به گزارش خبرنگار ایراسین، سعید زرندی، مدیرعامل گروه فولاد مبارکه در دوازدهمین کنفرانس بین‌المللی استیل‌پرایس با محور «فولادهای پیشرفته با ارزش افزوده بالا» با تأکید بر اینکه نوآوری دیگر یک انتخاب نیست، بلکه یک الزام راهبردی در صنعت فولاد است، گفت: امروز دیگر از مرحله توصیه و توافق نظر عبور کرده‌ایم و اجماع قطعی در صنعت فولاد شکل گرفته که تنها مسیر حفظ رقابت‌پذیری جهانی، حرکت جدی به سمت نوآوری فناورانه است.

وی افزود: در فولاد مبارکه سال‌هاست پروژه‌های متعددی با محوریت نوآوری و همکاری با مجامع مختلف صنعتی و فناورانه تعریف شده و این روند به‌صورت مستمر دنبال می‌شود، اما آنچه امروز به‌طور ویژه در دستور کار ما قرار دارد، رساندن این فعالیت‌ها به تراز جهانی است.

زرندی با اشاره به تغییر مأموریت شرکت فناوری فولاد مبارکه ( MSTID) تصریح کرد: ما برای بزرگ‌ترین شرکت فناورانه وابسته به فولاد مبارکه، یک مأموریت متفاوت تعریف کرده‌ایم؛ مأموریتی فراتر از پیگیری صرف پروژه‌های داخلی که شامل رصد ترندهای جهانی، ورود به فناوری‌های نوظهور و ایفای نقش فعال در زنجیره نوآوری صنعت فولاد است.

وی افزود: بر همین اساس، سه جهت‌گیری استراتژیک برای آینده فولاد مبارکه مشخص شده که مسیر حرکت ما را در سال‌های پیش رو تعیین می‌کند.

سه محور راهبردی فولاد مبارکه برای آینده

مدیرعامل گروه فولاد مبارکه سه جهت‌گیری اصلی این مجموعه را چنین تشریح کرد: نخست، اقتصاد چرخشی و فولاد سبز که شامل کاهش مصرف انرژی، کاهش آلایندگی و حرکت به سمت تولید پایدار است. دوم، تحول دیجیتال و صنعت نسل چهارم (Industry 4.0) که دیجیتال‌سازی، هوشمندسازی فرآیندها، داده‌محوری و اتوماسیون پیشرفته را در بر می‌گیرد. سوم، توسعه مواد و فولادهای پیشرفته که قلب راهبرد ارزش‌آفرینی فولاد مبارکه در آینده به شمار می‌رود.

زرندی تأکید کرد: تمرکز راهبردی فولاد مبارکه در سال‌های آینده بر این سه محور خواهد بود و هدف ما حرکت تدریجی، اما قطعی، به سمت «صاحب تکنولوژی شدن» در این حوزه‌هاست.

وی با اشاره به نقش دانشگاه‌ها در این مسیر گفت: ما جهت‌های بسیار جدی را برای همکاری با دانشگاه‌های داخلی و نیز تعاملات علمی بین‌المللی تعریف کرده‌ایم تا ورود به این سه حوزه فناورانه با سرعت و عمق بیشتری انجام شود.

زرندی افزود: ذیل این سه محور، بیش از ۵۰ تا ۶۰ موضوع فناورانه شناسایی شده که فولاد مبارکه در آن‌ها ظرفیت ورود و توسعه دارد. خوشبختانه فاصله ما در برخی از این حوزه‌ها با استانداردهای جهانی بسیار طولانی نیست و در مواردی در حد چهار تا پنج سال برآورد می‌شود، اما هر میزان تأخیر در تصمیم‌گیری و اقدام، این فاصله را عمیق‌تر خواهد کرد.

