-
یادداشت؛
خودتأمینی؛ راهکار فولاد برای عبور از ناترازی انرژی
با تشدید محدودیت‌های برق و گاز در سال ۱۴۰۴ و افزایش آسیب‌پذیری واحدهای فولادی، خودتأمینی انرژی به‌عنوان راهکاری راهبردی برای حفظ پایداری تولید و کاهش وابستگی به شبکه سراسری بیش از پیش مورد توجه صنایع قرارگرفته است.
-
یادداشت؛
نگاهی به آینده تأمین مواد اولیه فولاد
در قلب صنعت فولاد ایران، معدن سنگان خراسان نه تنها منبع اصلی سنگ آهن کشور است، بلکه ستون فقرات امنیت و پایداری زنجیره تولید فولاد محسوب می‌شود. با ذخیره نزدیک به یک میلیارد تن و تأمین صد درصد خوراک کارخانه فولاد سنگان، این معدن نقشی حیاتی در توسعه، بهره‌وری و رقابت‌پذیری صنعت دارد. اما تهدید کمبود سنگ آهن و چالش‌های انرژی و لجستیک، یادآور ضرورت مدیریت تخصصی، توسعه اکتشافات و نوسازی ناوگان معدنی است؛ راهبردهایی که تضمین می‌کنند زنجیره فولاد ایران تا دهه‌ها با ثبات و پایدار باقی بماند.
-
یادداشت؛
خورشیدی و بادی؛ برنده گزارش وود مکنزی
مطالعه مؤسسه وود مکنزی نشان می‌دهد که انرژی خورشیدی و بادی با هزینه تولید پایین و بازده اقتصادی بالا، به‌طور فزاینده‌ای از نیروگاه‌های هسته‌ای و گازی پیشی گرفته‌اند و نقش اصلی در شبکه‌های برق آینده خواهند داشت. این تحلیل حکایت از آن دارد که آینده تولید برق جهانی متعلق به فناوری‌های پاک، کم‌هزینه و کارآمد است و کشورهایی که همچنان به مدل‌های سنتی وابسته باشند، از جریان جهانی عقب خواهند ماند.
-
یادداشت؛
کیفیت آهک؛ ستون دیده‌نشده پایداری فولاد
در فرایند فولادسازی، همه نگاه‌ها به کوره، نورد یا مصرف انرژی دوخته شده، اما آهک صنعتی، این ماده خاکستری و کم‌توجه، نقش تعیین‌کننده‌ای در پایداری تولید دارد. کیفیت آهک نه تنها رفتار شیمیایی سرباره و جذب ناخالصی‌ها را کنترل می‌کند، بلکه ثبات تولید، کاهش توقفات و بهبود مصرف انرژی را رقم می‌زند و از این منظر، ستون نامرئی پایداری فولاد محسوب می‌شود.
-
یادداشت؛
رقابت جهانی در دل اقیانوس‌ها
جهان با سرعتی بی‌سابقه به عصر جدیدی از تولید برق وارد شده است؛ عصری که در آن دریاها میزبان نیروگاه‌های عظیم بادی شده و توربین‌ها بر فراز امواج، برق پاک تولید می‌کنند.
-
هوش‌مصنوعی، فولادسبز و خلق آینده بهتر
ترکیب هوش مصنوعی با فناوری‌های نوین احیای هیدروژنی، انقلابی در مسیر کاهش آلاینده‌ها، افزایش بهره‌وری و اقتصادی‌سازی تولید فولاد کم‌کربن رقم زده است. در این میان، شرکت «فولاد توان‌آور آسیا» به عنوان زیرمجموعه‌ای پیشرو از گروه فولاد مبارکه، با تکیه بر نوآوری فناورانه، مدیریت هوشمند انرژی و توسعه زنجیره سبز، گام‌های مؤثری برای تحقق این دگرگونی برداشته و الگویی ملی برای تولید پاک و رقابت‌پذیر در صنعت فولاد ایران و منطقه خلق کرده است.
