تحلیل چرخه حیات و نوآوری در فولاد چین؛

شش سناریوی گذار در اقتصاد چرخشی

در اقتصاد چرخشی جهانی، آینده فولاد با شش سناریوی متفاوت قابل تحلیل است. چین، بزرگ‌ترین تولیدکننده فولاد جهان، با اوج مصرف نزدیک به ۶۵۰ میلیون تن و افزایش چشمگیر ضایعات طی دهه‌های آینده، تحت فشار برای گذار به مدل بازیافت قرار دارد. سناریوهای بازیافت‌محور نشان می‌دهند که سیاست‌گذاری هدفمند می‌تواند کاهش ۴۰ درصدی مصرف داخلی، مدیریت انبوه ضایعات و تحقق خودکفایی فولاد از منابع ثانویه را ممکن کند. این رویکرد نه تنها انتشارات CO₂ را کاهش می‌دهد، بلکه میلیاردها دلار صرفه‌جویی و میلیون‌ها شغل جدید ایجاد می‌کند.

رکود و دامپینگ چین فرصتی تازه برای بازآفرینی زنجیره تولید در ایران؛

فرصت‌سازی فولاد از رکود جهانی

در حالی‌که بازار جهانی فولاد با فشار مازاد عرضه چین و کاهش قیمت مواد معدنی روبه‌رو است، صنعت فولاد ایران با تکیه بر پروژه‌های توسعه‌ای و رویکرد ارزش افزوده، به‌دنبال بازتعریف جایگاه خود در زنجیره جهانی است. شرکت‌هایی مانند فولاد مبارکه با اجرای طرح‌های فناورانه، مسیر پایداری برای آینده این صنعت ترسیم کرده‌اند.

سیاست چین برای کنترل ظرفیت فولاد با تدریج اجرا می‌شود؛

فولاد چین در مسیر تغییر

چین به جای اعمال کاهش تولید فوری در صنعت فولاد، رویکردی تدریجی را در پیش گرفته و با تمرکز بر ارتقای کیفیت و نوآوری، ظرفیت‌های موجود را مدیریت می‌کند. این سیاست نه تنها چشم‌انداز تولیدکنندگان پیشرفته را روشن‌تر کرده، بلکه مسیر کاهش تولید سالانه فولاد به زیر یک میلیارد تُن را هم هموار می‌سازد.

نیمی از فولادسازان چین زیان‌ده شدند؛

افت تولید فولاد در چین

سقوط سودآوری در بیش از نیمی از واحدهای فولادی چین علامتی از بحران عرضه و تقاضا در بزرگ‌ترین بازار جهانی فولاد است. آمارها نشان می‌دهد نرخ شرکت‌های سودده به نصف رسیده، تولید روزانه کاهش یافته و موجودی‌ها افزایش یافته‌اند؛ ترکیبی که از مازاد عرضه و ضعف پیوستهٔ تقاضا حکایت دارد. مشکل کنونی فراتر از موضوعات قیمتی است و به ساختار رقابت و نظم جدید در بازار جهانی مربوط می‌شود.

روایت تازه فولاد چین، از رشد محصول و افت تولید؛

پارادوکس آماری در فولاد چین

آیا چین آمار متناقض منتشر می‌کند؟؛ انتشار تازه‌ترین آمار تولید فولاد در چین، بار دیگر بحث بر سر «نسبت محصول به فولاد خام» را داغ کرده است. طبق داده‌های رسمی سپتامبر ۲۰۲۵، در حالی که تولید فولاد خام چین ۴.۶ درصد کاهش یافته، تولید محصولات فولادی ۵.۱ درصد رشد نشان می‌دهد؛ تناقضی که این نسبت را به رکورد تاریخی ۱.۶۹ رسانده است. جهشی بی‌سابقه که نه‌تنها از تحولات ساختاری در زنجیره فولاد چین حکایت دارد، بلکه پرسش‌های جدی درباره دقت و شفافیت آمار رسمی برمی‌انگیزد.

موج جدید محدودیت‌های جهانی علیه فولاد چین شکل گرفت؛

۶۲ کشور در مقابل صادرات فولاد چین

جهان در حال واکنش به سیطره فولاد ارزان چین است، از ابتدای اکتبر ۲۰۲۵ تاکنون ۶۲ کشور مقرراتی برای محدود کردن واردات فولاد چینی وضع کرده‌اند. این تصمیم‌ها در پاسخ به یارانه‌های دولتی گسترده‌ای است که رقابت جهانی را برهم زده و بازار فولاد را به سمت بی‌ثباتی سوق داده‌اند.

آیا مازاد فولاد چین، اقتصاد جهان را به گروگان گرفته است؟ 

شمشیر داموکلس

در دو دهه اخیر، چین با مازاد ظرفیت تولید فولاد و سیاست‌های صادراتی تهاجمی، نقشه بازار جهانی را بازآرایی کرده است. کاهش تقاضای داخلی و بحران املاک این کشور را به سمت صادرات گسترده سوق داده، تا جایی که با دامپینگ، رقبا را از میدان بیرون رانده است. این روند منطق رقابت را مختل کرده و کشورهای زیادی را وادار به اعمال تعرفه کرده است. چین عملاً در حال صادرات بحران داخلی خود به جهان است.

