اقتصاد جهانی
-
بررسی تغییر چهره نوآوری در فهرست خلاقترین شرکتهای ۲۰۲۵؛
چگونه نوآوری از «محصول» به «فرایند» تغییر ماهیت داد؟
نوآوری زمانی با محصولاتی سنجیده میشد که دیده و لمس میشدند؛ از موتورهای جت تا خطوط عظیم تولید. اما فهرست خلاقترین شرکتهای جهان در سال ۲۰۲۵ نشان میدهد که امروز میدان رقابت از «ساختن چیزها» به «هوشمندسازی روش انجام کارها» نقل مکان کرده است؛ جایی که الگوریتمها، پلتفرمهای ابری و دادهها، نهتنها چهره صنایع، بلکه منطق خلق ارزش در اقتصاد جهانی را بازتعریف کردهاند.
-
هشدار IEA درباره بحران کمبود نیروی ماهر؛
رکوردشکنی اشتغال در انرژی
گزارش جدید آژانس بینالمللی انرژی نشان میدهد اشتغال در بخش انرژی جهان سال گذشته با رشدی دو برابر اقتصاد جهانی، به ۷۶ میلیون نفر رسیده، اما همزمان کمبود نیروی کار ماهر به تهدیدی جدی برای اجرای پروژههای زیرساختی و امنیت انرژی تبدیل شده است.
-
بدهی کشورها قدرت چانهزنی پکن را افزایش میدهد؛
وامهای چین؛ بازیگر اصلی اقتصاد جهان
چین طی دو دهه گذشته آرام و بیصدا به یکی از بزرگترین وامدهندگان جهان تبدیل شده است. برخلاف نهادهای بینالمللی غربی، بیشتر وامهای این کشور ماهیت تجاری و سرمایهای دارند و تنها بخش کمی از آنها کمک واقعی محسوب میشود. این نفوذ مالی گسترده، از آمریکا گرفته تا اقتصادهای ثروتمند، معادلات اقتصادی و سیاسی جهان را تحت تاثیر قرار داده و قدرت چانهزنی پکن را به طور قابل توجهی افزایش میدهد.
-
کارشناس اقتصادی مطرح میکند؛
اقتصاد چرخشی؛ ضرورتی برای آینده
با افزایش فشار بر منابع طبیعی و رشد ضایعات، اقتصاد چرخشی به یکی از ضروریترین راهبردهای صنعتی تبدیل شده است؛ رویکردی که با کاهش اتلاف، بازیافت هوشمند و استفاده مجدد از منابع میتواند بنیان تولید پایدار را تقویت کند و مسیر صنایع کشور را به سمت بهرهوری و پایداری هدایت کند.
-
اقتصاددان و تحلیلگر ارشد اقتصادی مطرح کرد:
عبور از بحرانها با اصلاحات اقتصادی
در میانهی یکی از بحرانیترین دورههای اقتصاد ایران، حسین عبده تبریزی، اقتصاددان و تحلیلگر ارشد اقتصادی، زنگ خطر تداوم سیاستهای ناکارآمد را به صدا درآورد. او در سومین سمینار تحلیلی اندیشکده فولاد و صنایع معدنی، با اشاره به رشد میانگین یکدرصدی اقتصاد در دهه گذشته، تأکید کرد که نجات اقتصاد ایران تنها در گرو اصلاحات عمیق و همزمان در سه حوزهی اقتصاد، سیاست و حکمرانی اجتماعی است. به گفتهی وی، تا زمانیکه تصمیمگیریها از نگاه بخشی، نفتمحور و کوتاهمدت خارج نشود، چشمانداز توسعه در ایران دستنیافتنی خواهد ماند.
-
نوآوری، زبان مشترک رشد در اقتصاد جهانی؛
تحولی که از یک کانتینر آغاز شد
در میانه قرن بیستم، حملونقل کالا در جهان با هزینههای بالا و ناکارآمدی مزمن روبهرو بود؛ تا اینکه ایده ساده مالکوم مکلین، کارآفرین آمریکایی، همه چیز را تغییر داد. اختراع «کانتینر استاندارد» نه فقط شیوه جابهجایی کالا، بلکه منطق اقتصاد جهانی را متحول کرد. این تحول نشان داد که نوآوری الزاماً در خلق محصولی جدید خلاصه نمیشود، بلکه در بازآفرینی نظامها و فرآیندهایی نهفته است که ارزش را به شکلی تازه خلق میکنند.