-
یادداشت؛
فرصت طلایی انرژی پاک
جهان امروز برای کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای به سرمایه‌گذاری‌های «انتقالی» نیاز دارد؛ منابعی که صنایع پرانتشار مانند فولاد، سیمان و پتروشیمی را به سمت تولید پاک‌تر هدایت کنند. ایران با اقتصادی مبتنی بر انرژی فسیلی و محدودیت‌های تحریمی، اگر مسیر تأمین مالی انتقال را طراحی نکند، خطر از دست دادن فرصت جذب سرمایه و کاهش سهم صادرات انرژی در بازارهای جهانی را خواهد داشت.
-
یادداشت؛
نقدی بر نقش حوزه معدن در برنامه هفتم توسعه
توسعه در مفهوم کلی گستردگی بالایی دارد که اقتصاد یکی از جنبه‌های آن است. این وجه در کنار سیاست، فرهنگ، جامعه و … از ابعاد توسعه به شمار می‌رود، ولی نوع نگرش به اقتصاد (نئولیبرال، سوسیالیستی یا مدل‌های ترکیبی) می‌تواند مسیرهای توسعه را متفاوت نماید.
-
هادی نباتی نژاد مدیر روابط عمومی گروه فولاد مبارکه؛
فولاد مبارکه با «یک قدم به جلو» پیش می‌رود
پویش «یک قدم به جلو» در فولاد مبارکه نشان داد که موفقیت واقعی از حرکت جمعی و همدلی کارکنان سرچشمه می‌گیرد. با وجود نوسانات بازار و افزایش هزینه‌ها، مدیریت دقیق، بهینه‌سازی فرایندها و تمرکز بر محصولات با ارزش افزوده بالا، توانستند نه تنها جریان تولید و فروش را حفظ کنند، بلکه مسیر توسعه پایدار و ارتقای بهره‌وری را نیز هموار سازند. این تجربه ثابت کرد که با همکاری و باور به پیشرفت از درون سازمان، حتی دشوارترین شرایط اقتصادی قابل عبور است.
-
سیاست‌های ناکارآمد؛ مانع اصلی توسعه صادرات
در آستانه بازگشت تحریم‌ها، تنها راه حفظ پایداری اقتصادی، تمرکز بر صادرات غیرنفتی و چابکی تجاری است. تجربه نشان داده هرگاه ایران به تولید و صادرات صنعتی، معدنی و پتروشیمی تکیه کرده، اقتصاد مقاوم‌تر شده است. اکنون باید با اصلاح بوروکراسی، تک‌نرخی شدن ارز، فعال‌سازی دیپلماسی اقتصادی و توسعه کریدورهای ترانزیتی، بازارهای صادراتی را حفظ و مسیر تجارت پایدار را هموار کرد.
-
زمستان زودهنگام انرژی
افزایش قابل‌توجه مصرف گاز در بخش خانگی، تجاری و صنایع کوچک در هفته سوم مهر ۱۴۰۴ با ثبت رقم ۲۳۲ میلیون مترمکعب در روز، زنگ هشدار ورود زودهنگام به فصل سرد و تغییر الگوی مصرف انرژی را به صدا درآورده است. همگرایی مصرف این بخش با مصرف نیروگاه‌ها در شرایطی رخ می‌دهد که مجموع تزریق روزانه گاز به شبکه به ۶۵۷ میلیون مترمکعب رسیده و پیش‌بینی‌ها از تداوم روند صعودی تا سقف ۶۰۰ میلیون مترمکعب برای ماه‌های سرد زمستان خبر می‌دهند؛ موضوعی که بار دیگر بر اهمیت مدیریت مصرف، اولویت‌دهی به مصارف حیاتی و بهینه‌سازی سوخت در بخش نیروگاهی تأکید دارد.
-
قاعده بازی معدن تغییر کرده است:
بازنگری در راهبرد معدنی
هری مارکویتز، اقتصاددان برجسته و استاد نامدار مالی، جمله‌ای نغز دارد که بر اهمیت «سبدی از دارایی‌ها» به جای تمرکز بر یک محصول خاص تأکید می‌کند؛ اصلی که امروز بیش از هر زمان دیگری برای بنگاه‌های معدنی معنا دارد. این بنگاه‌ها به‌خوبی می‌دانند در محیطی پرریسک و غیرقابل‌پیش‌بینی فعالیت می‌کنند؛ محیطی که تغییرات آن شتاب‌گرفته، ناپایدار و به‌هم‌پیوسته است. اما صرف آگاهی از این وضعیت کافی نیست؛ در چنین شرایطی که مثلاً قیمت سنگ‌آهن سقوط کرده یا بازار فولاد با رکود تقاضا روبه‌روست، گوش سپردن به صداهای نو در مسیر توسعه بخش معدن ضرورتی حیاتی به‌نظر می‌رسد.
