پایگاه خبری تحلیلی ایراسین، نایب‌رئیس انجمن آهن و فولاد چین، در ارزیابی خود از بازار فولاد، به ترکیب پیچیده‌ای از عوامل اقتصادی و سیاستگذاری اشاره می‌کند. «لو تیجون» تاکید دارد که کاهش نرخ بهره، در حالی که به تقویت دلار انجامیده، فشار مضاعفی بر قیمت کالاها وارد کرده است. از سوی دیگر، سیگنال‌های مثبتی که طی جلسات اقتصادی زمستان گذشته در چین منتشر شد، تنها تأثیر کوتاه‌مدتی بر بازار داشتند؛ چرا که اجرای عملی سیاست‌ها، همچنان زمان‌بر است. طبق داده‌های اداره ملی آمار چین، در دسامبر ۲۰۲۴ تولید فولاد خام این کشور به ۷۶ میلیون تن رسید، در حالی که تولید آهن‌خام با رشد ۱۲ درصدی به ۶۷ میلیون تن افزایش یافت. اما در مجموع، تولید فولاد خام چین در سال ۲۰۲۴ با کاهش ۷/۱ درصدی نسبت به سال قبل، به ۱۰۰ میلیون تن رسید. این آمار نشان می‌دهد که عدم تعادل میان عرضه و تقاضا همچنان بر بازار سایه انداخته است. با این حال، از سه‌ماهه چهارم ۲۰۲۴، اثر ترکیبی سیاست‌های ملی و تلاش‌های شرکت‌ها تغییرات مثبتی در صنعت ایجاد کرده است. «لو تیجون» تاکید می‌کند که اگر فعالان بازار رویکردی منطقی، رقابت سالم و تمرکز بر بهره‌وری داشته باشند، صنعت فولاد چین می‌تواند انعطاف‌پذیری خود را حفظ کرده و به مسیر توسعه پایدار ادامه دهد.

اکنون، در آستانه سال پایانی برنامه ۵‌ساله چهاردهم و در آستانه تدوین برنامه ۵‌ساله پانزدهم، صنعت فولاد چین در نقطه عطف تاریخی قرار گرفته است. با توجه به چشم‌انداز متغیر اقتصاد جهانی و تحولات داخلی، پرسش‌های مهمی مطرح می‌شود: چگونه این صنعت می‌تواند مسیر توسعه اقتصادی را به درستی تحلیل کند؟ و مهم‌تر از آن، فعالان بازار چگونه می‌توانند استراتژی‌های تجاری خود را برای تطبیق با این محیط پیچیده بازنگری کنند؟ پاسخ این پرسش‌ها، آینده صنعت فولاد چین را در سال‌های پیش‌رو شکل خواهد داد.

فولاد چین در بزنگاه تاریخی

در سال ۲۰۲۵، انتظار می‌رود که مصرف ظاهری فولاد خام چین به ۸۹۰ میلیون تن برسد، که حدود ۱ درصد کمتر از سال قبل است. کاهش رشد اقتصادی، رکود در بازار املاک و محدودیت‌های تجاری از سوی آمریکا، اروپا و سایر کشورهای آسیایی فشار مضاعفی بر صنعت وارد کرده‌اند. این موانع احتمالاً موجب کاهش رشد صادرات فولاد چین خواهند شد، هرچند مزیت قیمتی این کشور همچنان به حفظ سهم آن در بازارهای جهانی کمک می‌کند.

میانگین قیمت داخلی فولاد چین در سال ۲۰۲۵ احتمالاً اندکی کاهش خواهد یافت. پیش‌بینی‌ها حاکی از آن است که قیمت‌ها نسبت به سال قبل حدود ۳ درصد افت خواهند داشت. در پایان سال ۲۰۲۴، شاخص قیمت فولاد چین (CSPI) به ۵۹/۱۰۲ یعنی پایین‌ترین سطح از ۲۰۱۷ رسید،. این شاخص در هفته نخست ۲۰۲۵ به ۹۸/۹۶ واحد سقوط کرد. با این‌حال، کاهش بیش‌ازحد قیمت‌ها بعید به نظر می‌رسد؛ افزایش هزینه‌های زیست‌محیطی، نیروی کار و عملیات شرکت‌های فولادی، بازگشت به قیمت‌های سال‌های ۲۰۱۵ و ۲۰۱۶ را غیرممکن می‌سازد. بسیاری از فعالان بازار معتقدند، با ورود به سال ۲۰۲۵، بازار فولاد چین همچنان با چالش بزرگ فشار نزولی بر قیمت‌ها روبه‌رو است، اما سیاست‌های حمایتی دولت می‌تواند تا حدودی به تعادل بازار کمک کند. در این شرایط، شرکت‌های فولادی باید با اتخاذ استراتژی‌های هوشمندانه، خود را برای نوسانات سال آینده آماده کنند.

