیشرفته کاربرد دارند.

چالش‌های پیش روی بازیافت الکترونیکی
عدم وجود سیستم جمع‌آوری سازمان‌یافته، نبود فناوری‌های پیشرفته استحصال فلزات و ضعف قوانین بازدارنده از مهم‌ترین موانع توسعه بازیافت الکترونیکی در کشور به شمار می‌روند. بیشتر واحدهای بازیافت موجود تنها به استخراج فلزات پایه مانند مس و آلومینیوم بسنده کرده و فلزات گران‌بها را از دست می‌دهند.

کشورهایی مانند ژاپن و کره جنوبی با اجرای برنامه‌های جامع، موفق شده‌اند تا ۹۵ درصد از فلزات موجود در پسماندهای الکترونیکی را بازیابی کنند. اتحادیه اروپا نیز با تصویب قوانین سختگیرانه، تولیدکنندگان را موظف به بازیافت محصولات خود کرده است.
با وجود این فرصت‌ها، اقتصاد دایره‌ای هنوز جایگاه محکمی در اسناد توسعه‌ای کشور ندارد. بخش بزرگی از پسماند شهری و صنعتی ایران به‌طور مستقیم دفن می‌شود، در حالی که کشورهای پیشرفته با سرمایه‌گذاری در فناوری‌های نوین بازیافت توانسته‌اند نه تنها مشکل زیست‌محیطی را کاهش دهند بلکه به بازاری سودآور دست یابند. ایران نیازمند اقداماتی عملی و هدفمند است؛ از جمله توسعه زیرساخت‌های جمع‌آوری و جداسازی، سرمایه‌گذاری در فناوری‌های نوین بازچرخانی و حمایت از صنایع بازیافتی از طریق سیاست‌های مالی و اعتباری. فرهنگ‌سازی و ترغیب مردم به تفکیک از مبدأ نیز نقش کلیدی در موفقیت این مدل دارد.
سرمایه‌گذاری در حوزه بازیافت الکترونیکی می‌تواند ضمن ایجاد اشتغال برای هزاران نفر، سالانه میلیون‌ها دلار از خروج ارز جلوگیری کند. توسعه این صنعت همچنین کشور را در تأمین مواد اولیه صنایع پیشرفته خودکفا خواهد کرد.

کارشناسان بر این باورند که با برنامه‌ریزی صحیح و سرمایه‌گذاری هدفمند، ایران می‌تواند تا پنج سال آینده به جایگاه مناسبی در حوزه بازیافت الکترونیکی دست یابد. این امر نیازمند عزم جدی مسئولان و مشارکت فعال بخش خصوصی است.