-
مکانیسم سقف و معامله برای کنترل انتشار گازهای گلخانه‌ای؛
راه‌اندازی بازار کربن در بورس انرژی ایران
بورس انرژی ایران با راه‌اندازی بازار «اوراق گواهی کاهش انتشار آلاینده» بر مبنای مکانیسم «سقف و معامله»، گامی مهم برای قیمت‌گذاری کربن و حرکت به سوی توسعه پایدار برداشت. این سازوکار انگیزه اقتصادی برای صنایع جهت کاهش آلایندگی ایجاد کرده و آلودگی را از یک هزینه پنهان به یک واقعیت اقتصادی تبدیل می‌کند.
-
لزوم تحول در صنعت معدن با الگوگیری از تجارب جهانی؛
تجمیع استراتژیک راه نجات صنعت معدن ایران
جغرافیای ایران گنجینه‌ای از ذخایر معدنی ارزشمند را در دل خود جای داده است؛ پتانسیلی که قاعدتا باید این کشور را به یکی از بازیگران کلیدی در عرصه معادن جهانی تبدیل می‌کرد. با این حال واقعیت اقتصادی این صنعت با ظرفیت بالقوه آن فاصله دارد. ریشه این تناقض را نه در کمبود منابع بلکه باید در معماری و ساختار حاکم بر این بخش جست‌وجو کرد.
-
یادداشت؛
آینده‌پژوهی؛ نقشه راه امنیت مواد معدنی
در عصری که مواد معدنی به موتور محرک فناوری‌های نوین و انرژی‌های پاک تبدیل شده‌اند، آینده‌پژوهی به ابزاری کلیدی برای تضمین امنیت تأمین این منابع حیاتی بدل شده است. افزایش انفجاری تقاضا برای موادی مانند لیتیوم، کبالت و عناصر نادر خاکی، همراه با ریسک‌های ژئوپلیتیک و محدودیت‌های زیست محیطی، لزوم تدوین نقشه‌ای راهبردی مبتنی بر پیش‌بینی روندها، فناوری‌های نوین و سناریوسازی را برای کشورهای دارنده پتانسیل معدنی، همچون ایران، بیش از پیش آشکار ساخته است.
-
یادداشت؛
واکاوی تشدید فشار مالی بر صنایع ایران
برآوردهای رسمی وزارت صنعت، معدن و تجارت نشان می‌دهد تعرفه برق صنایع با رشد بیش از ۳۲۰ درصدی از سال ۱۴۰۰ مواجه شده و سهم هزینه انرژی در برخی صنایع به ۳۰ درصد رسیده است. این افزایش، توازن سنتی هزینه تولید و مزیت رقابتی صنایع را برهم زده و بسیاری از واحدهای صنعتی را با فشار مالی شدیدی مواجه کرده است. پیش‌بینی می‌شود تعداد روزهای قطعی و محدودیت برق صنایع در سال جاری به ۱۵۰ روز برسد.
-
نرخ تورم در شهریورماه ۱۴۰۴؛
افزایش خزنده قیمت‌ها ادامه دارد
نرخ تورم ۴۵ درصدی در شهریورماه ۱۴۰۴ تنها یک عدد آماری نیست، بلکه نشان‌دهنده فشار کمرشکن بر معیشت مردم و کوچکتر شدن سفره های خانوار است. کارشناسان عوامل اصلی این تورم را کسری بودجه دولت، رشد بی‌رویه نقدینگی، تحریم‌ها و ضعف نظارتی می‌دانند و هشدار می‌دهند در صورت تداوم سیاست‌های کنونی، تورم به معضلی مزمن در اقتصاد ایران تبدیل خواهد شد.
