به گزارش خبرنگار ایراسین، حمیدرضا خسروانی‌پور، معاون طرح و توسعه گروه فولاد مبارکه، در نشست خبری با رسانه‌های تخصصی حوزه صنایع معدنی و خبرگزاری‌های داخلی و خارجی اظهار کرد: موضوع توسعه از ابتدای فعالیت شرکت فولاد مبارکه همواره مطرح بوده و شرکت برای بقای خود نیازمند توسعه است. از گذشته موضوعی مورد توجه، این است که این توسعه‌ها با هوشمندی و در زمان درست و برای پروژه مناسب تعریف شوند تا در بزنگاه‌های تاریخی از بروز بحران برای کشور و فولاد مبارکه جلوگیری شود.

وی افزود: فولاد مبارکه از گذشته با رویکرد مکانیزه کردن فرآیندهای خود پیش رفته است. مطالعه روند فعالیت‌های این شرکت نشان می‌دهد که با وجود توسعه‌های انجام‌شده میزان مصرف آب و برق افزایش نیافته، در حالی که ظرفیت تولید فولاد خام از ۲.۵ میلیون تن به ۷ تا ۷.۵ میلیون تن رسیده است، این رشد قابل توجه، نتیجه اجرای طرح‌های توسعه‌ای است که با هدف تولید «فولاد سبز» و رعایت تعهدات زیست‌محیطی انجام شده‌اند؛ در تمام پروژه‌های فولاد مبارکه، پیوست‌های زیست‌محیطی تدوین و الزامات محیط‌زیستی به‌طور دقیق رعایت می‌شود، علاوه‌بر این شرکت یک راهبرد جامع مدیریت آب و انرژی دارد و پیش از تعریف هر پروژه، بررسی می‌شود که چگونه می‌توان صرفه‌جویی در مصرف برق و آب را در بخش‌های دیگر محقق کرد تا توسعه‌ها بدون افزایش مصرف منابع انجام شوند.

معاون طرح و توسعه گروه فولاد مبارکه ادامه داد: فولاد مبارکه از آغاز تولید دارای هشت کوره با ظرفیت تولید اولیه ۲.۵ میلیون تن بوده است. امروزه این شرکت توانسته حدود ۷ میلیون تن فولاد مازاد تولید کند، این رشد قابل توجه ناشی از پیشرفت‌های مهندسی، ارتقای فناوری، بهینه‌سازی فرآیندها و افزایش بهره‌وری بوده است؛ برای نمونه یکی از پروژه‌های شاخص در این مسیر، پروژه‌ای دو میلیارد تومانی در سال ۱۳۹۹ بود که تقریباً یک میلیون تن به ظرفیت تولید مذاب اضافه کرد، نکته قابل توجه این است که این افزایش ظرفیت بدون اضافه کردن تعداد کوره‌ها و بدون افزایش مصرف انرژی یا ایجاد مشکلات زیست‌محیطی محقق شد، این موفقیت حاصل مدیریت هوشمند مصرف و به‌کارگیری نظام پیشنهادهای پرسنل بود، به‌طوری که با دسته‌بندی و تفکیک مناسب مصرف‌کننده‌ها، امکان افزایش ظرفیت بدون فشار بر منابع انرژی و رعایت الزامات زیست‌محیطی فراهم شد.

خسروانی‌پور بیان کرد: در طرح‌های توسعه فولاد مبارکه، امروز تمرکز اصلی بر مباحث زیست‌محیطی و کاهش انتشار کربن از طریق استفاده از فناوری‌های نوین است، از سوی دیگر پایداری تولید و امنیت انرژی نیز جزو اولویت‌های این شرکت محسوب می‌شود و فولاد مبارکه در این زمینه به سمت خودتأمینی حرکت کرده؛ در این راستا فولاد مبارکه اقدام به احداث نیروگاه‌های بزرگ از جمله نیروگاه خورشیدی «آفتاب شرق اصفهان» به ظرفیت ۶۰۰ مگاوات و نیروگاه سیکل ترکیبی به ظرفیت ۹۱۴ مگاوات که دو واحد آن هم‌اکنون وارد مدار تولید شده کرده است.