-
صندوق بینالمللی پول پیشبینی کرد؛
آسیا پیشتاز تولید ناخالص داخلی
صندوق بینالمللی پول در گزارش اکتبر خود اعلام کرد رشد اقتصاد جهانی در سال ۲۰۲۶ با وجود بازار کار مقاوم و مصرف پایدار، تحتتأثیر حمایتگرایی و تنشهای تجاری کند میشود. آمریکا همچنان بزرگترین اقتصاد جهان است و چین با فاصله ۳۵درصدی در رتبه دوم قرار دارد. هند جای ژاپن را گرفته و آسیا با محوریت چین، هند و ژاپن برای نخستینبار از آمریکای شمالی پیشی میگیرد.
-
نیروی کار پنهان
داستان هوش مصنوعی، داستان انسانهایی است که در سایه ماشینها کار میکنند. از راجش در هوبلی هند گرفته تا کریستال در میشیگان آمریکا، این کارگران گمنام هستند که به فناوری جان میدهند. اما همانطور که فی لی میگوید: پرورش یک مدل هوش مصنوعی، مثل پرورش یک کودک است. زمان میبرد، و بدون انسانها، این کودک هرگز بزرگ نخواهد شد.
-
آیا سیطره فناوری، سلطه بنگاهها بر اقتصادجهانی را همیشگی خواهد کرد؟
قدرت مقیاس
در دنیای پیچیده امروز، مقیاس قدرت است. شرکتهای بزرگ، با دسترسی به منابع، فناوریهای نوین مثل هوش مصنوعی، و نفوذ سیاسی، از رقبای کوچکتر پیشی گرفتهاند. آنها میتوانند هزینههای سنگین را بهتر مدیریت کنند، از دادهها بهره ببرند و در بحرانها سریعتر بازیابی شوند. در مقابل، شرکتهای کوچک زیر بار هزینهها و رقابتهای سنگین، برای بقا میجنگند. در این میان، فناوری و سیاست، موتورهای محرک سلطه غولها بر اقتصاد هستند.
-
بازار فولاد به کدام سو میرود؛
جهان در آستانه بحران چندلایه
هرچند تجارت کالایی جهان در نیمه نخست ۲۰۲۵ فراتر از انتظار رشد کرد و افزایش مبادلات کالاهای مرتبط با هوش مصنوعی، موج واردات پیش از اعمال تعرفههای جدید در آمریکای شمالی و گسترش تجارت میان سایر کشورها آن را تقویت کرد، بازار جهانی فولاد و تجارت کالایی در آستانه بحرانی چندلایه قرار گرفته است. رکود گسترده جهانی، جنگ تعرفهای، سیاستهای حمایتی و مازاد ظرفیت تولید، مسیر سرمایهگذاری و تولید فولادسازان را به شدت تحت تأثیر قرار میدهد
-
آیا مازاد فولاد چین، اقتصاد جهان را به گروگان گرفته است؟
شمشیر داموکلس
در دو دهه اخیر، چین با مازاد ظرفیت تولید فولاد و سیاستهای صادراتی تهاجمی، نقشه بازار جهانی را بازآرایی کرده است. کاهش تقاضای داخلی و بحران املاک این کشور را به سمت صادرات گسترده سوق داده، تا جایی که با دامپینگ، رقبا را از میدان بیرون رانده است. این روند منطق رقابت را مختل کرده و کشورهای زیادی را وادار به اعمال تعرفه کرده است. چین عملاً در حال صادرات بحران داخلی خود به جهان است.
-
کارشناسان بینالمللی هشدار دادند؛
حباب هوشمصنوعی نزدیک است!
کارشناسان بینالمللی هشدار دادهاند که سرمایهگذاری ۱.۵ تریلیون دلاری در هوش مصنوعی میتواند به حباب اقتصادی مشابه داتکام منجر شود. این رشد سریع، اقتصاد جهانی و بهویژه صنعت انرژی را در معرض ریسک قرار میدهد. شرکتهای برق که میلیاردها دلار در زیرساختها سرمایهگذاری کردهاند، در صورت ترکیدن حباب با تهدید جدی مواجه خواهند شد، موضوعی که فوربس آن را زنگ خطری بزرگ توصیف کرده است.