-
یادداشت؛
بحران ترافیک قانون در مجلس
نماینده ادوار مجلس با اشاره به حجم بی‌سابقه طرح‌ها و لوایح در صف رسیدگی مجلس، از پدیده «ترافیک قانون» و عوارض منفی آن شامل تداخل مصوبات، موازی‌کاری و تصویب قوانین غیرجامع و غیرمانع خبر داد و خواستار ایجاد اراده‌ای جدی در سطح کلان برای توقف این روند پرهزینه و ناکارآمد شد.
-
یادداشت؛
معادن رها شده؛ میراث خاموش زمین
در گوشه و کنار کوه‌ها و دشت‌های ایران، صدها معدن متروکه حضور دارند؛ گنجینه‌هایی که روزگاری نماد اشتغال، سرمایه و امید بودند، اما امروز به لکه‌هایی سیاه بر طبیعت و هشداری خاموش برای جوامع محلی تبدیل شده‌اند. این معادن بدون هیچ‌گونه مدیریت و تمهیدات حفاظتی رها شده‌اند و پیامدهای آن فراتر از تصور است؛ از آلودگی خاک و تخریب مراتع گرفته تا زهاب اسیدی و تهدید منابع آب زیرزمینی، این میراث فراموش‌شده در دل زمین، زندگی انسانی و طبیعی را به چالش کشیده است.
-
مسیر چین‌زدایی
ایتالیا هم مانند دیگر دولت‌های اروپایی اصرار دارد که فرآیند «ریسک‌زدایی» از «جدایی» متمایز است. در واقع، «ریسک‌زدایی» تا حد زیادی برای جلوگیری از وقوع «جداسازی» طرح شده است.
-
ورق قلع‌اندود، کیفیت محصول و پایداری تولید را تضمین می‌کند؛
راهبردی برای تضمین کیفیت در بسته‌بندی
ورق قلع‌اندود (Tinplate) ترکیبی از استحکام فولاد و پوشش محافظ قلع است که همچنان به‌عنوان یک ابزار کلیدی در صنایع غذایی، شیمیایی و بسته‌بندی مطرح است. این ماده، با حفظ کیفیت محصول و افزایش عمر مفید کالا، نه تنها یک انتخاب فنی، بلکه یک گزینه راهبردی برای مدیران تولید و تصمیم‌گیران صنعت محسوب می‌شود.
-
تاب‌آوری اقتصادی با لجستیک هوشمند
تاب‌آوری صنعت فولاد، امروز دیگر یک شعار نیست؛ بلکه ضامن بقا و رقابت‌پذیری در شرایط ناپایدار اقتصادی و شوک‌های بیرونی است. توانایی صنعت در تحمل تحریم‌ها، اختلالات انرژی و نوسانات زنجیره تأمین، به شبکه حمل و نقل کارآمد و انعطاف‌پذیر وابسته است؛ مسیری که مواد اولیه را به خطوط تولید می‌رساند، محصولات را به بازار عرضه می‌کند و با کاهش هزینه و افزایش بهره‌وری، قلب تپنده تاب‌آوری صنعتی را شکل می‌دهد.
-
تقاضای مس افزایش می‌یابد
مهم‌ترین درس حرفه‌ای خودم را در اولین شغلم در یک پالایشگاه تصفیه نیکل آموختم. به عنوان یک فارغ‌التحصیل تازه از دانشگاه آکسفورد، مأمور شدم روش تولید مواد نیکل را تغییر دهم. با این حال، کارگران قدیمی پالایشگاه تمایلی به پذیرش تغییرات نداشتند.
-
آمریکا جهان را به چین واگذار می‌کند
رهبری جهانی آمریکا در حال پایان است. اما نه به دلیل «افول آمریکا» یا به دلیل ظهور یک جهان چندقطبی، این پایان از آن رو رخ می‌دهد که دونالد ترامپ می‌خواهد آن را پایان دهد.
-
چرخه پایان‌ناپذیر سخت‌گیری علیه چین
سرمایه ابری در چین، چالشی واقعی برای انحصار تقریباً کامل آمریکا بر سیستم پرداخت‌های بین‌المللی ایجاد کرده است؛ سیستمی که به دولت ایالات‌متحده امکان می‌دهد تا هر فرد یا کشوری را که بخواهد، تحریم کند. این مساله از ضرر یک‌تریلیون دلاری اخیر در بازارهای سهام آمریکا درنتیجه ظهور شرکت چینی هوش مصنوعی دیپ‌سیک و ظهور اختلافات داخلی در ایالات‌متحده بسیار مهم‌تر است.
