به گزارش ایراسین، سازمان زمین‌شناسی هند اعلام کرد که ایالت‌های آروناچال پرادش و آسام به نواحی امیدبخشی برای کشف عناصر نادر خاکی، گرافیت، وانادیوم و سایر مواد معدنی راهبردی تبدیل شده‌اند. این منابع برای زنجیره‌های فناوری، صنایع دفاعی و توسعه انرژی پاک اهمیت حیاتی دارند و تقاضا برای آن‌ها در داخل کشور رو به افزایش است.

بر اساس گزارش این سازمان، آروناچال پرادش و آسام، علاوه بر عناصر نادر خاکی، گرافیت و وانادیوم، ظرفیت کشف فلزات پایه، طلا، زغال‌سنگ و سنگ‌آهک را نیز دارند. به‌موازات این دو ایالت، مگالایا و ناگالند نیز به‌دلیل ذخایر قابل توجه زغال‌سنگ و فلزات فرعی، به نقشه منابع معدنی هند اضافه شده‌اند.

برآوردها نشان می‌دهد در شمال‌شرق هند ذخایر قابل توجهی از عناصر نادر خاکی کشف شده؛ از جمله ۲.۱۵ میلیون تُن سنگ دگرگونی حاوی این عناصر در آروناچال پرادش و غلظت بالای REE در آسام و مگالایا. در سطح ملی، حجم کل ذخایر شناسایی‌شده عناصر نادر خاکی به بیش از ۴۸۲ تن در ۳۴ پروژه می‌رسد و ذخایر بالقوه کشف‌شده توسط سازمان‌های پژوهشی به ۷.۲۳ میلیون تُن بالغ شده است.

اهمیت این کشفیات در شرایطی پررنگ‌تر شده که هند همچنان وابسته به واردات این مواد از چین است؛ درحالی‌که دولت دهلی‌نو طی سال‌های اخیر با هدف کاهش این وابستگی، اقدام به ایجاد شرکت‌های مشترک و پیوستن به مشارکت‌های بین‌المللی برای امن‌سازی تأمین منابع معدنی کرده است، از جمله شرکت KABIL و مأموریت ملی مواد معدنی راهبردی (NCMM).

هم‌اکنون نه تنها چندین پروژه برای اکتشاف منابع معدنی در شمال‌شرق هند در جریان است، بلکه این منطقه به عنوان محور جدید خودکفایی معدنی کشور، جایگاهی راهبردی در برنامه ملی امنیت مواد معدنی هند پیدا کرده؛ منطقه‌ای که به‌دلیل موانع ژئوپولیتیکی و جغرافیایی، پیش‌تر کمتر مورد توجه بوده است..»

نقش حیاتی عناصر نادر خاکی

عناصر نادر خاکی (REE) گروهی از ۱۷ فلز هستند که در دو دسته سبک و سنگین طبقه‌بندی می‌شوند و برای تولید بیش از ۲۰۰ کالای مصرفی مانند تلفن‌های همراه، هارد دیسک‌ها، خودروهای برقی و هیبریدی و تلویزیون‌ها ضروری‌اند. همچنین، در بخش دفاعی نیز کاربردهایی چون سیستم‌های هدایت، لیزر، نمایشگرهای الکترونیکی، و سامانه‌های رادار و سونار دارند.

در ایالت آروناچال پرادش، روستای لودوسو در منطقه پاپوم پاره دارای حدود ۲.۱۵ میلیون تُن سنگ‌های دگرگونی حاوی عناصر نادر خاکی است. در آسام، غلظت REE بین ۱,۰۰۰ تا ۵,۰۰۰ قسمت در میلیون گزارش شده و در مگالایا نیز بین ۳,۶۴۶ تا ۵,۱۰۰ قسمت در میلیون برآورد شده است.

