به گزارش خبرنگار ایراسین، محمدمسعود سمیعی‌نژاد، رئیس هیئت عامل سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران (ایمیدرو) در دوازدهمین کنفرانس بین‌المللی استیل‌پرایس با محور «فولادهای پیشرفته با ارزش افزوده بالا» با تأکید بر لزوم تحول راهبردی در صنعت فولاد کشور، اظهار داشت: صنعت فولاد ایران نیز همگام با روندهای جهانی، در مسیر سیاست‌های مبتنی بر خلق ارزش افزوده، ارتقای فناوری و تولید فولادهای ویژه در حال حرکت است و این مسیر، یک انتخاب نیست بلکه ضرورتی اجتناب‌ناپذیر برای آینده این صنعت به شمار می‌رود.

وی با اشاره به تحولات عمیق در زنجیره جهانی فولاد گفت: صنعت فولاد در جهان با یک تحول راهبردی روبه‌روست که از جمله مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به گذار به فولاد کم‌کربن، جهش تقاضا برای فولادهای پیشرفته، دیجیتال‌سازی و هوشمندسازی فرآیندهای تولید اشاره کرد.

سمیعی‌نژاد افزود: سیاست‌های کلان دولت‌ها و شرکت‌های بزرگ صنعتی در سطح جهان به سمت استفاده از فناوری‌های کم‌کربن و انرژی‌های تجدیدپذیر حرکت کرده و این موضوع به هسته اصلی برنامه‌های توسعه‌ای صنایع فولادی تبدیل شده است.

رشد تقاضای فولادهای پیشرفته در صنایع راهبردی

رئیس هیئت عامل ایمیدرو با اشاره به گستره کاربرد فولادهای پیشرفته اظهار داشت: در صنایعی همچون خودروهای نسل جدید، انرژی، پتروشیمی، هوافضا، صنایع غذایی و صنایع دفاعی، نیاز به فولادهایی با استحکام بالا، وزن کمتر، مقاومت در شرایط سخت محیطی و دوام طولانی‌مدت به‌طور پیوسته در حال افزایش است.

وی تأکید کرد: این تغییر الگوی مصرف، نشان می‌دهد بدون نوآوری فناورانه و ارتقای کیفی محصولات فولادی، آینده‌ای پایدار برای صنعت فولاد قابل تصور نخواهد بود.

سمیعی‌نژاد با اشاره به نقش فناوری‌های نوین در صنعت فولاد تصریح کرد: دیجیتال‌سازی، اتوماسیون، استفاده از دوقلوهای دیجیتال و هوش مصنوعی در کنترل کیفیت، ردیابی و خطوط تولید اکنون به یک هنجار جدید در فولادسازی جهان تبدیل شده است و تولید هوشمند، استاندارد آینده این صنعت خواهد بود.

ترکیب مصرف فولاد در جهان در حال تغییر است

وی با اشاره به ساختار مصرف فولاد در جهان گفت: در حال حاضر ۵۲ درصد مصرف فولاد مربوط به بخش ساختمان و زیرساخت، ۱۶ درصد تجهیزات و ماشین‌آلات، ۱۲ درصد خودرو و حدود ۲ درصد لوازم خانگی است، اما نکته مهم آن است که کیفیت فولاد مصرفی در تمام این حوزه‌ها به سمت فولادهای ویژه و با عملکرد بالا تغییر یافته است.

رئیس هیئت عامل ایمیدرو با تشریح محرک‌های رشد فولادهای خاص در جهان افزود: توسعه بازارهای جهانی خودروهای برقی، زیرساخت‌های شارژ، صنعت الکترونیک، سازه‌های بلندمرتبه، نیروگاه‌های تجدیدپذیر و فناوری‌های نوظهور، نقش تعیین‌کننده‌ای در افزایش مصرف فولادهای آلیاژی و ویژه ایفا می‌کنند.

وی ادامه داد: بیش از ۴۵ درصد از رشد بازار فولاد ناشی از افزایش تقاضا در بخش خودرو و ماشین‌آلات با فولادهای پرمقاومت و بادوام است و در سال ۲۰۲۴ نیز بیش از ۴۸ درصد پروژه‌های زیرساختی جهان از فولادهای ویژه بهره گرفته‌اند.

افزایش سرمایه‌گذاری جهانی در فولادهای با کارایی بالا

سمیعی‌نژاد با اشاره به تغییر رویکرد سرمایه‌گذاران بزرگ صنعت فولاد گفت: در حال حاضر ۲۰ تا ۲۵ درصد از شرکت‌های پیشرو جهانی سرمایه‌گذاری خود را در حوزه توسعه فولادهای با کارایی بالا و ایجاد همکاری‌های استراتژیک فناورانه افزایش داده‌اند که این نشان‌دهنده رقابت سنگین آینده در این بخش است.

وی با اشاره به نوآوری‌های فناورانه در تولید فولاد گفت: فناوری‌های نوین مانند تولید افزایشی (چاپ سه‌بعدی فلزات)، امکان ساخت قطعات پیچیده، دقیق و سفارشی از فولادهای ضدزنگ و آلیاژی را فراهم کرده و ضایعات تولید را به‌طور چشمگیری کاهش داده است. رشد تقاضای فولادهای ضدزنگ نمونه‌ای بارز از این تحول فناورانه است.

رئیس هیئت عامل ایمیدرو خاطرنشان کرد: رشد صنعتی شدن بازارهای نوظهور، توسعه شهرنشینی به‌ویژه در آسیا، افزایش پروژه‌های انرژی‌های تجدیدپذیر، گسترش خودروهای برقی و کاربردهای نوین در هوافضا و تجهیزات پزشکی همگی نشان‌دهنده آینده‌ای پرشتاب برای فولادهای آلیاژی و ویژه است.