حرکت فولاد مبارکه به‌سوی طراحی فناوری‌های فولادی

وی درباره استراتژی‌های محوری گروه فولاد مبارکه، که شامل شش محور است و امسال توسط مدیرعامل تعیین شده‌اند، اظهار کرد: سه مورد از این استراتژی‌ها مستقیماً با معاونت طرح و توسعه در ارتباط بوده و در حال پیگیری هستند. اولین محور این استراتژی، توسعه ساحلی با تمرکز بر محصولات ویژه است، در این راستا پروژه‌هایی که دارای ارزش افزوده بالاتر هستند، در برنامه فولاد مبارکه قرار دارند و هدف بر این است که این پروژه‌ها در کنار سواحل و نزدیک منابع آب و بنادر اجرایی شوند، این رویکرد علاوه‌بر بهره‌گیری از اقتصاد دریا، زمینه فعال شدن صنایع در مناطق کمتر برخوردار را نیز فراهم می‌کند و با اهداف برنامه هفتم توسعه همخوانی دارد، همچنین تمام پروژه‌های گذشته فولاد مبارکه براساس برنامه‌های توسعه‌ای اعلام شده توسط دولت بوده‌اند؛ در واقع حفظ میزان تولید داخلی و جلوگیری از صادرات غیرضروری و خروج ارز از کشور، همواره یکی از استراتژی‌های کلیدی فولاد مبارکه در اجرای طرح‌های توسعه‌ای بوده است.

معاون طرح و توسعه گروه فولاد مبارکه با اشاره به اینکه رعایت سبز بودن پروژه‌ها در فولاد مبارکه همواره از اهمیت بالایی برخوردار بوده و تمامی پروژه‌ها از جمله نیروگاه سیکل ترکیبی و سایر طرح‌ها، دارای پیوست‌های زیست‌محیطی جامع هستند و بر مبنای الزامات محیط‌زیستی طراحی و اجرا می‌شوند، ادامه داد: یکی دیگر از محورهای استراتژیک فولاد مبارکه، توسعه دانش و فناوری بومی در صنعت فولاد است، این شرکت با هدف تبدیل شدن از مجری طرح به سمت طراح و پیشتاز فناوری‌های فولادی، تلاش می‌کند تا فراتر از بومی‌سازی قطعات، خود صاحب دانش و فناوری ساخت فولاد شود و بتواند در عرصه ملی و بین‌المللی حرفی برای گفتن داشته باشد. فولاد مبارکه با بهره‌گیری از سرمایه‌گذاری‌های خود در شرکت‌های دانش‌بنیان، امکانات داخلی و همکاری با دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی اصفهان از ظرفیت‌های موجود استفاده می‌کند تا توسعه فناوری‌های بومی و ساخت تجهیزات و فرآیندهای پیشرفته در صنعت فولاد را به طور مستمر دنبال کند.

خسروانی‌پور گفت: فولاد مبارکه با استفاده از چرخش دانش و انتقال آن در شرکت، گام مهمی به سمت تبدیل شدن از مجری طرح به طراح فناوری‌های فولادی برمی‌دارد، با توجه به پتانسیل‌های گسترده موجود در فولاد مبارکه، این حرکت از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و شرکت امیدوار است با همکاری دانشگاه‌ها و شرکت‌های دانش‌بنیان، بتواند این هدف استراتژیک را محقق کند.