تغییر مسیر از فولاد تجاری به فولادهای با ارزش افزوده بالا

مدیرعامل فولاد مبارکه با اشاره به آینده بازار جهانی فولاد گفت: آنچه امروز آینده صنعت فولاد را رقم می‌زند، تغییر جهت از فولادهای تجاری به سمت فولادهای با ارزش افزوده بالا و آلیاژی است. روندهای جهانی نیز این موضوع را تأیید می‌کند.

وی افزود: مطالعات بین‌المللی نشان می‌دهد بازار فولادهای تجاری در بازه ۵ تا ۱۰ سال آینده تنها رشد محدودی در حد ۲ تا ۳ درصد خواهد داشت، در حالی که بیشترین رشد بازار مربوط به حوزه فولادهای پیشرفته و محصولات با کاربری‌های نوین است.

زرندی با اشاره به آمارهای جهانی تصریح کرد: بر اساس پیش‌بینی‌های معتبر، حجم بازار فولادهای پیشرفته که در سال ۲۰۲۴ حدود ۱۶ میلیارد دلار بوده است، تا سال ۲۰۳۲ به حدود ۳۱ میلیارد دلار خواهد رسید؛ یعنی رشدی نزدیک به ۹ درصد در سال که نشان‌دهنده جذابیت بالای این حوزه است.

وی ادامه داد: محرک‌های اصلی این رشد نیز شامل توسعه خودروهای برقی، گسترش انرژی‌های تجدیدپذیر، زیرساخت‌های سبز، صنایع هوشمند و سازه‌های مقاوم در برابر شرایط سخت محیطی است.

فولاد مبارکه در مسیر آینده‌ساز صنعت فولاد

مدیرعامل گروه فولاد مبارکه تأکید کرد: آینده صنعت فولاد متعلق به مجموعه‌هایی است که زودتر مسیر خود را به سمت فولادهای پیشرفته، دیجیتال‌سازی، فولاد سبز و فناوری‌های نوین تغییر دهند. فولاد مبارکه این مسیر را آغاز کرده و با اتکا به توان علمی کشور، تعاملات دانشگاهی و توسعه زیرساخت‌های فناورانه، مصمم است در این رقابت جهانی نقش‌آفرینی مؤثر داشته باشد.

زرندی، با اشاره به تغییر راهبرد شرکت‌های بزرگ فولادی جهان گفت: بر اساس گزارش‌هایی که به‌صورت منظم و دوره‌ای از استراتژی شرکت‌های بزرگ جهانی دریافت می‌کنیم، امروز حدود ۳۰ درصد از سبد تولید این شرکت‌ها به تولید محصولات خاص و فولادهای پیشرفته اختصاص یافته است؛ این یعنی تغییر جهت تدریجی اما قطعی از تولیدات صرفاً تجاری به سمت تولیدات ویژه و با ارزش افزوده بالا در حال وقوع است.

وی افزود: این تحول نشان می‌دهد که دیگر موضوع اصلی در صنعت فولاد، فقط کمیت تولید نیست؛ هرچند هنوز ارزیابی عملکرد بسیاری از شرکت‌ها بر اساس میزان تناژ تولید انجام می‌شود و همچنان این شاخص جذابیت خود را دارد، اما اگر همین میزان تولید را با ارزش افزوده‌ای که ایجاد می‌کند مقایسه کنیم، به نتایج کاملاً متفاوتی می‌رسیم.

زرندی با اشاره به وجود یک تناقض ساختاری در نظام ارزیابی صنعت فولاد تصریح کرد: امروز معیار نمره‌دهی ما همچنان بر اساس وزن تولید است؛ مثلاً اعلام می‌کنیم چه میزان ورق گرم تولید کرده‌ایم، اما میزان ارزش افزوده حاصل از آن را در گزارش‌های عملکرد به‌طور دقیق منعکس نمی‌کنیم. این در حالی است که تولید ورق‌های خاص با ضخامت‌های ویژه، حتی با وزن کمتر، می‌تواند درآمد و سودآوری به‌مراتب بالاتری ایجاد کند.

