به گزارش ایراسین، نخستین نشست کارگروه «آتیه هاب» با محوریت کارآفرینی تحول‌گرا و با تمرکز بر موضوع «تبدیل ضایعات و پسماند فولادی به منابع ارزش‌آفرین» با حضور مدیران ارشد هلدینگ آتیه فولاد و جمعی از متخصصان و فعالان صنعت فولاد برگزار شد.

مهدی کویتی، مدیرعامل هلدینگ آتیه فولاد، در این نشست با تأکید بر لزوم تغییر رویکرد این مجموعه از فعالیت‌های صرفاً بازرگانی به سمت بازیافت و اقتصاد چرخشی، گفت: آتیه فولاد درصدد است به متولی بازیافت و تبدیل قراضه‌های فولادی در کشور تبدیل شود و هدف ما از این اقدام، ایجاد تغییر بنیادی از تجارت به سمت ارزش‌آفرینی از پسماندهای فولادی است.

وی با بیان اینکه این حرکت از فولاد آغاز می‌شود و به کل زنجیره صنعتی کشور گسترش خواهد یافت، افزود: این نگاه باید به گونه‌ای در ساختار و برنامه‌های آینده نهادینه شود که حتی پس از تغییر مدیریت نیز تداوم پیدا کند؛ چراکه باور داریم این حوزه می‌تواند سودآوری قابل توجهی برای صنعت فولاد کشور به همراه داشته باشد.

مجاب‌سازی قانون‌گذاران برای استفاده از فناوری‌های نوین 

در ادامه، مهدی کفایت، عضو هیئت‌مدیره هلدینگ آتیه فولاد، بر ضرورت استفاده از ظرفیت‌های فولاد مبارکه و نیروهای متخصص بازنشسته این مجموعه در فرایند راهبری پروژه بازیافت ضایعات فولادی تأکید کرد و گفت: برای موفقیت در موضوع بازیافت ضایعات، باید از ریشه وارد عمل شویم.

وی اضافه کرد: پیشنهاد می‌کنم نماینده‌ای از فولاد مبارکه و چند نفر از کارشناسان فنی باسابقه در جلسات آینده حضور داشته باشند تا بتوانیم از تجربیات آن‌ها در کاهش ضایعات و ارتقای بهره‌وری استفاده کنیم.

کفایت همچنین خواستار ایجاد تعامل مؤثرتر با نهادهای قانون‌گذار شد و افزود: در حوزه‌هایی مانند سرباره فولادی، مجاب‌سازی قانون‌گذاران برای استفاده از فناوری‌های نوین ضروری است؛ چراکه بدون این هماهنگی، اصلاحات زیربنایی به نتیجه نمی‌رسد.

امکان ویژه اقتصاد چرخشی برای خلق فرصت‌های تازه در صنعت فولاد

حسین حسن‌پور مقدم، مدیرعامل شرکت بازرگانی توکا تدارک، نیز در سخنان خود با اشاره به تغییرات پیش‌روی بازار انرژی گفت: ناترازی قیمت انرژی موجب می‌شود رژیم مصرف مواد در صنعت فولاد تغییر کند و در چنین شرایطی، اقتصاد چرخشی می‌تواند فرصت‌های جدیدی خلق کند.

وی با اشاره به تجربه موفق تبدیل اکسید آهن اسیدشویی به پودر مغناطیسی و سپس تولید موتورهای کم‌مصرف ادامه داد: این نمونه نشان می‌دهد چگونه می‌توان از یک پسماند صنعتی، زنجیره‌ای از ارزش افزوده و اشتغال ایجاد کرد؛ چراکه چنین رویکردی در کنار کاهش مصرف انرژی، مسیر توسعه پایدار صنعت فولاد را هموار می‌کند.

نگاه مشترک به ارزش‌آفرینی، لازمه همکاری با فولاد مبارکه است

در ادامه نشست، حمیدرضا فروردین، سرپرست شرکت آتیه تجارت، با بیان اینکه موفقیت پروژه‌های اقتصاد چرخشی مستلزم همسویی دیدگاه‌های اقتصادی آتیه فولاد و فولاد مبارکه است، عنوان کرد: تا زمانی که نگاه ما صرفاً خرید و فروش و سود کوتاه‌مدت باشد، پیشرفت پایداری حاصل نمی‌شود.

