پایگاه خبری تحلیلی ایراسین، رئیس جمهور آمریکا، با بازگشت توفانی‌اش به کاخ سفید، شمشیر تعرفه‌های ۲۵ درصدی را بر گردن واردات فولاد فرود آورده است. این سیاست، که با شعار «نجات آمریکا» فریاد زده می‌شود، حالا مانند رعد و برقی در آسمان تجارت جهانی غرش می‌کند. از کوره‌های ذوب‌آهن در چین تا معادن سنگ‌آهن در استرالیا، از آسمان‌خراش‌های دبی تا خطوط تولید فورد در دیترویت، هیچ‌کس از این گردباد در امان نیست. آیا این تعرفه‌ها می‌توانند غول خفته صنعت فولاد آمریکا را بیدار کند، یا فقط شعله‌های یک فاجعه جهانی را برمی‌افروزند؟

زنجیره تأمین در شوک

فولاد تنها یک فلز نیست؛ خون جاری در رگ‌های اقتصاد جهانی است. از بدنه ماشین لباسشویی تا اسکلت پل‌های عظیم، همه‌چیز به این غول خاکستری وابسته است. حالا، تعرفه‌های ۲۵ درصدی مثل زلزله‌ای زنجیره تأمین را تکان داده‌اند.

در سال ۲۰۲۴، آمریکا هر ماه ۴۱/۲ میلیون تن فولاد وارد کرد: ۲۰ درصد از کانادا، ۱۲ درصد از مکزیک، و بخش بزرگی از برزیل. با تعرفه‌های جدید، هزینه این فولاد برای شرکت‌های آمریکایی تا ۳۰ درصد بالا می‌رود. فکر کنید به فورد، غول خودروسازی در کنتاکی. این شرکت ۴۰ درصد فولاد خود را از کانادا می‌گیرد. حالا با تعرفه‌ها، فورد با یک قبض اضافی ۱۲۰ میلیون دلاری روبه‌روست. نتیجه؟ تأخیر در تولید مدل‌های جدید F-150، افزایش قیمت برای رانندگان آمریکایی، و شاید حتی اخراج چند صد کارگر.

شرکت جان دیر، که تراکتورهایش ستون فقرات کشاورزی آمریکا هستند، ممکن است قیمت محصولاتش را ۱۰ درصد بالا ببرد. این یعنی کشاورزانی که در ایالت‌های مرکزی آمریکا با خاک و عرق نان درمی‌آورند، حالا باید برای یک تراکتور جدید ۵,۰۰۰ دلار بیشتر بپردازند.

آمارها داستان را داغ‌تر می‌کند

در سال ۲۰۱۸، تعرفه‌های مشابه قیمت فولاد را ۴۰ درصد بالا بردند و هزینه تولید خودرو را ۱ درصد افزایش دادند. با این وصف، پیش‌بینی می‌شود در سال ۲۰۲۵ هزینه صنایع وابسته به فولاد (مثل ساخت‌وساز و خودروسازی) تا ۱۲ درصد افزایش یابد. اگر چین، که در سال ۲۰۲۴ بیش از ۲/۱ میلیارد تن فولاد تولید کرد، صادراتش را به کشورهای دیگر سرازیر کند، آمریکا ممکن است با قحطی فولاد روبه‌رو شود. آن وقت تعرفه‌ها از سپر دفاعی به کابوسی هولناک تبدیل می‌شوند.

فولاد روی مدار جنون

تعرفه‌ها بازار فولاد را به یک قمارخانه تبدیل کرده‌اند. در سال ۲۰۲۴، قیمت فولاد نورد گرم (HRC) در آمریکا حدود ۸۰۰ دلار در هر تن بود؛ رقمی که برای برنامه‌ریزی شرکت‌ها قابل اعتماد بود. اما حالا پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد در ۲۰۲۵ قیمت‌ها مثل موشک به ۹۵۰ تا ۱,۱۰۰ دلار در هر تن می‌رسند.

در سال ۲۰۱۸، وقتی تعرفه‌ها برای اولین بار تصویب شدند، قیمت فولاد در طول سه ماه، ۴۰ درصد پرید و شرکت‌های ساختمانی کوچک در تگزاس مجبور شدند پروژه‌هایشان را تعطیل کنند. حالا در ۲۰۲۵، اگر قیمت به ۱,۱۰۰ دلار برسد، پروژه‌های عظیمی مثل بازسازی پل‌های فرسوده آمریکا (بخشی از طرح بایدن) ممکن است به تعویق بیفتند. سرمایه‌گذاران اما وحشت زده‌اند. اگر بازار فولاد آمریکا بی‌ثبات شود، پول‌ها به سمت طلا یا اوراق قرضه حرکت می‌کنند؛ این یعنی کاهش سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها و شاید از دست رفتن ۵۰ هزار شغل در بخش فولاد و ساخت‌وساز!.