وی افزود: فولاد مبارکه همسو با استراتژی‌های کلان خود و برنامه پنج ساله هفتم توسعه و سیاست‌های اقتصادی رئیس‌جمهور، بر بهره‌برداری حداکثری از ظرفیت‌های تولیدی با تمرکز بر محصولات ویژه تأکید دارد، یکی از محورهای مهم این رویکرد، تولید محصولات پایین‌دست با گریدهای خاص است؛ از جمله ورق‌های خودرویی، ورق‌های رنگی لوازم خانگی و ورق‌های سیلیکونی که ارزش افزوده بالایی دارند و بخش عمده‌ای از آن‌ها در بازارهای صادراتی مصرف می‌شوند؛ فولاد مبارکه برنامه دارد این محصولات ویژه را در نزدیکی سواحل و بنادر تولید و توزیع کند تا ضمن استفاده از مزیت‌های اقتصادی دریا، توسعه متوازن زنجیره ارزش و زیرساخت‌های مرتبط نیز فراهم شود، این رویکرد ضمن ارتقای بهره‌وری و کاهش هزینه‌ها به تقویت موقعیت صادراتی و اقتصادی فولاد مبارکه کمک می‌کند.

معاون طرح و توسعه گروه فولاد مبارکه بیان کرد: زمانی که موضوع استحصال آب صنعتی از پساب شهرستان‌های اطراف مطرح شد، حتی شرکت آبفا نیز نسبت به اجرای این پروژه تردید داشت و اعتقاد چندانی به موفقیت آن نداشت، سرمایه‌گذاری عظیم لازم برای این طرح در آن زمان محل سوال بود، اما فولاد مبارکه با پیش‌بینی‌های دقیق خود، پروژه را پیش برد و نتیجه این اقدامات نشان داد که در زمانی که رودخانه زاینده‌رود با کمبود شدید آب مواجه و بخش بزرگی از آن خشک شد، فولاد مبارکه توانست حدود ۵۰ درصد از آب مصرفی خود را از طریق پساب شهری شهرستان‌های اطراف تأمین کند و بدین ترتیب پایداری تولید خود را حفظ نماید.

خسروانی‌پور ادامه داد: زمانی که پروژه نیروگاه سیکل ترکیبی فولاد مبارکه در سال ‌۱۳۸۷ آغاز شد، حتی وزارت نیرو نیز معتقد بود که ورود فولاد مبارکه به این حوزه موضوعیتی ندارد، بااین‌حال شرکت پیش از آنکه الزام قانونی برای چنین اقدامی وجود داشته باشد، پروژه را آغاز کرد و امروز مشخص شده است که این تصمیم پیشگیرانه به موقعیت استراتژیک فولاد مبارکه کمک کرده است؛ در شرایط بحران و محدودیت‌های ناترازی برق، شرکت توانست استمرار تولید خود را حفظ کرده و پایداری تولید و امنیت انرژی را تضمین کند.

ارتقای بهره‌وری با توسعه سیستم‌های هوشمند و اتوماسیون

وی با اشاره به اینکه یکی دیگر از محورهای مهم فولاد مبارکه در حوزه توسعه، توجه به مسائل اجتماعی و زیست‌محیطی است، عنوان کرد: با توجه به وسعت فعالیت‌ها و تأثیرگذاری این شرکت در شهرستان‌ها و استان‌های اطراف، فولاد مبارکه در پروژه‌های متعددی مشارکت کرده که شامل بهبود راه‌های مواصلاتی، توسعه زیرساخت‌ها و ارتقای کیفیت زندگی جوامع محلی می‌شود و از منظر زیست‌محیطی، شرکت بیش از ۳۰ پروژه در دست اقدام دارد که هدف آن‌ها کاهش آلاینده‌ها و حفاظت از محیط زیست است، این پروژه‌ها شامل جلوگیری از ورود گرد و غبار، کنترل گرمایش محیط، کاهش آلودگی آب و خاک و مدیریت پساب صنعتی می‌شود، همچنین اقدامات محیط‌زیستی فولاد مبارکه در سطح جامعه اطراف نیز دنبال شده و بخشی از مسئولیت‌های اجتماعی شرکت به پروژه‌های زیرساختی منطقه اختصاص یافته است.