وی افزود: باید نگاه سرمایه‌گذاری و مشارکت بلندمدت را جایگزین رویکرد بیزینسی کوتاه‌مدت کنیم تا هر دو مجموعه از منافع مشترک بهره‌مند شوند.

اقتصاد چرخشی؛ تغییری فرهنگی و استراتژیک در مسیر آینده

همچنین محسن طاهری دمنه، عضو هیئت علمی دانشگاه اصفهان و آینده‌پژوه، ضمن تأکید بر اهمیت نگاه آینده‌نگر در تصمیمات صنعتی گفت: اقتصاد چرخشی مفهومی فراتر از بازیافت ساده است و باید به عنوان یک استراتژی کلان توسعه صنعتی دیده شود.

وی اضافه کرد: تجربه فولادسازان بزرگ جهان نشان می‌دهد کاهش حاشیه سود آن‌ها ناشی از سرمایه‌گذاری آگاهانه در این حوزه است.

طاهری تصریح کرد: برای موفقیت این مسیر در هلدینگ آتیه فولاد، باید فرهنگ سازمانی پذیرای تغییر باشد و مدیران انتظار نداشته باشند که بدون کاهش موقت حاشیه سود، تغییر بنیادین محقق شود؛ چراکه این یک سرمایه‌گذاری بلندمدت برای آینده پایدار صنعت فولاد کشور است.

ضرورت توجه به مدل‌های جدید کسب‌وکار

توحید صدرنژاد، نایب‌رئیس کمیسیون استاندارد، محیط زیست، توسعه پایدار و آب اتاق بازرگانی ایران و رئیس اتحادیه صنایع بازیافت کشور، با اشاره به ضرورت بازتعریف نقش صنعتگران در زنجیره ارزش فولاد، اظهار داشت: اگر قرار است در مورد اقتصاد چرخشی صحبت کنیم، باید از نگاه محدود به بخش‌های تخصصی خود فراتر برویم و صنعت را در مقیاس کلان و پیوسته ببینیم.

وی با تأکید بر اهمیت فاصله گرفتن از رویکردهای صرفاً تولیدی و توجه به مدل‌های جدید کسب‌وکار، افزود: دیگر کافی نیست بگوییم ما فولادساز، لوله‌ساز یا مقاطع‌ساز هستیم و لازم است به کل زنجیره ارزش فکر کنیم و در آن نقش‌آفرین باشیم. صدرنژاد بیان داشت: پژوهش‌های انجام‌شده در حوزه اقتصاد چرخشی، ۹ مکانیزم و مدل اصلی برای خلق ارزش معرفی کرده‌اند که شرکت‌ها می‌توانند بر اساس سطح بهره‌وری خود از آن‌ها بهره‌مند شوند و از میان این مدل‌ها، «غیرمادی‌سازی» یاDematerialization در رتبه نخست قرار دارد که در آن، محصولات فیزیکی جای خود را به داده، خدمات و راه‌حل‌های دیجیتال می‌دهند و برای مثال پلتفرم‌هایی چون نتفلیکس و اسپاتیفای را می‌بینیم که بازار لوح‌های فشرده را متحول کردند.

نایب‌رئیس کمیسیون استاندارد و محیط زیست اتاق بازرگانی ایران عنوان کرد: مدل دوم، بهینه‌سازی در مصرف و حرکت به‌سوی اشتراک‌گذاری منابع است که در این رویکرد، کالا فروخته نمی‌شود بلکه به اشتراک گذاشته می‌شود یا اجاره داده می‌شود و این الگو حتی می‌تواند در صنعت فولاد نیز قابل اجرا باشد.

وی ادامه داد: برای مثال، کارخانه‌ای می‌تواند به‌جای فروش تیرآهن یا ورق فولادی، آن را اجاره دهد و پس از پایان دوره، برای تولید مجدد از همان مواد استفاده کند. صدرنژاد تصریح کرد: مدل‌های دیگر همچون تولید بهینه، بازیافت در محل مصرف و بهره‌گیری از فناوری‌هایی چون چاپ سه‌بعدی نیز می‌توانند مسیر آینده صنعت را تغییر دهند و اگر بتوانیم فرآیند تولید را به محل مصرف نزدیک کنیم، هم هزینه‌ها و هم اتلاف منابع به‌طور چشمگیری کاهش می‌یابد؛ همان‌گونه که در کشورهای توسعه‌یافته ساخت‌وساز صنعتی و قطعات پیش‌ساخته جایگزین روش‌های سنتی شده است.