خاورمیانه در گرداب

خاورمیانه، این قلب تپنده پروژه‌های بلندپروازانه، حالا در تیررس تعرفه‌هاست. عربستان سعودی با نئوم - شهری که قرار است آینده را بسازد - در سال ۲۰۲۴ حدود ۵ میلیون تن فولاد را بلعیده است. حالا با افزایش ۲۰ درصدی قیمت جهانی، هزینه این پروژه ۱۰۰ میلیون دلار بیشتر می‌شود. این یعنی یا باید بودجه نئوم کمتر می‌شود یا مالیات‌دهندگان سعودی باید جور تعرفه‌های آمریکایی را بکشند. از سوی دیگر، ۲۰ درصد تجارت جهانی فولاد از کانال سوئز و خلیج‌فارس می‌گذرد. اگر تنش‌ها در دریای سرخ (مثل حملات حوثی‌ها) بالا بگیرد، هزینه حمل‌ونقل ۱۰ درصد افزایش می‌یابد و هر تن فولاد ۵۰ دلار گران‌تر می‌شود. این برای امارات، که بندر جبل‌علی‌اش مرکز ترانزیت فولاد است، کابوس لجستیکی است؛ توجه داشته باشید که خاورمیانه در سال ۲۰۲۴ حدود ۴۵ میلیون تن فولاد، معادل ۱۰ درصد کل جهان را مصرف کرده و افزایش ۵ درصدی قیمت تمام‌شده، ۵/۲ میلیارد دلار به هزینه‌های منطقه اضافه می‌کند. با این وصف، یک درگیری کوچک در خلیج فارس می‌تواند عرضه فولاد را قطع کند و تعرفه‌ها را به یک شوخی تلخ تبدیل کند. خاورمیانه حالا روی یک بشکه باروت نشسته است.

دومینوی بازارهای نوظهور

کشورهای نوظهور مثل برزیل و هند، که ستون‌های تولید فولادند، حالا باید با این توفان دست‌وپنجه نرم کنند. برزیل در ۲۰۲۴ حدود ۴/۳ میلیون تن اسلب به آمریکا فرستاد. با تعرفه‌ها، این بازار برایش تنگ می‌شود. حالا این کشور یا باید تولید را ۸ درصد کم کند و هزاران کارگر را بیکار کند، یا فولادش را با قیمت پایین به اروپا و خاورمیانه سرازیر کند؛ چیزی که به دامپینگ معروف است.

هند، با تولید ۲۵۰ میلیون تن در سال، همین دوراهی را دارد. اگر دامپینگ شروع شود، قیمت فولاد در اروپا ممکن است ۱۰ درصد افت کند و تولیدکنندگان آلمانی و فرانسوی را به زانو دربیاورد.

در سال ۲۰۱۹، وقتی چین دامپینگ کرد، قیمت فولاد در آسیا ۱۵ درصد سقوط کرد و استرالیا مجبور شد تعرفه‌های ضددامپینگ بگذارد. حالا این دومینو می‌تواند دوباره تکرار شود. با این وصف، وقتی جنگ قیمتی جهانی راه می‌افتد همه بازنده‌اند؛ از کارگران هندی تا سهام‌داران در نیویورک.

سناریوهای نفس‌گیر

سناریوی بدبینانه - جهان در آتش: تعرفه‌ها جرقه یک جنگ تجاری جهانی را می‌زنند. چین صادراتش را قطع می‌کند، قیمت فولاد به ۱,۳۰۰ دلار در هر تن می‌رسد، و تولید صنعتی در آمریکا و اروپا قفل می‌شود. شاخص نااطمینانی بلومبرگ به ۳۰۰ - بالاترین سطح تاریخ- می‌رسد. خاورمیانه پروژه‌هایش را تعطیل می‌کند، و رکود جهانی از راه می‌رسد.

سناریوی خوش‌بینانه - نور در تونل: تعرفه‌ها صنعت فولاد آمریکا را زنده می‌کنند. شرکت‌هایی مثل Nucor ظرفیت را ۲۰ درصد بالا می‌برند، ۱۰,۰۰۰ شغل جدید ساخته می‌شود، و قیمت‌ها پس از یک جهش اولیه در ۹۰۰ دلار آرام می‌گیرند. بازارها تطبیق می‌کنند و زندگی ادامه می‌یابد.

قمار روی لبه تیغ

تعرفه‌های ۲۰۲۵ یک بازی خطرناک‌اند. برای غول‌های آمریکایی مثل Nucor و Cleveland-Cliffs، این می‌تواند یک طلوع دوباره باشد؛ سود بیشتر، کارگر بیشتر و البته افتخار ملی افزون‌تر. اما برای مصرف‌کنندگان، از پیمانکاران نئوم تا رانندگان فورد، این یعنی جیب خالی‌تر و آینده مبهم‌تر. سیاست‌گذاران باید مثل بندبازها عمل کنند: یک قدم اشتباه و همه چیز فرو می‌ریزد.

سال ۲۰۲۵ میدان نبردی است که فولاد در آن یا پادشاه می‌شود یا قربانی. شما کجای این داستان ایستاده‌اید؟

منابع:

- انجمن جهانی فولاد: گزارش تولید ۲۰۲۴.

- بلومبرگ: «پیش‌بینی فلزات ۲۰۲۵»، مارس ۲۰۲۵.

- اداره تجارت بین‌الملل آمریکا: داده‌های واردات ۲۰۲۴.

- اکونومیست: «جنگ تجاری جدید»، فوریه ۲۰۲۵.

- سازمان تجارت جهانی: آمار تجارت ۲۰۲۴.

- مؤسسه آهن و فولاد آمریکا: گزارش تعرفه‌ها، ۲۰۱۸-۲۰۲۴.