معاون طرح و توسعه گروه فولاد مبارکه افزود: در زمینه پنل‌های خورشیدی برای خانواده‌های محروم به واقع آنان را به یک مولد تبدیل کرده، علاوه‌بر این پروژه‌های مربوط به بیمارستان‌های منطقه و توسعه قطار شهری از اصفهان به مبارکه و مجلسی نیز در دستور کار قرار گرفته است؛ در واقع فولاد مبارکه کمک‌های مالی خود را از سطح حمایت‌های سنتی به سمت پروژه‌های زیرساختی و مولد برای منطقه هدایت کرده.

خسروانی‌پور با توجه به محوریت بعدی که فولاد مبارکه در آن تمرکز دارد، توضیح داد: محورهای علمی و فناوری است، در پروژه‌های این شرکت تلاش شده بهره‌وری تجهیزات موجود افزایش یابد و مدیریت مصرف منابع به دقت انجام شود، در زمینه بازچرخانی آب، فولاد مبارکه اکنون قادر است آب مصرفی خود را تا ۶ مرتبه در سیکل تولید بازچرخانی کند، به این معنا که آب هدر نمی‌رود و نهایت استفاده از آن صورت می‌گیرد.، هدف این است که مصرف آب به حداقل برسد و هیچ پرتی بی‌موردی در فرآیند تولید وجود نداشته باشد.

وی بیان کرد: فولاد مبارکه در راستای افزایش بهره‌وری و مدیریت منابع، ارتقای سیستم‌های اتوماسیون و ابزار دقیق را دنبال می‌کند؛ شرکت تا به الان توانسته بهره‌وری خود را افزایش دهد بدون آنکه نیاز به افزایش ظرفیت از طریق افزودن تجهیزات جدید داشته باشد. در واقع، با همان منابع موجود، مصرف آب کاهش یافته که این اقدام در سطح جهانی به عنوان یک رکورد محسوب می‌شود. علاوه‌بر این پروژه‌های متنوعی در حوزه تصفیه آب و پساب اجرا شده از جمله استفاده مجدد از آب در واحدهای احیا که حتی امکان تولید برق از این آب فراهم شده است؛ به این ترتیب برنامه‌های متنوع و گسترده‌ای برای مدیریت بهینه آب و انرژی در فولاد مبارکه تعریف و عملیاتی شده است.

معاون طرح و توسعه گروه فولاد مبارکه افزود: اکنون اگر بخواهیم تعداد پروژه‌های فولاد مبارکه را مرور کنیم، حدود ۸۰ درصد آن‌ها پروژه‌های نوآورانه هستند که با هدف افزایش بهره‌وری تولید تعریف شده‌اند. علاوه بر این، پروژه‌های نیمه‌تمام سال‌های گذشته مانند انتقال آب، طرح‌های عمرانی منطقه‌ای و مترو اصفهان نیز در دستور کار قرار دارند؛ فولاد مبارکه به عنوان خشک‌ترین فولادساز جهان با کمترین مصرف آب، بازچرخانی آب و پساب را در تمام پروژه‌های خود دنبال می‌کند و ضریب بازیافت منابع را افزایش داده است، یکی از پروژه‌های اخیر این شرکت، که در اتحادیه جهانی فولاد جزو هفت پروژه برتر شناخته شد، مربوط به استفاده از لجن و پسماندهای صنعتی در فرآیند تولید است؛ در این پروژه، لجن‌ها بازیابی و پوسته‌های اکسیدی مجدداً در فولادسازی به کار گرفته می‌شوند، همچنین پروژه‌های استفاده از پساب صنعتی در اتحادیه جهانی فولاد به عنوان نمونه‌هایی با خلق ارزش افزوده برای جوامع محلی معرفی شده‌اند.