مدیرعامل فولاد مبارکه ادامه داد: این یک روال همیشگی است که بیشتر بر تناژ تمرکز دارد، در حالی که ما امروز با یک پارادوکس مواجه هستیم؛ یعنی از یک سو به دنبال تغییر جهت به سمت فولادهای با ارزش افزوده بالا هستیم و از سوی دیگر ابزار سنجش و گزارش‌دهی ما همچنان بر مبنای کمیت باقی مانده است. این موضوع حتماً باید به‌تدریج اصلاح شود.

فولاد آینده؛ حاصل هوش، کیفیت و ترکیب مواد

زرندی با اشاره به ویژگی‌های فولادهای آینده گفت: فولادهای آینده دیگر صرفاً محصولِ افزایش تولید نیستند، بلکه حاصل «ترکیب هوشمندانه کیفیت، دانش فنی و تکنولوژی» هستند. این سه مؤلفه در کنار هم می‌توانند محصولات جدید، خاص و رقابت‌پذیر در سطح جهانی ایجاد کنند.

وی افزود: در نگاه راهبردی فولاد مبارکه، چشم‌انداز ما حرکت به سمت «فولاد هوشمند» و دستیابی به «رقابت‌پذیری جهانی» است. بر همین اساس، اهداف خود را به‌گونه‌ای طراحی کرده‌ایم که در هر یک از این ابعاد، ویژگی‌های متمایزکننده مشخصی داشته باشیم.

مدیرعامل گروه فولاد مبارکه با تأکید بر لزوم بومی‌سازی فناوری گفت: آنچه در کوتاه‌مدت فولاد مبارکه را متمایز نمی‌کند، اما در میان‌مدت و بلندمدت به یک مزیت رقابتی جدی تبدیل خواهد شد، «صاحب تکنولوژی شدن» در حوزه فولادهای پیشرفته است. امروز یکی از چالش‌های مهم ما این است که زیرساخت‌های کامل ورود به بازی جدید جهانی را در اختیار نداریم و باید به سرعت این زیرساخت‌ها را ایجاد کنیم.

وی خاطرنشان کرد: فولاد مبارکه برای سال جاری، تولید ۱۰ محصول جدید را هدف‌گذاری کرده و پیش‌بینی ما این است که این عدد حتی از برنامه نیز فراتر خواهد رفت.

تجربه بازار؛ شرط موفقیت فولادهای خاص

زرندی با اشاره به یک تجربه عملی در حوزه فولادهای با ارزش افزوده بالا گفت: یکی از فعالان این حوزه زمانی که برای توسعه محصولات خاص سرمایه‌گذاری کرده بود، با یک چالش جدی مواجه شد؛ این‌که بازار مصرف این محصولات به اندازه کافی آماده نبود. در نتیجه ناچار شد بخشی از تولیدات ساختمانی خود را متوقف کند تا بر محصولات ویژه تمرکز کند.

وی افزود: نکته مهم این است که تولید فولادهای خاص بدون وجود بازار مصرف پایدار امکان‌پذیر نیست. محصولات تجاری به‌راحتی به فروش می‌رسند، اما محصولات خاص نیازمند شبکه بازار، زیرساخت صادراتی و تقاضای صنعتی فعال هستند. بنابراین توسعه این حوزه یک زنجیره متعادل می‌خواهد که صنعت و بازار باید هم‌زمان و مکمل یکدیگر رشد کنند.

مدیرعامل فولاد مبارکه تأکید کرد: اگر به دنبال تغییر جهت راهبردی در صنعت فولاد به سمت محصولات با ارزش افزوده بالا هستیم، باید همزمان به توسعه بازار مصرف نیز توجه کنیم. صنعت متحول‌شده بدون بازار، به بن‌بست می‌رسد و بازار بدون صنعت متحول، توان رشد پایدار نخواهد داشت. این دو، مکمل یکدیگر هستند و باید هم‌زمان پیش بروند.