صادرات شمش چین در هشت‌ماه سه‌برابر شد؛

بازی بزرگ شمش چین

صادرات شمش چین که تا پیش از ۲۰۲۲ تقریباً در حاشیه بازار جهانی قرار داشت، طی سه سال اخیر به یکی از محورهای اصلی تجارت فولاد بدل شده است. از کمتر از ۱۰۰ هزار تن در سال‌های قبل، این رقم در ۲۰۲۴ به بیش از ۶.۳ میلیون تن رسید و در هشت‌ماهه نخست ۲۰۲۵ با جهشی ۲۹۲ درصدی از مرز ۹.۲ میلیون تن گذشت. جهشی که ریشه در جنگ اوکراین، پرونده‌های ضددامپینگ و ضعف تقاضای داخلی چین دارد، اکنون توازن بازار جهانی فولاد را به چالش کشیده است.

امواج جنگ تعرفه‌ای به اروپا رسید؛

فشار چین، آزمون اروپا

چهارم مهرماه، روزنامه آلمانی هاندلزبلات از بروکسل خبری منتشر کرد که لرزه بر صنعت فولاد انداخت: کمیسیون اروپا در آستانه تصمیمی است که می‌تواند قواعد تجارت جهانی را دوباره بازنویسی کند؛ وضع تعرفه‌ای بین ۲۵ تا ۵۰ درصد بر واردات فولاد و محصولات مرتبط از چین. این تنها یک اقدام تجاری نیست، بلکه بخشی از استراتژی بزرگ‌تر بروکسل برای بازتعریف استقلال صنعتی قاره سبز است.

انتقال قدرت سنگ آهن به پکن

ظهور گروه منابع معدنی چین نشان‌دهندهٔ یک تغییر راهبردی در بازار سنگ‌آهن است: از بازار پراکنده و تحت‌ نفوذ معدن‌کاران بزرگ به سمت یک خریدار متمرکز که با کنترل موجودی و ایجاد تعادل در بازار نفوذ قیمتی ایجاد می‌کند. این تحول نه تنها ساختار قراردادها و توان چانه‌زنی تولیدکنندگان سنگ آهن را دگرگون می‌کند، برای فعالان بازار سنگ آهن در سایر نقاط جهان نیز فرصت‌ها و ریسک‌های تازه‌ای پدید می‌آورد.

از رکود ساخت‌وساز تا دلار ضعیف و تقاضای شکننده؛

فولاد چین در بزنگاه سه‌گانه

بازار فولاد چین در آستانه یک پیچ حساس قرار گرفته است؛ جایی که داده‌های متناقض اقتصاد کلان، تعرفه‌های تجاری و سیاست‌های محدودسازی تولید به‌طور هم‌زمان بر سمت‌وسوی قیمت‌ها اثر می‌گذارند. از یک‌سو کاهش احتمالی نرخ بهره فدرال رزرو و رشد نسبی مصرف داخلی می‌تواند به تقویت بازار کمک کند، و از سوی دیگر رکود ساخت‌وساز و تهدید تعرفه‌های جدید، سایه‌ای سنگین بر صادرات و تقاضا انداخته است. نتیجه این کشاکش، تعیین‌کننده مسیر فولاد در پاییز خواهد بود.

فولاد سبز، آزمون سیاست و اقتصاد؛

طرح دولت چین برای فولاد

وزارت صنعت و فناوری اطلاعات چین در 27 مرداد «طرح کار برای ثبات‌بخشی به رشد صنعت فولاد (۲۰۲۵-۲۰۲۶)» را منتشر کرد. سندی که در ظاهر صرفاً یک دستورالعمل اداری است، اما در واقع بازتابی از تلاقی سه چالش بزرگ اقتصاد چین است: خطر رکود قیمتی، الزام‌های کربن‌زدایی و فشارهای بین‌المللی.

بازیافت، انرژی پاک و هوش مصنوعی آینده صنعت فولاد چین هستند؛

اختراع دوباره فولاد!

صنعت فولاد چین، که سال‌هاست عنوان بزرگ‌ترین تولیدکننده جهان را یدک می‌کشد، امروز بیش از هر زمان دیگری در معرض تحولات بنیادین قرار دارد. تعهدات بین‌المللی برای دستیابی به هدف «کربن‌خنثی» از یک سو و موج تازه انقلاب فناورانه از سوی دیگر، این صنعت را با فشاری دوگانه اما همراه با فرصت‌های نوین روبه‌رو ساخته است. کارشناسان معتقدند دوره ۲۰۲۶ تا ۲۰۳۰، یعنی بازه اجرای برنامه پنج‌ساله پانزدهم در چین، مقطع تعیین‌کننده‌ای برای بازآرایی کل زنجیره ارزش فولاد در چین خواهد بود.