-
امواج جنگ تعرفهای به اروپا رسید؛
فشار چین، آزمون اروپا
چهارم مهرماه، روزنامه آلمانی هاندلزبلات از بروکسل خبری منتشر کرد که لرزه بر صنعت فولاد انداخت: کمیسیون اروپا در آستانه تصمیمی است که میتواند قواعد تجارت جهانی را دوباره بازنویسی کند؛ وضع تعرفهای بین ۲۵ تا ۵۰ درصد بر واردات فولاد و محصولات مرتبط از چین. این تنها یک اقدام تجاری نیست، بلکه بخشی از استراتژی بزرگتر بروکسل برای بازتعریف استقلال صنعتی قاره سبز است.
-
انقلابی سبز در صنعت فولاد جهان؛
فولاد سبز؛ معمای بقا و برتری
صنعت فولاد در آستانه یک تحول تاریخی قرار دارد. این صنعت که همواره به عنوان موتور محرک اقتصاد جهانی شناخته شده، امروز با یک چالش جدی روبرو است چگونه میتوان همزمان با پاسخگویی به تقاضای روزافزون فولاد ردپای کربن را نیز به حداقل رساند.راه حل این معما درفولاد سبز نهفته است؛ فولادی که با استفاده از فناوریهای پیشرفتهای مانند احیای مستقیم با هیدروژن سبز، برق تجدیدپذیر و مواد اولیه بازیافتی تولید میشود. این تحول نه تنها یک ضرورت زیستمحیطی، بلکه یک فرصت اقتصادی و فناورانه بینظیر برای صنعت فولاد به شمار میرود.
-
چرا رقابت بر سر مواد معدنی حیاتی، آینده اقتصاد جهانی را رقم میزند؟
اتمهای استراتژیک
این گزارش از فایننشال تایمز به وضوح نشان میدهد که تسلط بر بازار مواد معدنی حیاتی، همانند تسلط گذشته بر نفت و زغالسنگ، کلید قدرت اقتصادی و امنیتی در قرن ۲۱ است. در حالی که چین با سرمایهگذاریهای گسترده و سیاستهای انحصاری، تسلط خود را بر فرآوری و تأمین این مواد تثبیت کرده، غرب بهویژه آمریکا، با نگرانی به دنبال راهی برای کاهش وابستگی و تضمین امنیت زنجیره تأمین است. جنگ تجاری ترامپ با چین تنها آغاز ماجرا بود؛ امروز، هر تصمیم در حوزه مواد معدنی حیاتی میتواند معادلات ژئوپلیتیک و اقتصادی جهان را تغییر دهد. آیا آمریکا و متحدانش خواهند توانست از سلطه چین رهایی یابند؟
-
جهش اقتصادی هند و عربستان در خلیج فارس؛
تقویت همکاری شرق در معادلات انرژی و فناوری
با شتاب تحولات اقتصاد جهانی، هند و عربستان سعودی با انعقاد توافقهای راهبردی در حوزههای انرژی، فناوری و امنیت، نقشه تجاری جهان را دگرگون میکنند. این همکاریها که در چارچوب چشمانداز ۲۰۳۰ عربستان و ابتکار کمربند و جاده چین شکل گرفته، نهتنها مسیرهای جدید سرمایهگذاری و تجارت را میگشاید، بلکه موازنه قدرت در منطقه خلیج فارس و فراتر از آن را بازتعریف میکند.
-
سبز کردن اقتصاد جهان، چقدر هزینه دارد؟
فریب پرهزینه
سبز کردن اقتصاد جهان، خیلی ارزانتر از آن چیزی تمام میشود که تصور میشود. نشریه اکونومیست بر اساس نظر طیفی از اقتصاددانان، مشاوران و دیگر محققان، ارزیابی هزینه جهانی «گذار انرژی» و حرکت به سوی انتشار صفر را بررسی کرده است؛ ارزیابیهایی که معمولاً مبنایی برای سیاستگذاری هستند. این رقم از حدود ۳ تریلیون دلار در سال تا حدود ۱۲ تریلیون دلار در سال تخمین زده شده که در واقع رقم بسیار بالایی است. اما از چهار جهت میتوان گفت که چرا این ارقام خیلی بالا به نظر میرسند.