زرندی تصریح کرد: آینده صنعت فولاد ایران در گرو عبور از نگاه صرفاً کمی، اصلاح نظام‌های ارزیابی، توسعه فناوری، تربیت بازار مصرف و حرکت هدفمند به سمت فولادهای خاص و پیشرفته است؛ مسیری که فولاد مبارکه آن را با جدیت آغاز کرده است.

مدیرعامل گروه فولاد مبارکه در با اشاره به چالش‌های زیرساختی پیش‌روی توسعه فناوری در صنعت فولاد اظهار کرد: یکی از گرفتاری‌های اساسی امروز صنعت فولاد کشور، ضعف زیرساخت‌های فناورانه است. شکاف فناوری میان ما و کشورهای پیشرو به‌ویژه در حوزه تولید فولادهای پیشرفته با گریدهای خاص، به میزان قابل توجهی افزایش یافته و این مسأله نیازمند تمرکز ویژه بر سرمایه‌گذاری در حوزه نوآوری و اکتساب دانش است.

وی افزود: ما ناچاریم یا درون‌زا مسیر توسعه فناوری را طی کنیم یا از مسیر اکتساب دانش از مراکز معتبر جهانی وارد شویم. به هر ترتیب، عدم ورود به این چرخه به معنای عقب‌ماندن از رقابت جهانی خواهد بود.

تعاملات علمی بین‌المللی؛ مسیر ناگزیر اکتساب دانش

زرندی با اشاره به تجربه کشورهای پیشرفته در حوزه فناوری گفت: بر اساس گزارش‌هایی که به‌صورت مستمر مطالعه می‌کنم، امروز حداقل ۲۰ کشور مرکزی دنیا با دانشگاه‌ها و مراکز علمی سایر کشورها تعاملات فعال و شبکه‌های گسترده علمی دارند. این تعاملات، بستر اصلی انتقال و تولید دانش در جهان امروز است.

وی تأکید کرد: شرایط کشور را درک می‌کنیم، اما این به معنای کنار گذاشتن سازوکارهای اکتساب دانش نیست. ما باید مکانیزم‌هایی را طراحی کنیم که در این چرخه جهانی عقب نمانیم. طراحی مراکز فناوری پیشرفته، حضور در مراکز علمی بین‌المللی و مشارکت در پروژه‌های مشترک علمی از الزامات این مسیر است.

مدیرعامل فولاد مبارکه با تأکید بر اهمیت فرهنگ یادگیری در توسعه نوآوری تصریح کرد: فضای تولید نوآورانه، یک فضای یادگیرنده است. در یکی از نظریه‌های مطرح جهانی آمده است که کشوری می‌تواند به سمت نوآوری حرکت کند که جامعه آن به سمت «جامعه یادگیرنده» حرکت کرده باشد.

وی افزود: ما باید وارد یک چرخه هم‌افزای یادگیری شویم که در آن دانشگاه، صنعت، شرکت‌های فولادی و نظام سیاست‌گذاری همگی در یک مسیر مشترک حرکت کنند. دانشگاه باید این مسیر را بخواهد، صنعت باید آن را مطالبه کند، بنگاه‌های فولادی باید پای آن بایستند و سیاست‌گذاری نیز باید حلقه اتصال و انسجام این جریان باشد.

زرندی با یادآوری یکی از تجربه‌های پیشین خود گفت: سال‌های ۱۳۹۸ و ۱۳۹۹ که به دعوت آقای دامانی در این جمع حضور پیدا کردم و در آن زمان معاون برنامه‌ریزی وزارتخانه بودم، برای نخستین بار یک موضوع مهم را در صنعت فولاد مطرح کردم که خوشبختانه پس از آن تحولات مثبتی در این حوزه شکل گرفت و فولادسازان مختلف وارد این مسیر شدند. امروز نیز احساس می‌کنم طرح یک موضوع راهبردی جدید در حوزه متالورژی و فولاد ضروری است.