اهمیت لجستیک معکوس و توسعه عمر محصولات

رئیس اتحادیه صنایع بازیافت کشور اضافه کرد: در کنار این تحولات، مقوله «لجستیک معکوس» و توسعه عمر محصولات، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و بسیاری از شرکت‌های فولادی بزرگ کشور، همچون فولاد مبارکه و گروه توکا، سال‌هاست در این زمینه گام برداشته‌اند، اما باید از این مرحله فراتر برویم و به سمت مدل‌های نوین‌تر اقتصاد چرخشی حرکت کنیم.

وی با اشاره به جایگاه صنعت بازیافت در این مسیر ابراز کرد: متأسفانه صنعت بازیافت و مدیریت پسماند در حال حاضر کمترین بهره‌وری را در میان مکانیزم‌های اقتصاد چرخشی دارد و زمان آن رسیده که با نگاهی تازه، به‌سوی مدل‌های پیشرفته‌تر و ارزش‌آفرین‌تر حرکت کنیم.

صدرنژاد گفت: ممکن است بازار داخلی ایران تا سال‌ها تقاضای پایدار برای محصولات فولادی داشته باشد، اما این پایداری تضمین‌شده نیست و همان‌طور که صنعت لوح فشرده در یک لحظه با ظهور فناوری‌های نو از میان رفت، صنعت فولاد نیز ممکن است روزی با چالشی مشابه روبه‌رو شود. رئیس اتحادیه صنایع بازیافت کشور در پایان خاطرنشان کرد: آینده از آنِ مجموعه‌هایی است که زنجیره ارزش خود را گسترش می‌دهند، وارد حوزه‌های جدید می‌شوند و پیش از وقوع تحول، خود آغازگر آن هستند.

پتانسیل ضایعات فولادی برای ارزش‌آفرینی در مسیر تحول صنعتی

هومن فرزامی، آینده‌پژوه و مشاور پیاده‌سازی اقتصاد چرخشی در شرکت‌های معدنی و فلزی با اشاره به ضرورت ایجاد نگاه تازه در زنجیره تولید فولاد، اظهار کرد: هدف از شکل‌گیری آتیه‌هاب، پیوند میان دانش، فناوری و اقتصاد در جهت خلق ارزش از منابعی است که تاکنون بلااستفاده مانده‌اند.

وی افزود: یکی از مهم‌ترین محورهای تحول در صنعت فولاد، مدیریت هوشمند پسماندها و تبدیل آن‌ها به مواد اولیه باارزش است؛ چرا که این اقدام علاوه‌براینکه سود اقتصادی به‌دنبال دارد، اقدامی در راستای مسئولیت‌های زیست‌محیطی نیز محسوب می‌شود.

فرزامی رویکرد آتیه‌هاب را رویکردی طراحی شده بر پایه اقتصاد چرخشی دانست و بیان کرد: در این رویکرد ضایعات و مواد زائد، به‌جای خروج از چرخه، دوباره به منبعی برای رشد و نوآوری تبدیل می‌شوند. این آینده‌پژوه صنعت فولاد اضافه کرد: امروز صنعت فولاد کشور نیازمند ایده‌هایی است که با رویکرد تحول‌گرا، فرآیندها را از درون متحول کند و ما باید بپذیریم که آینده از آنِ مجموعه‌هایی است که جرئت بازاندیشی و نوسازی دارند.

وی تصریح کرد: آتیه‌هاب به‌عنوان بازوی فکری و اجرایی هلدینگ آتیه‌فولاد نقش‌جهان، به دنبال ایجاد پیوند میان متخصصان، استارتاپ‌ها و واحدهای صنعتی است تا از دل همکاری و تبادل ایده، مدل‌های نوین کسب‌وکار پدید آید.

فرزامی با تأکید بر اهمیت حمایت از جریان نوآوری درون‌سازمانی ابراز کرد: بسیاری از ایده‌های تحول‌آفرین در دل خود صنعت نهفته‌اند و کافی است زمینه بروز و رشد آن‌ها فراهم شود.

مشاور پیاده‌سازی اقتصاد چرخشی در شرکت‌های معدنی و فلزی در پایان با اشاره به برنامه‌های آینده این کارگروه خاطرنشان کرد: آتیه‌هاب مسیر خود را در جهت هم‌افزایی میان تجربه صنعتی و تفکر نوآورانه ادامه خواهد داد و تلاش می‌کند تا از هر ضایعه‌ای، ارزشی تازه خلق کند.