نقش مؤثر فولاد مبارکه در اجرای پروژه‌های اقتصادی و پیشرو

خسروانی‌پور اظهار کرد: فولاد مبارکه در حوزه پروژه‌های اقتصادی و پیشرو نقش مؤثری دارد، از جمله این پروژه‌ها، طرح نورد گرم دو است که به عنوان یک ابرپروژه با ظرفیت تولید ۴.۲ میلیون تن، علاوه بر پاسخگویی به نیاز کشور به گریدهای خاص فولاد، از خروج ارز جلوگیری می‌کند، همچنین پروژه نیروگاه سیکل ترکیبی جزو پروژه‌های اقتصادی کشور و پروژه‌های پیشران دولت محسوب می‌شود و نیروگاه خورشیدی این شرکت نیز به عنوان یکی از بزرگترین نیروگاه‌های خورشیدی در ایران در حال احداث است؛ فولاد مبارکه در زمینه بازیابی آب و استفاده از پساب شهری نیز پیشگام است و با راه‌اندازی کامل ۶ کوره از مجموع ۸ کوره که با انرژی سبز کار می‌کنند، به این ترتیب، این شرکت توانسته به لحاظ مصرف برق، تولید فولاد سبز را محقق کند، که این اقدام با محورهای علمی و فناوری برنامه هفتم توسعه همسو است.

وی ادامه داد: فولاد مبارکه که در ابتدا ظرفیت تولید ۲.۵ میلیون تن داشت، با توسعه‌های مستمر و مدیریت هوشمند منابع خود، امروز توانسته به تولید ۷.۶ میلیون تن فولاد خام در داخل مجموعه دست یابد، این موفقیت ناشی از افزایش بهره‌وری، استفاده حداکثری از ظرفیت‌های موجود و اجرای پروژه‌های توسعه‌ای هوشمند است، بدون آنکه به افزایش تعداد کوره یا مصرف بیش از حد انرژی و منابع نیاز باشد.

معاون طرح و توسعه گروه فولاد مبارکه بیان کرد: جنبه‌های زیست‌محیطی فولاد مبارکه به خوبی رعایت می‌شود و شاخص آلودگی شهرستان مبارکه حتی در روزهایی که شاخص اصفهان بین ۱۵۰ تا ۲۰۰ است، تنها ۴۰ تا ۵۰ است.

خسروانی‌پور اظهار کرد: پروژه‌های طرح و توسعه فولاد مبارکه را می‌توان به چند دسته تقسیم کرد؛ از جمله افزایش ظرفیت و تکمیل زنجیره تولید که در استان‌های مختلف کشور مانند هرمزگان، چهارمحال و بختیاری و سنگان اجرا شده‌اند، برخی پروژه‌ها الزاماً باید در فولاد مبارکه انجام شوند، چراکه زیرساخت‌های آنجا برای اجرای آن‌ها مناسب است؛ در حوزه زیرساخت‌های پشتیبان تولید، سرمایه‌گذاری‌هایی در بخش جاده‌ها، ریل، لوکوموتیو و نیروگاه‌ها انجام شده است تا پایداری تولید تضمین و زنجیره تولید در استان‌ها تقویت شود.

وی افزود:با تغییرات فنی در خطوط تولید، بدون افزایش تجهیزات، تنوع و کیفیت محصولات فولاد مبارکه افزایش یافته و رقابت‌پذیری آن ارتقا یافته است. در حوزه زیست‌محیطی، فولاد مبارکه در حال احداث بزرگترین غبارگیر خاورمیانه است تا از انتشار گرد و غبار جلوگیری شود و شرایط محیط کار برای کارکنان بهبود یابد، همچنین نیروگاه سیکل ترکیبی کلاس F مجهز به سنسورهای کنترل آلایندگی است و در صورت انتشار آلودگی غیرمجاز، تولید متوقف می‌شود.