«ژنوم مواد»؛ انقلاب نوین در طراحی فولاد

مدیرعامل فولاد مبارکه با اشاره به تحولات جهانی در طراحی مواد و فلزات گفت: یکی از مهم‌ترین تحولات امروز جهان در حوزه متالورژی، موضوع «ژنوم مواد» یا Material Genome Initiative است که نخستین‌بار در سال ۲۰۱۱ در آمریکا شکل گرفت. این ابتکار، مدل طراحی و توسعه مواد جدید را به‌طور بنیادین تغییر داده است.

وی افزود: امروز ما نیز در فولاد مبارکه، یک دفتر طراحی محصولات نوآورانه در ساختار سازمانی خود ایجاد کرده‌ایم و به‌صورت مستمر روی این حوزه کار می‌کنیم. هم‌اکنون با استفاده از هوش مصنوعی و بیگ‌دیتا، موضوع «سنتز ژن مواد» در حال پیگیری است و این مسیر می‌تواند آینده صنعت فولاد را به‌طور جدی متحول کند.

گام فولاد مبارکه برای راه‌اندازی نخستین آزمایشگاه ژنوم مواد

زرندی ادامه داد: حدود ۱۲ تا ۱۳ سال از آغاز این تحول جهانی در حوزه ژنوم مواد می‌گذرد و ما نیز در فولاد مبارکه با جدیت وارد این حوزه شده‌ایم. در حال حاضر، در حال برنامه‌ریزی هستیم تا با همکاری یکی از دانشگاه‌های معتبر کشور، نخستین آزمایشگاه ژنوم مواد را در این حوزه راه‌اندازی کنیم.

وی به نمونه‌ای موفق در سطح جهان اشاره کرد و گفت: در دانشگاه برکلی آمریکا آزمایشگاهی وجود دارد که تنها در ۱۷ روز توانسته ۴۱ ترکیب جدید از مواد را سنتز کند. این یعنی با استفاده از بیگ‌دیتا و هوش مصنوعی، فرآیند سنتز مواد جدید که پیش از این بین سه تا ۱۰ سال زمان می‌برد، امروز به کمتر از یک سال و در برخی موارد حتی به زیر سه ماه کاهش یافته است.

مدیرعامل فولاد مبارکه در پایان تأکید کرد: این تحولات نشان می‌دهد که آینده صنعت فولاد در گرو تسلط بر فناوری‌های نوین، هوش مصنوعی، بیگ‌دیتا و توسعه زیرساخت‌های نوآوری است. اگر امروز وارد این مسیر نشویم، فردا فاصله ما با جهان بسیار بیشتر و بازگشت به رقابت بسیار پرهزینه‌تر خواهد بود.

زرندی، با تشریح آخرین اقدامات این گروه صنعتی در حوزه توسعه فولادهای پیشرفته اظهار کرد: در مجموعه فولاد مبارکه چند پروژه راهبردی به‌صورت هم‌زمان در حال اجراست که همگی با هدف حرکت به سمت تولید گریدهای خاص و فولادهای با ارزش افزوده بالا طراحی شده‌اند.

وی با اشاره به یکی از مهم‌ترین پروژه‌های جاری افزود: پروژه نورد گرم که یکی از پروژه‌های بزرگ و راهبردی فولاد مبارکه محسوب می‌شود، تاکنون به پیشرفت ۵۴ درصدی رسیده است. این پروژه در مدت تنها هفت تا هشت ماه حدود ۱۴ تا ۱۵ درصد پیشرفت داشته که نشان‌دهنده شتاب مناسب اجرای آن است.

زرندی تأکید کرد: این پروژه با هدف تولید گریدهای خاص فولادی در مجموعه فولاد مبارکه تعریف شده و نقش مهمی در تکمیل زنجیره تولید محصولات پیشرفته خواهد داشت.

راه‌اندازی خطوط جدید تولید برای توسعه گریدهای فولادی

مدیرعامل فولاد مبارکه با اشاره به پروژه‌های تکمیلی این مسیر گفت: به‌زودی خطوط تولید پیوسته سرد و پروژه PLTCM نیز به بهره‌برداری خواهد رسید که این طرح‌ها نیز کمک شایانی به تولید گریدهای جدید فولادی در کشور خواهد کرد.

