به گزارش ایراسین، اروپا در آستانه یکی از مهم‌ترین تحولات اقلیمی و اقتصادی خود قرار گرفته است؛ تحولی که می‌تواند مسیر صنعت، انرژی و تجارت این قاره را تا سال‌ها تحت‌تأثیر قرار دهد. اکنون، تازه‌ترین اجماع پژوهشی نشان می‌دهد که قیمت کربن در اتحادیه اروپا در پایان این دهه نه تنها کاهش نخواهد یافت، بلکه با شتاب بیشتری مسیر صعودی خود را ادامه می‌دهد.

طبق گزارشی که مرکز GMK منتشر کرده، میانگین قیمت مجوزهای انتشار کربن (EUA) در سیستم تجارت انتشار اروپا (EU ETS) تا سال ۲۰۳۰ به حدود ۱۲۶ یورو برای هر تُن CO₂ خواهد رسید؛ رقمی که از میانگین پیش‌بینی‌های معتبرترین نهادهای پژوهشی جهان – از بلومبرگ‌NEF گرفته تا مؤسسه پوتسدام استخراج شده است.

این پیش‌بینی‌ها بازه نسبتاً گسترده‌ای از ۸۰ تا ۱۴۷ یورو را پوشش می‌دهد؛ اما نکته مشترک همه آن‌ها روشن است: اروپا در مسیر افزایش مداوم قیمت کربن قرار دارد.

چرایی افزایش قیمت‌ها؛ پایان دوران سهمیه رایگان

روایت اصلی این تغییر، از دل سیاست‌گذاری‌های جدید اتحادیه اروپا بیرون می‌آید. تا همین چند سال پیش، بسیاری از صنایع اروپایی برای حفاظت از رقابت‌پذیری خود، بخش عمده‌ای از مجوزهای انتشار را به‌صورت رایگان دریافت می‌کردند. اما اکنون قوانین جدید، این وضعیت را دگرگون کرده است. از ۲۰۲۶ سهمیه‌های رایگان برای صنایعی که در معرض خطر جدی نشت کربن نیستند، تنها ۳۰٪ خواهد بود، این سهمیه‌ها تا ۲۰۳۰ کاملاً حذف می‌شود و برای کالاهای مشمول CBAM نیز، سهمیه رایگان تا ۲۰۳۴ پایان خواهد یافت.

به بیان دیگر، نظامی که سال‌ها با تخصیص رایگان در حال مدیریت انتشار بود، اکنون به نقطه‌ای رسیده که باید هزینه واقعی کربن را از صنایع مطالبه کند. همین موضوع، محور اصلی انتظارات افزایشی در قیمت کربن است.

متغیرهای بازار انرژی نیز این روند را تقویت می‌کنند. افزایش قیمت گاز طبیعی در اروپا باعث شده بسیاری از نیروگاه‌ها دوباره به زغال‌سنگ روی بیاورند. این تغییر سوخت، به‌طور طبیعی انتشار CO₂ را بالا می‌برد و تقاضا برای مجوزهای انتشار را افزایش می‌دهد.

در چنین شرایطی، سازوکار تثبیت بازار (MSR) نیز ممکن است با جذب بخش بیشتری از مازاد مجوزها، فشار افزایشی را تشدید کند و قیمت‌ها را بالا ببرد.

عوامل تعدیل‌کننده؛ انرژی پاک و کربن‌زدایی صنعتی

با این حال، داستان بازار کربن فقط روایت فشار و افزایش نیست. در کنار این روند صعودی، دو نیروی مهم؛ گسترش انرژی‌های تجدیدپذیر و سرمایه‌گذاری در کربن‌زدایی صنعتی نقش تعدیل‌کننده ایفا می‌کنند. اروپا اکنون با سرعت قابل‌توجهی در حال توسعه ظرفیت انرژی پاک است و این روند می‌تواند شدت تقاضا برای مجوزهای انتشار را کاهش دهد.

عامل دیگری که ممکن است در آینده بازار را تغییر دهد، بررسی‌های کمیسیون اروپا درباره ادغام جذب دائمی کربن (CDR) در سیستم تجارت انتشار است. اگر پروژه‌های حذف مستقیم CO₂ از اتمسفر وارد بازار شوند، نوعی «اعتبار کربن جدید» شکل خواهد گرفت؛ هرچند تحلیل‌گران معتقدند اثر آن تا پایان این دهه کم و محدود خواهد بود.

بازار کربن اروپا در هفته‌های اخیر نیز نشانه‌هایی از حرکت‌های افزایشی بروز داده است. قیمت EUAs در ماه نوامبر برای مدتی از ۸۰ یورو گذشت. این افزایش تحت تأثیر خوش‌بینی صنایع انرژی‌بَر نسبت به برنامه جدید دولت آلمان برای کاهش هزینه برق از سال ۲۰۲۶ رخ داد.

آینده کوتاه‌مدت قیمت‌ها نیز به چند عامل؛ اختلاف قیمت بین گاز، زغال‌سنگ و دیگر سوخت‌ها، میزان تقاضای برق در زمستان و حجم سهمیه‌های عرضه‌شده در مزایده‌ها گره خورده است:. این مجموعه عوامل، بازار را وارد دوره‌ای از حساسیت بالا و نوسان‌پذیری کرده است.

دهه تعیین‌کننده برای کربن اروپا

گزارش GMK تصویری روشن از آینده ترسیم می‌کند. اروپا در دهه پیش‌رو با سه واقعیت جدید؛ پایان سهمیه‌های رایگان و واقعی شدن قیمت کربن، افزایش تدریجی تقاضا برای مجوزهای انتشار، تغییر چهره بازار انرژی و سیاست‌های اقلیمی روبه‌روست.

در چنین چشم‌اندازی، رسیدن قیمت کربن به ۱۲۶ یورو نه یک احتمال دور از ذهن، بلکه نتیجه طبیعی سیاست‌گذاری‌های اقلیمی سخت‌گیرانه و روند جهانی گذار به اقتصاد کم‌کربن است. این تحول، نه تنها بازار کربن، بلکه ساختار صنعتی اروپا را نیز در سال‌های آینده متحول خواهد کرد.