-
یادداشت؛
ارز، صنایع و سرمایه‌گذاران در تله چندنرخی
در هفته‌های اخیر، نرخ ارز بار دیگر با جهشی محسوس مواجه شد و به محدوده سقف تاریخی خود نزدیک شد. محدوده‌ای که آخرین بار در روزهای پایانی سال گذشته تجربه شده بود. این نوسان، در ظاهر می‌تواند محرکی برای بهبود سودآوری صنایع صادرات‌محور همچون فولاد و معدن باشد. اما تجربه سال‌های اخیر نشان داده است که وجود چند نرخی در بازار ارز، عملاً این فرصت بالقوه را به تهدیدی واقعی برای بنگاه‌ها تبدیل کرده است. فاصله میان نرخ‌های ترجیحی و نرخ آزاد، زیان‌های قابل توجهی به این صنایع تحمیل کرده و مانع از انعکاس واقعی عملکرد آنها در صورت‌های مالی شده است.
-
تأمین پایدار انرژی با ابزارهای مالی شفاف؛
بورس انرژی کلید امنیت انرژی صنایع ملی
بررسی‌های دقیق نشان می‌دهد که سهم هزینه‌های انرژی در قیمت تمام‌شده محصولات صنعتی معمولاً بین ۳ تا ۵ درصد قرار دارد. در این شرایط بورس انرژی با ایجاد شفافیت قیمتی و ارائه ابزارهای مالی پیشرفته به صنایع این امکان را می‌دهد که ریسک نوسانات قیمتی را به طور مؤثر مدیریت کنند. توسعه این بازار نه تنها تضمین‌کننده تأمین پایدار انرژی برای واحدهای تولیدی است بلکه با ارسال سیگنال‌های قیمتی مناسب زمینه را برای سرمایه‌گذاری‌های جدید در بخش انرژی فراهم می‌سازد.
-
چشم‌انداز نامطمئن رشد بخش معدن
کیوان جعفری طهرانی، تحلیلگر ارشد بازارهای بین‌المللی، در یادداشت اختصاصی خود برای ایراسین می‌نویسد: وقتی در دوران ثبات نسبی اقتصاد، بخش معدن تنها ۳ درصد رشد داشت، تصور دستیابی به ۱۳ درصد در شرایط تحریم‌های شدیدتر، کمبود نقدینگی، فشار ارزی و قطع همراهی اروپا، دور از واقع‌بینی است. او تأکید می‌کند پیش از هر وعده جدید، باید تکلیف سیاست خارجی و چشم‌انداز اقتصادی کشور روشن شود.
-
بورس انرژی؛ سکوی جهش صنایع بزرگ
در اقتصاد پرچالش ایران، بورس انرژی نه تنها نمودار تپش‌های بازار حامل‌های انرژی را آشکار می‌کند، بلکه به ابزاری برای مهار ریسک، بهینه‌سازی مصرف و حتی خلق موقعیت‌های تازه برای فولاد، سیمان و پتروشیمی بدل شده است؛ مشروط بر آن که فعالان، بازی را با استراتژی دقیق و چشم‌انداز بلندمدت پیش ببرند.
-
تصمیمات سیاسی، چگونه مسیر توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر را متاثر می‌کنند؟
دورنمای مبهم
پس از صدور فرمانهای اجرایی ترامپ، شاهد ایجاد فضای مبهمی در حوزه انرژی‌های تجدیدپذیر هستیم. او طی یک فرمان اجرایی، تمام وامها، پرداختیها و مجوزهای مرتبط با انرژی‌های تجدیدپذیر که در دولت بایدن تصویب شده، را لغو کرد. به نظر می‌رسد، چشم‌انداز مبهم آمریکا در حوزه انرژی‌های تجدیدپذیر، سرعت سرمایهگذاری و نحوه تامین مالی آنها را با مخاطره روبه‌رو ساخته است.