وی تأکید کرد: ایران نیز برای حفظ جایگاه خود در زنجیره جهانی فولاد، چاره‌ای جز حرکت هدفمند به سمت تولید فولادهای پیشرفته، کم‌کربن و دارای ارزش افزوده بالا ندارد.

سمیعی‌نژاد با اشاره به رویکردهای رقابتی در صنعت فولاد منطقه، تأکید کرد: مقایسه عملکرد صادراتی ایران با کشورهایی مانند ترکیه نشان می‌دهد که تفاوت اصلی نه در حجم تولید، بلکه در ترکیب محصولات صادراتی و بازارهای هدف نهفته است و این موضوع ضرورت حرکت به سمت فولادهای پیشرفته و با ارزش افزوده بالا را بیش از پیش آشکار می‌کند.

وی با اشاره به آمارهای تولید و صادرات فولاد ترکیه در سال ۲۰۲۴ گفت: تولید فولاد خام ترکیه با رشد ۴.۴ درصدی به حدود ۳۶.۹ میلیون تن رسید، در حالی که تولید فولاد ایران در همین سال حدود ۳۱.۴ میلیون تن بوده است. وی افزود: ترکیه در سال ۲۰۲۴ حدود ۱۳.۴ میلیون تن محصول فولادی به ارزش تقریبی ۷.۵ میلیارد دلار صادر کرده که این رقم نسبت به سال قبل ۲۷.۶ درصد رشد وزنی و ۱۷.۷ درصد رشد ارزشی را نشان می‌دهد.

رئیس هیئت عامل ایمیدرو ادامه داد: صادرات محصولات تخت و طویل ترکیه به ترتیب حدود ۵.۷۹ و ۷.۲۶ میلیون تن بوده، در حالی که صادرات محصولات فولادی ایران در همین سال به ترتیب تنها حدود ۱.۷۳ و ۴.۳۶ میلیون تن برآورد می‌شود. به گفته وی، این اختلاف قابل‌توجه بیش از آنکه ناشی از ظرفیت تولید باشد، ناشی از تفاوت در سبد محصولات صادراتی و بازارهای هدف دو کشور است.

سمیعی‌نژاد تصریح کرد: برای تقویت جایگاه ایران در بازارهای منطقه‌ای و جهانی، تولیدکنندگان فولاد کشور باید به سمت توسعه صادرات با ارزش افزوده بالا، تنوع‌بخشی به سبد صادرات و تولید محصولات پیچیده و پیشرفته حرکت کنند. وی تأکید کرد: رقابت‌پذیری پایدار ایران در منطقه بدون تمرکز بر فولادهای پیشرفته امکان‌پذیر نیست.

تغییر مسیر سرمایه‌گذاری؛ از توسعه ظرفیت به توسعه فناوری

رئیس هیئت عامل ایمیدرو با انتقاد از تمرکز صرف بر افزایش ظرفیت تولید گفت: الزامات فناورانه تولید فولاد ایجاب می‌کند که تمرکز سرمایه‌گذاری کشور از توسعه کمی ظرفیت به توسعه فناوری، نوسازی تجهیزات و ارتقای فرآیندهای تولید تغییر جهت دهد. وی افزود: تحولات جهانی صنعت فولاد و حرکت کشورها به سمت فولادهای پیشرفته نشان می‌دهد که این مسیر دیگر یک انتخاب نیست، بلکه یک ضرورت راهبردی برای اقتصاد ایران است.

سمیعی‌نژاد با تأکید بر آینده بازار جهانی فولاد اظهار کرد: آینده متعلق به کشورهایی است که از فولادهای تجاری فاصله گرفته و به سمت فولادهای پیشرفته، سبک، پرمقاومت و دارای ارزش افزوده بالا حرکت می‌کنند. وی افزود: فولادهای پیشرفته در داخل کشور باید به سمت فولادهای ویژه، فولادهای زنگ‌نزن تخصصی، فولادهای مقاوم به خوردگی و فولادهای خاص مورد استفاده در صنایع خودرو، انرژی و دفاعی هدایت شوند.

به گفته وی، این نوع محصولات نه‌تنها ارزآوری بیشتری برای کشور دارند، بلکه جایگاه ایران را در زنجیره ارزش جهانی فولاد ارتقا می‌دهند.

سه محور راهبردی برای آینده صنعت فولاد ایران

رئیس هیئت عامل ایمیدرو در پایان، مسیر آینده صنعت فولاد ایران را در سه محور راهبردی جمع‌بندی کرد و گفت: نخست، تضمین پایدار انرژی از طریق قراردادهای بلندمدت، سرمایه‌گذاری در نیروگاه‌های اختصاصی و مدیریت مصرف انرژی. دوم، نوسازی فناوری و توسعه محصولات پیشرفته با حمایت از دیجیتال‌سازی خطوط تولید، ارتقای کیفیت و سرمایه‌گذاری هدفمند در فولادهای خاص. سوم، تنوع‌بخشی به سبد صادراتی و ورود به بازارهای با ارزش افزوده بالا از طریق تسهیل صادرات محصولات ویژه، ایجاد مشوق‌های صادراتی و هدف‌گیری بازارهای خودرویی، انرژی و صنعتی منطقه.

سمیعی‌نژاد در پایان تأکید کرد: حرکت به سمت فولادهای پیشرفته یک ضرورت استراتژیک برای آینده صنعت فولاد و اقتصاد کشور است و هرگونه تعلل در این مسیر، به معنای عقب‌ماندن از رقابت منطقه‌ای و جهانی خواهد بود.