نوسانات بازار فولاد چین در ۲۰۲۵: فرصت‌ها و تهدیدها

۱. افزایش نادر قیمت فولاد

«وانگ جیانهوا» معتقد است که در ماه فوریه، منطق اصلی معاملات بازار فولاد بر پایه عملکرد عوامل بنیادی خواهد بود، در حالی که نوسانات عمدتاً تحت‌تأثیر سیاست‌ها و احساسات بازار قرار دارند. قیمت‌های مناسب فولاد قبل از تعطیلات سال نو چینی، زمینه را برای بازگشت احتمالی قیمت‌ها پس از تعطیلات فراهم کرده است. بر اساس داده‌ها، کل موجودی پنج گونه اصلی فولاد در هفته قبل از جشنواره بهار ۵۳/۱۲ میلیون تن بوده که پایین‌ترین سطح ثبت‌شده از زمان شروع جمع‌آوری داده‌ها توسط اتحادیه فولاد است. از سوی دیگر، موجودی میلگرد قبل از تعطیلات ۸/۴ میلیون تن گزارش شده که نسبت به سال گذشته ۵۰ درصد کاهش داشته است. این کاهش ذخایر می‌تواند تقاضا برای تکمیل موجودی پس از تعطیلات را افزایش داده و به نوبه خود، معاملات را حتی قبل از آغاز تقاضای واقعی فعال کند.

۲. فشارهای تعرفه‌ای بر بازار فولاد

یکی از مهم‌ترین تهدیدات بازار فولاد چین، عدم‌قطعیت ناشی از سیاست‌های تجاری بین‌المللی است.

• تعرفه‌های آمریکا: از زمان اعمال تعرفه‌های ۱۰ درصدی و سپس ۲۵ درصدی بر فولاد و آلومینیوم توسط دولت ترامپ، بازار فولاد چین تحت فشار قرار گرفته است. تعرفه‌های جدید بر خودرو و سایر کالاها نیز در حال بررسی است که می‌تواند فشار بیشتری بر صادرات چین وارد کند.
• تعرفه‌های هند: دولت هند نیز اعلام کرده که قصد دارد در ماه‌های آینده تعرفه ۱۵ تا ۲۵ درصدی بر محصولات فولادی چین اعمال کند.

این سیاست‌های حمایتی در سایر کشورها، بازار فولاد چین را در موقعیتی نامطمئن قرار داده و باعث شده که تولیدکنندگان چینی برای حفظ رقابت‌پذیری، استراتژی‌های جدیدی اتخاذ کنند.

۳. نشانه‌های مقاومت بازار داخلی چین

با وجود چالش‌های بین‌المللی، برخی از شاخص‌های داخلی چین نشان از مقاومت نسبی بازار دارند. شاخص PMI تولیدی چین در ژانویه ۱/۵۰ درصد ثبت شد که نشان‌دهنده رشد ضعیف اما پایدار بخش تولیدی برای چهارمین ماه متوالی است. از دیگر سو، افزایش تقاضا برای هجینگ (Hedging): پس از کاهش قیمت قراردادهای آتی فولاد و سقوط آن به زیر قیمت نقدی، انتظار می‌رود که تقاضا برای هجینگ افزایش یابد.

فراتر از سیاه‌نمایی؟

به‌رغم جو منفی حاکم بر بازار، نشانه‌هایی از تغییر نیز دیده می‌شود. کاهش تولید در برخی کارخانه‌ها می‌تواند از سقوط بیشتر قیمت‌ها جلوگیری کند. در بلندمدت، سیاست‌های کلان اقتصادی چین، همراه با افزایش هزینه‌های تولید، ممکن است مانع افت شدیدتر قیمت فولاد شود. اگرچه بازار همچنان محتاط است، اما شاید بدبینی‌های افراطی در نهایت جای خود را به ثباتی نسبی بدهند. با توجه به کاهش مداوم تقاضا، انتظار می‌رود که کل تولید فولاد چین در سال‌های آینده روندی نزولی داشته باشد. برای مقابله با حاشیه سود اندک، انجمن آهن و فولاد چین به دنبال تقویت همکاری‌های زنجیره تأمین و ایجاد یک مکانیسم قیمت‌گذاری کارآمدتر است تا از قیمت‌گذاری منصفانه و پایدار حمایت کند.

