پایگاه خبری تحلیلی ایراسین، بیش از نیمی از صادرات آلومینیوم موزامبیک به اتحادیه اروپا می‌رود. از سال ۲۰۲۶، واردکنندگان این فلز در اتحادیه، باید طبق «مکانیسم تنظیمات مرزی کربن» (CBAM) مالیات بپردازند؛ طرحی که تضمین می‌کند برای یک سری واردات انرژی‌بر به اتحادیه اروپا، به اندازه صنایع داخل اتحادیه، هزینه کربن پرداخت می‌شود. فعلاً CBAM در مرحله آزمایشی است و واردکنندگان باید در مورد هر آنچه که وارد می‌کنند، گزارش کربن مصرفی آن را ثبت کنند، اما هنوز مجبور به خرید مجوز نیستند. در نهایت، آنها باید هر گونه تفاوت بین قیمت کربن پرداخت‌شده در کشور خودشان و هزینه مجوز در «سیستم تجارت انتشار گازهای گلخانه‌ای» داخل اتحادیه اروپا (ETS) را بپردازند. این رقم در حال حاضر ۶۲ یورو (۶۸ دلار) به ازای هر تن دی‌اکسید کربن است.
این مالیات، توسعه ظرفیت صنعتی کشورهای فقیرتر را در برابر اهداف کربن‌زدایی اتحادیه اروپا قرار می‌دهد. این طرح با لغو مجوزهای رایگان انتشار برای صنایع سنگین در ETS مرتبط است. CBAM به دنبال جلوگیری از «نشت کربن» است: کسب و کارها دیگر با واردات کالا از خارج از اتحادیه که بهای کربن آن را پرداخت نکرده باشند، یا با انتقال تولیدشان به جای دیگر، مزیت رقابتی به دست نمی‌آورند. اعتراض اقتصادهای فقیرتر این است که چنین اقداماتی موانع تجاری ناعادلانه ایجاد می‌کنند و بار کربن‌زدایی را بر دوش کشورهایی می‌اندازند که سهم زیادی در بروز این مشکل نداشته‌اند.
آفریقای جنوبی و هند و چند کشور دیگر، شکایت‌های خود را در مورد CBAM به سازمان تجارت جهانی اعلام کرده‌اند. CBAM فقط یکی از روش‌هایی است که محیط زیست‌گرایی اروپا را گسترش می‌دهد. صادرکنندگان در نهایت باید با دستورالعمل جنگل‌زدایی روبه‌رو شوند و طبق آن شرکت‌ها باید ثابت کنند که محصولاتشان در زمین‌هایی که قبل از سال ۲۰۲۱ جنگل بوده تولید نشده باشند. همچنین دستورالعمل پایداری شرکت‌ها، که کسب و کارها را مجبور می‌کند انتشار گازهای گلخانه‌ای را از طریق زنجیره تأمین خود افشا کنند.
در مجموع، آسیبی که CBAM به کشورهای فقیر وارد می‌کند بسیار ناچیز است. مطالعه‌ای که «بنیاد اقلیمی آفریقا» و مؤسسه «فیروز لالجی» انجام داده‌اند تخمین می‌زند که این طرح تولید ناخالص داخلی آفریقا را فقط ۹۱/۰ درصد کاهش می‌دهد، چون بیشتر کالاهایی که تحت تأثیر قرار می‌گیرند، راهشان را به بازارهای دیگر باز پیدا می‌کنند. با این حال، برخی از کشورها ضربه سختی خواهند خورد. به عنوان مثال، حدود ۹۰ درصد صادرات آهن و فولاد زیمبابوه به اتحادیه اروپا می‌رود. یک مطالعه بانک جهانی نشان می‌دهد که هند، روسیه و اوکراین بر اساس ترکیبی از فشردگی کربن صادراتشان و وابستگی به تجارت با اتحادیه اروپا، احتمالاً بیشتر از همه در معرض این اتفاق‌ها هستند. اوکراین به دلیل جنگ با روسیه ممکن است از پرداخت هزینه‌ها طبق بندهای اضطراری معاف شود.
مالیات‌های مرزی کربن به اتحادیه اروپا محدود نمی‌شود. بریتانیا و استرالیا از جمله کشورهایی هستند که در نظر دارند مالیات‌های مشابهی وضع کنند. برخی از طرح‌های پیشنهادی برای اعمال چنین مالیات‌هایی از مسیر کنگره آمریکا عبور می‌کنند. قانون پیشنهادی «عوارض آلودگی خارجی»، واردکنندگان را وادار می‌کند بر اساس تفاوت بین میانگین فشردگی کربن محصول ساخته شده در کشور صادرکننده و محصولی که در داخل آمریکا تولید شده، عوارض پرداخت کنند. قانون دیگری با عنوان قانون «رقابت پاک»، تنظیمات مرزی کربن را با یک قیمت داخلی ترکیب می‌کند.
کشورهای فقیرتر می‌گویند CBAM و موارد مشابه آن، نمی‌توانند پاسخگوی الزامات توافقنامه تغییرات اقلیمی پاریس باشند که بر اساس آن کشورهای ثروتمند باید نسبت به کشورهای فقیر تلاش بیشتری برای کربن‌زدایی انجام دهند. منطق آنها این است که کربن یک نهاده تولید است که باید در موقعیت‌های مختلف قیمت‌گذاری متفاوتی داشته باشد. یک کارخانه ذوب آلومینیوم در سوئد باید نسبت به کارخانه ذوب آلومینیوم در موزامبیک هزینه بیشتری بپردازد، چون سوئدی‌ها قبلاً مقادیر بیشتری از بودجه کربن جهان را استفاده کرده‌اند.
اتحادیه اروپا هنوز به این فکر می‌کند که چطور به انتقاد کشورهای فقیر در این زمینه پاسخ دهد. پاسکال لامی، کمیسیونر سابق تجارت اتحادیه اروپا، یک بسته کمکی اختصاصی برای موزامبیک پیشنهاد کرده است. این کشور به شدت به انرژی برقابی کم‌کربن متکی است، اما کارخانه ذوب موزال باید برق را از طریق شبکه آفریقای جنوبی وارد کند که به شدت به زغال سنگ متکی است. کمک توسعه‌ای اروپا می‌تواند تضمین کند که موزال از CBAM تبعیت می‌کند. گزینه دیگر ممکن است بازیابی بخشی از درآمدها به منابع مالی بین‌المللی اقلیمی باشد.
کشورهای با درآمد متوسط، ممکن است مجبور شوند خود را وفق دهند. هر گونه درآمد بازگردانده شده، از بودجه مورد نیاز برای جبران تجارت از دست رفته کمتر خواهد بود. برخی کشورها در حال راه‌اندازی سیستم‌های تجارت آلاینده‌های خودشان هستند؛ مانند ترکیه که برق به اتحادیه اروپا صادر می‌کند. چین اخیراً فولاد، آلومینیوم و سیمان را به بازار کربن خود اضافه کرده که منعکس‌کننده CBAM است. در ضمن هند در حال بررسی وضع مالیات بر صادرات محصولاتی به اتحادیه اروپاست که انتشار کربن بالایی دارند تا درآمدهایی را که در غیر اینصورت اتحادیه جمع می‌کرد، برای خودش نگه دارد. بسیاری از اروپایی‌ها از چنین نتیجه‌ای خوشحال خواهند شد، حتی اگر مجبور به پرداخت هزینه‌های بالاتر باشند. اما کارگران در کشورهای در حال توسعه چنین حسی نخواهند داشت.
منبع: Economist
ارسال نظر