-
تأمین مالی پروژههای کمکربن فولاد با ابزارهای نوین مالی؛
اوراق قرضه اقلیمی؛ موتور محرک گذار به فولاد سبز
اوراق قرضه اقلیمی (Climate Bonds) به عنوان یک ابزار مالی نوظهور، نقش کلیدی در تأمین مالی گذار صنعت فولاد به سمت تولید پایدار و کمکربن ایفا میکنند. این صنعت که مسئول ۸ درصد از انتشار گازهای گلخانهای جهان است، برای تحول نیازمند سرمایهگذاری عظیم در فناوریهای جدیدی مانند احیای مستقیم با هیدروژن سبز است. اوراق اقلیمی با جذب سرمایه نهادی و پایبندی به استانداردهای دقیق، نه تنها به کاهش انتشار کمک میکنند، بلکه با تأمین مالی برنامههای «گذار منصفانه»، پیامدهای اجتماعی و اقتصادی این تحول بزرگ صنعتی را مدیریت خواهند کرد.
-
صنایع سنگین در مسیر تحول سبز؛
فولاد و سیمان بر ریل کربنزدایی جهانی
فولاد و سیمان که سهمی نزدیک به ۱۴ درصد از انتشارهای انرژیمحور جهان دارند، بهدلیل افزایش تقاضای جهانی، همزمان با فشار فزاینده اهداف اقلیمی زیر ذرهبین قرار گرفتهاند. گزارش تازه آژانس بینالمللی انرژی بر لزوم استانداردهای مشترک و سرمایهگذاری در فناوریهای پاک تأکید دارد و از نوآوریهای شرکتهای بزرگ و استارتاپها تا اقدامات تقاضامحور، مسیر دشوار اما امیدبخش این صنایع به سوی تولید کمکربن را ترسیم میکند.
-
رهبران الهامبخش
این گزارش جالب و خواندنی از گالوپ در سال ۲۰۲۵ با عنوان پیروان از رهبرانشان (مدیرها) چه میخواهند؟ منتشر شده و حاصل نظرسنجی از افراد ۵۲ کشور، با ۳۰ زبان مختلف و تکمیل بیشاز ۳۰ هزار پرسشنامه است. این گزارش تاکید دارد، بیشترین نیازی که افراد جامعه از رهبران خود مطالبه میکنند امید است و این عنوان در کنار مواردی همچون اعتماد، ثبات، شفقت و مهربانی بیشترین امتیاز را به خود اختصاص داده است.
-
تماشاگر رقابت منطقه
در خاورمیانه جدید، کشورهایی چون عربستان و پاکستان با جذب سرمایه و دیپلماسی اقتصادی، در حال بازتعریف نقش منطقهای خود هستند، در حالیکه چین نقش پیشران را ایفا میکند. اما ایران، تحت فشار تحریمها و نبود راهبرد منسجم، از رقابت عقب مانده است. اگر تهران سیاستهای اقتصادی و صنعتی خود را بازنگری نکند، ممکن است جایگاهش را در نظم نوین ژئو-اقتصادی از دست بدهد.
-
دیپلماسی نودلی
در حالی که کشورهای آسیایی برای مهار موج جدید تعرفههای ترامپ، پشت درهای کاخ سفید صف کشیدهاند، مشکل اصلی از درون قاره میجوشد: شبکهای پیچیده و ناکارآمد از توافقنامههای تجاری که بهجای تسهیل تجارت، آن را سردرگم کرده است. آسیایی که روزگاری نماد همکاری اقتصادی منطقهای بود، اکنون زیر سایه «اثر کاسه نودل»، گرفتار توافقهای نمادین، قواعد دستوپاگیر و سیاستهای تجاری چریکی شده است. سهم آسیا از تجارت جهانی نیز از سال ۲۰۲۰ رو به کاهش گذاشته است؛ نشانهای از آنکه ماشین تجارت منطقهای نیاز به بازنگری دارد.
-
رقابت ژئوفلزی
در سال ۲۰۲۵، بازار جهانی آلومینیوم با رشد تقاضا در خودروسازی برقی، انرژیهای تجدیدپذیر و ساختوساز مواجه است. چین همچنان بازیگر اصلی تولید باقی میماند، اما سیاستهای زیستمحیطی سختگیرانه ممکن است عرضه را محدود کند. قیمتها نوسانی ولی در مسیر صعودی پیشبینی میشوند. نوآوری در بازیافت و استفاده از آلومینیوم سبز مورد توجه است و سرمایهگذاری در فناوریهای کمکربن، آینده بازار را شکل میدهد.