بر اساس این گزارش، برآورد کل ذخایر عناصر نادر خاکی در سراسر کشور به ۴۸۲.۶ تن با کیفیت‌های گوناگون در ۳۴ پروژه اکتشافی می‌رسد. همچنین، اداره اکتشاف و تحقیقات مواد معدنی اتمی هند (AMD) نیز حدود ۷.۲۳ میلیون تُن ذخایر در ایالت‌هایی چون آندرا پرادش، اودیسا، تامیل نادو، کرالا، بنگال غربی، جارکند، گجرات و مهاراشترا شناسایی کرده است.

کشف این منابع در شمال‌شرق هند در حالی انجام می‌شود که هند به‌شدت وابسته به واردات محصولات فرآوری‌شده عناصر نادر خاکی از چین است. در سال ۲۰۲۲، چین ۸۱ درصد از واردات هند در این زمینه را تأمین کرده و محدودیت‌هایی بر صادرات REE و آهن‌رباهای مرتبط با آن اعمال کرده است.

برای تنوع‌بخشی به منابع تأمین این عناصر، دولت هند در سال ۲۰۱۹ شرکت «خانِج بیدِش هند» (KABIL) را به‌عنوان یک سرمایه‌گذاری مشترک میان شرکت‌های ملی آلومینیوم، مس هندوستان و شرکت اکتشافات معدنی تأسیس کرد. این شرکت مأموریت دارد تا منابع معدنی در خارج از کشور را برای هند تأمین کند. به‌عنوان نمونه، در سال ۲۰۲۴ توافق‌نامه‌ای برای تأمین لیتیوم از آرژانتین امضا شد.

علاوه بر آن، هند اخیراً «مأموریت ملی مواد معدنی راهبردی» (NCMM) را نیز تصویب کرده که طی هفت سال تا ۲۰۳۱ اجرا خواهد شد تا زنجیره تولید داخلی آهن‌رباهای عناصر نادر را تقویت کند.

هند همچنین در سال گذشته به ابتکار «شراکت امنیت مواد معدنی» (MSP) که توسط آمریکا و ۱۳ کشور دیگر رهبری می‌شود، پیوست. مشارکت این کشور با ژاپن و استرالیا در چارچوب ابتکار «تاب‌آوری زنجیره تأمین» (SCRI) نیز بخشی از تلاش‌های آن برای کاهش وابستگی به چین است.

در ژوئیه گذشته، بیانیه مشترکی در واشنگتن در نشست وزیران خارجه «کواد» منتشر شد که از راه‌اندازی «ابتکار مواد معدنی راهبردی کواد» خبر داد. هدف از این طرح، تضمین عرضه پایدار مواد معدنی حیاتی در میان چهار کشور عضو است.

افزایش فعالیت‌های اکتشافی در منطقه

سازمان زمین‌شناسی هند تاکنون ۳۸ بلوک معدنی در ایالت‌های آروناچال پرادش، آسام، مگالایا و ناگالند برای اکتشاف اختصاص داده که ۷ بلوک از آن‌ها نیز به مزایده گذاشته شده‌اند. این بلوک‌ها شامل منابعی همچون گرافیت، وانادیوم، عناصر نادر خاکی، سنگ‌آهک، سنگ‌آهن، شن شیشه، مس، نیکل، کروم و کبالت هستند.

سازمان زمین‌شناسی معتقد است که منطقه شمال‌شرق می‌تواند در راهبرد ملی امنیت معدنی هند نقش کلیدی ایفا کند؛ منطقه‌ای که به دلیل شرایط دشوار توپوگرافی، زمین‌شناسی پیچیده، دورافتادگی و بی‌ثباتی‌های سیاسی، تاکنون به‌طور کامل کشف و بهره‌برداری نشده بود.

اکنون، با توجه به سیاست خودکفایی معدنی، این شرایط در حال تغییر است و شمال‌شرق هند در مسیر تبدیل شدن به یکی از محورهای اصلی تولید مواد معدنی راهبردی کشور قرار گرفته است.