«وو شیوکینگ» یکی از تحلیلگران ارشد بازار فولاد، معتقد است که سال ۲۰۲۴ برای این صنعت سالی پر از سختی بوده، اما اکنون نشانه‌هایی از تغییر دیده می‌شود. با ورود به سال ۲۰۲۵، بازار فولاد چین همچنان با چالش‌هایی مواجه خواهد بود، اما فرصت‌هایی نیز در افق فولادی این کشور قابل تصور است:

۱. کاهش ملایم‌تر در تقاضای داخلی

برآوردها نشان می‌دهد که تقاضای داخلی فولاد چین در سال ۲۰۲۵ به ۸۵۰ میلیون تن خواهد رسید که ۵/۱ درصد کمتر از سال قبل است. با این حال، روند کاهش تقاضا نسبت به سال ۲۰۲۴ آهسته‌تر خواهد بود و ممکن است به تدریج به نقطه تثبیت برسد.

۲. صادرات در سطح بالا باقی می‌ماند

در حالی که تقاضای داخلی رو به کاهش است، تقاضای جهانی فولاد در سال ۲۰۲۵ با رشد ۶/۰ درصدی به ۷۵۸/۱ میلیارد تن خواهد رسید. مزیت رقابتی چین در تولید ارزان فولاد، همچنان این کشور را در موقعیت برتر برای صادرات قرار می‌دهد. انتظار می‌رود حجم صادرات سالانه فولاد چین حدود ۱۰۰ میلیون تن باقی بماند.

۳. بازگشت قیمت فولاد از کف بازار

سپتامبر ۲۰۲۴ شاهد پایین‌ترین قیمت میلگرد در ۴ سال اخیر بود. با این حال، سیاست‌های کلان اقتصادی و اهداف توسعه صنعتی چین می‌تواند به تثبیت و حتی رشد تدریجی قیمت‌ها در سال ۲۰۲۵ کمک کند. انتظار می‌رود که قیمت فولاد در این سال به پایین‌ترین حد خود برسد و سپس روندی صعودی را تجربه کند.

۴. پایداری نسبی در حاشیه سود شرکت‌های فولادی

برخلاف سال‌های بحرانی ۲۰۱۵، شرکت‌های فولادی در سال‌های اخیر رویکردی منظم‌تر و محتاطانه‌تر در مدیریت تولید و موجودی اتخاذ کرده‌اند. در زمستان ۲۰۲۴، موجودی میلگرد به پایین‌ترین میزان در چند سال اخیر رسید، که نشان‌دهنده تنظیم منطقی تولید و عرضه است. این موضوع به تثبیت سوددهی شرکت‌های فولادی کمک کرده و از نوسانات شدید جلوگیری کرده است.

۵. عوامل کلیدی تأثیرگذار در سال ۲۰۲۵

دو عامل مهم می‌توانند روند بازار فولاد را در سال ۲۰۲۵ تعیین کنند: سیاست‌های واردات زغال‌سنگ کک‌سازی و تکمیل اهداف مصرف انرژی در چارچوب «برنامه ۵‌ساله چهاردهم». تصمیمات دولت چین در این زمینه‌ها می‌تواند تأثیر مستقیمی بر تولید و قیمت فولاد داشته باشد.

«وو شیوکینگ» تاکید دارد که صنعت فولاد چین در حال گذار از دوره‌ای پرچالش به دوره‌ای جدید است. با ورود به سال ۲۰۲۵، فرصت‌های تازه‌ای برای این صنعت پدیدار شده و نشانه‌هایی از بازگشت تعادل به بازار دیده می‌شود. اگرچه چالش‌های ساختاری همچنان باقی است، اما سخت‌ترین دوران برای صنعت فولاد ممکن است به تدریج در حال سپری شدن باشد.

در نهایت به نظر می‌رسد، بازار فولاد چین در سال ۲۰۲۵ در معرض فشارهای داخلی و خارجی متعددی قرار دارد. از یکسو، کاهش ذخایر و سیاست‌های حمایتی داخلی می‌تواند به افزایش محدود قیمت‌ها منجر شود، اما از سوی دیگر، تهدیدات تعرفه‌ای و نااطمینانی‌های کلان اقتصادی، فشار نزولی بر بازار را افزایش خواهد داد. برای فعالان بازار، نظارت دقیق بر سیاست‌های تجاری و مدیریت هوشمندانه عرضه و تقاضا، کلید بقا در این شرایط خواهد بود.

احسان چلونگر -دانش‌آموخته اقتصاد کاربردی