-
حکمرانی عدمقطعیتها در اقتصاد جهان
در سال جاری، یکی از اقدامات مهم و راهبردی بانک مرکزی اروپا، کاهش نرخ بهره به میزان ۲۵ واحد پایه بود؛ تصمیمی که با هدف مقابله با فشارهای فزاینده ناشی از تشدید تعرفههای تجاری آمریکا و گسترش جنگهای تجاری جهانی اتخاذ شد.
-
قمار در توفان
با پیروزی دوباره ریاستجمهوری آمریکا، شرکتهای بزرگی مانند استلانتیس، مرک و بریکالبو امیدوار بودند سیاستهای «اول آمریکا» زمینهساز بازگشت سرمایه و تولید به خاک آمریکا شود. اما چند ماه بعد، واقعیت خلاف آن را ثابت کرد: وعدهها عملی نشد، هزینهها بالا رفت و بازار سهام نیز به این سرمایهگذاریها پاداش نداد. این گزارش دلایل شکست این رویا را از دریچه تجربه سه شرکت بزرگ بررسی میکند.
-
شمشیر دولبه
در سالهای اخیر، زمزمههای «جهان بدون دلار» بلندتر شدهاند؛ از تلاش کشورهای بریکس برای راهاندازی ارز مشترک تا توافقهای دوجانبه با یوآن، روبل یا روپیه. اگرچه دلار همچنان ستون فقرات نظام مالی جهان است، اما تنشهای ژئوپلیتیک، تحریمهای اقتصادی و رشد قدرتهای نوظهور باعث شده کشورها به دنبال کاهش وابستگی خود به آن باشند. آینده بدون دلار شاید نزدیک نباشد، اما مسیر «چندقطبیسازی مالی» جهان آغاز شده است.
-
اقتصاد جهانی در تهدید است
تاثیر سیاستهای اقتصادی و تعرفهای دونالد ترامپ بر اقتصاد جهانی نگرانکننده است. اقتصاد آمریکا در آستانه رکود قرار دارد و اگر این شرایط بهدرستی مدیریت نشود، ممکن است بحرانهایی شدیدتر از رکود اقتصادی را شاهد باشیم. مهمترین نگرانیهای من در سه حوزه هستند: اختلال در تجارت جهانی به دلیل جنگ تعرفهای، افزایش بدهی ملی آمریکا، و تضعیف نظم اقتصادی و ژئوپلیتیک جهانی که پس از جنگ جهانی دوم ایجاد شده بود.
-
زمان بازتعریف جایگاه فولاد در اقتصاد جهانن
در سال ۲۰۲۵، اقتصاد جهانی با ترکیبی از فرصتهای رشد و چالشهای ساختاری مواجه است. پس از مهار نسبی فشارهای تورمی ناشی از شوکهای زنجیره تأمین و سیاستهای انقباضی سالهای گذشته، بسیاری از اقتصادهای توسعهیافته، از جمله ایالات متحده و اتحادیه اروپا، وارد فاز رشد آهسته ولی باثبات شدهاند.
-
غرب دیگر بازیگر بلامنازع نیست!
طرح «کمربند و جاده» چین (BRI) در برابر ابتکار G7 برای توسعه زیرساختهای جهانی (PGII)، از چند منظر جایگاهی متمایز دارد؛ نهفقط به دلیل وسعت جغرافیایی پروژهها، بلکه به دلیل عملکرد اجرایی، سرعت در عملیاتیسازی و مدل مالی خاصی که به کشورها امکان جذب سرمایه بدون شروط سنگین را میدهد.
-
بازگشت با طعم نابرابری
در سال ۲۰۲۴، پس از رکود سنگین ناشی از همهگیری کرونا، تجارت جهانی جان تازهای گرفت، اما این احیا چندان هم متوازن نبود. افزایش بیسابقه واردات کالاهای مصرفی در آمریکا، بهویژه در حوزه محصولات الکترونیکی و خانگی، نقش کلیدی در رونق دوباره تجارت جهانی ایفا کرد.