وی افزود: به موازات این طرح‌ها، احداث کارخانه فولادهای زنگ‌نزن نیز در دستور کار قرار دارد. مطالعات این پروژه انجام شده، یک‌بار فراخوان انتخاب پیمانکار منتشر شد و اکنون با اعمال برخی اصلاحات، مجدداً فرآیند انتخاب پیمانکار در حال انجام است.

زرندی تصریح کرد: هم‌زمان با توسعه زیرساخت‌های صنعتی، همکاری گسترده‌ای نیز با دانشگاه‌های کشور در سه محور اصلی که پیش‌تر نیز مطرح شد، به‌ویژه در حوزه فولادهای پیشرفته، در حال اجراست. این همکاری‌ها نقش مهمی در توسعه دانش فنی و بومی‌سازی فناوری‌های نوین ایفا می‌کند.

وی افزود: از ابتدای سال جاری تاکنون نزدیک به ۱۰ گرید جدید فولادی در برنامه تولید قرار گرفته که تاکنون موفق شده‌ایم ۷ تا ۸ گرید آن را به تولید صنعتی برسانیم و امیدواریم تا پایان سال، تمامی ۱۰ گرید هدف‌گذاری‌شده محقق شود.

پیوند صنعت فولاد و خودروسازی برای توسعه محصولات پیشرفته

مدیرعامل گروه فولاد مبارکه با اشاره به تعاملات اخیر این مجموعه با صنعت خودرو گفت: در ماه‌های اخیر جلسات خوبی میان فولاد مبارکه و خودروسازان کشور برگزار شده است. وقتی نیاز بازار به‌صورت شفاف شکل می‌گیرد، انگیزه سرمایه‌گذاری نیز برای ما ایجاد می‌شود.

وی ادامه داد: با مجموعه «سبا» و دیگر زیرمجموعه‌های فولاد مبارکه برنامه‌ریزی مشترکی با صنعت خودرو انجام داده‌ایم تا بتوانیم بخشی از واردات محصولات خاص را با تولید داخل جایگزین کنیم. این محصولات، به‌دلیل وزن کمتر و ارزش افزوده بالاتر، به‌ویژه در صنعت خودرو جذابیت اقتصادی بالایی دارند.

زرندی گفت: در مجموعه فولاد سبا نیز تمرکز ما به سمت افزایش سهم گریدهای خاص حرکت کرده است. بهره‌مندی از روش‌های تولید پیوسته، ظرفیت مناسبی برای توسعه این نوع محصولات فراهم کرده و این یک فرصت مهم برای فولاد مبارکه محسوب می‌شود.

مدیرعامل فولاد مبارکه با اشاره به چالش‌های انرژی در سال جاری اظهار کرد: سال ۱۴۰۴ سال سختی برای صنعت فولاد بود. در شش ماه نخست سال با محدودیت‌های شدید برق مواجه شدیم و در حال حاضر نیز افت فشار گاز و قطعی‌هایی را تجربه می‌کنیم، اما با تمهیدات اتخاذشده، این شرایط تا حد زیادی مدیریت شده است.

وی افزود: دو راهبرد اصلی ما در مواجهه با این شرایط، یکی کاهش هزینه‌ها و دیگری تمرکز بر تولید محصولات با ارزش افزوده بالاتر بوده است.

زرندی در پایان با ابراز امیدواری نسبت به عملکرد این مجموعه در نیمه دوم سال گفت: با نگاهی که امروز در فولاد مبارکه به سمت تولید محصولات آینده‌محور و گریدهای خاص شکل گرفته، پیش‌بینی می‌کنم در شش‌ماهه دوم سال بتوانیم بخش قابل توجهی از مشکلات موجود را جبران کنیم و حتی عملکردی بهتر از سال گذشته به ثبت برسانیم.