معاون طرح و توسعه گروه فولاد مبارکه ادامه داد: دمای انتشار نیروگاه سیکل ترکیبی کلاس F به جای ۵۰۰ درجه نیروگاه‌های معمول، تنها ۳۰ تا ۴۰ درجه است و مصرف گاز آن نسبت به نیروگاه کلاس E حدود ۳۰ درصد کمتر است، راندمان نیروگاه ما ۵۸ درصد است که بالاترین راندمان در کشور است.

خسروانی‌پور اظهار کرد: در حوزه مسئولیت اجتماعی، پروژه‌های جاده، راه‌های مواصلاتی، بیمارستان‌ها و زیرساخت‌های منطقه‌ای در تمام استان‌های مرتبط با فولاد مبارکه اجرا شده تا همزیستی مسالمت‌آمیز با شهرهای اطراف حفظ شود.

اکتشاف و استخراج از میدان گازی مدار

وی افزود: با نیروگاه سیکل ترکیبی ۹۱۴ مگاواتی و نیروگاه خورشیدی ۶۰۰ مگاواتی شرق اصفهان، نیاز فولاد مبارکه به برق تأمین شده و حتی در تابستان امسال به شبکه سراسری برق کمک کرده‌ایم، همچنین نیروگاه ۳۰۰ مگاواتی بادی در منطقه خواف خراسان جنوبی در دست احداث است و با بهره‌برداری از آن، کل نیاز گروه فولاد مبارکه در زمینه برق تأمین خواهد شد.

معاون طرح و توسعه گروه فولاد مبارکه اظهار کرد: در حوزه آب، با پروژه انتقال آب از دریای عمان، کاملاً بی‌نیاز از منابع آب سطحی استان و زاینده‌رود شده‌ایم که مصرف سالانه آب فولاد مبارکه تنها ۲۰ میلیون مترمکعب است. همچنین در زمینه تأمین پایدار گاز، تفاهم‌نامه‌ای برای مشارکت در اکتشاف و استخراج از میدان گازی مدار امضا کرده‌ایم؛ با بهره‌برداری از این میدان گازی، فولاد مبارکه به خودتأمینی در حوزه انرژی و آب دست خواهد یافت و دیگر نیازی به شبکه‌های سراسری نخواهد داشت، علاوه بر رفع نیاز فولاد مبارکه، بخشی از نیاز کشور نیز در حوزه گاز از طریق میدان گازی مدار تأمین می‌شود.

خسروانی‌پور گفت: پروژه نورد گرم دو به‌عنوان یکی از ابرپروژه‌های فولاد مبارکه، از سال‌ها پیش در دستور کار بوده اما به‌دلیل تحریم شرکت‌ها و محدودیت‌های بین‌المللی، برگزاری مناقصات و آغاز اجرای آن با تأخیر مواجه شد و هم‌زمانی آغاز این پروژه با دوران شیوع کرونا روند اجرای آن را با چالش‌هایی همراه کرد، با وجود این مسائل، پروژه نورد گرم دو یکی از طرح‌های بسیار اقتصادی فولاد مبارکه به شمار می‌رود. در کنار آن، نیروگاه سیکل ترکیبی کلاس F شرکت نیز با دو واحد ۶۱۴ مگاواتی وارد مدار شده و تنها یک واحد دیگر آن باقی مانده است، این نیروگاه رکورددار بالاترین سرعت ساخت نیروگاه‌های سیکل گازی در کشور است.

وی در پایان عنوان کرد: پروژه احداث ورق رنگی دو با ظرفیت ۱۲۰ هزار تن در سال، یکی از طرح‌های مهم در دست اجرای فولاد مبارکه است که با هدف تأمین نیاز صنایع لوازم خانگی کشور اجرا می‌شود، این پروژه با استفاده از فناوری روز دنیا در حال اجراست و ضمن برخورداری از کیفیت بسیار بالا، الزامات زیست‌محیطی در آن به طور کامل رعایت شده است، پروژه ورق رنگی دو با سرعت قابل توجهی در حال پیشرفت است و پس از بهره‌برداری، نقش مهمی در توسعه صنعتی کشور ایفا خواهد کرد.