به گزارش ایراسین، در سال‌های اخیر، موضوع توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر در ایران به یکی از محورهای اصلی سیاست‌گذاری انرژی کشور تبدیل شده است. بر اساس گزارش‌های منتشرشده از سوی وزارت نیرو، سازمان انرژی‌های تجدیدپذیر و بهره‌وری انرژی برق (ساتبا)، رشد مصرف برق، محدودیت منابع فسیلی و الزامات زیست‌محیطی موجب شده است که توجه به منابع انرژی پاک بیش از گذشته ضروری باشد. بررسی‌ها نشان می‌دهد که ایران به دلیل برخورداری از تابش شدید خورشیدی، مناطق بادخیز گسترده و وجود منابع زمین‌گرمایی، یکی از کشورهای دارای ظرفیت قابل‌توجه در حوزه انرژی‌های پاک به شمار می‌رود. در همین حال، سیاست‌های کلان کشور از جمله اسناد بالادستی، برنامه‌های توسعه و طرح‌های وزارت نیرو، بر افزایش سهم انرژی‌های تجدیدپذیر در سبد تولید برق تأکید دارند.

طی سال‌های اخیر بارها به موضوع کمبود ظرفیت نیروگاهی، رشد ناترازی برق، ضرورت تنوع‌بخشی به منابع انرژی و نیاز کشور به سرمایه‌گذاری در فناوری‌های نوین پرداخته شده است. این گزارش‌ها نشان می‌دهد که توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر علاوه بر آثار مثبت محیط‌زیستی، نقش مهمی در امنیت انرژی، جذب سرمایه‌گذاری و توسعه اقتصادی ایفا می‌کند. با وجود این ظرفیت‌ها، چالش‌هایی مانند زیرساخت‌های فرسوده، تأمین مالی دشوار، بروکراسی اداری و محدودیت‌های ناشی از تغییرات اقلیمی همچنان از موانع مهم توسعه به شمار می‌روند.

در چنین شرایطی، تحلیل‌ها و ارزیابی‌های کارشناسان حوزه انرژی اهمیت ویژه‌ای یافته است؛ زیرا می‌تواند تصویری دقیق‌تر از وضعیت موجود و مسیر پیش‌روی انرژی‌های تجدیدپذیر در ایران ارائه کند.

ایران؛ یکی از کشورهای دارای بالاترین ظرفیت خورشیدی منطقه

در همین راستا سید مهرداد هاشمیان، کارشناس حوزه انرژی در گفت‌وگو با خبرنگار ایراسین در ارزیابی تازه خود از وضعیت توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر در ایران تأکید کرد: حرکت به سمت منابع نوین انرژی، یکی از ضروری‌ترین راهکارها برای تأمین پایدار انرژی و کاهش وابستگی کشور به سوخت‌های فسیلی است. او در این گزارش تحلیلی، ابعاد مختلف ظرفیت‌ها، سیاست‌ها و چالش‌های موجود در این حوزه را تشریح می‌کند.

هاشمیان با اشاره به موقعیت جغرافیایی ایران عنوان کرد: ایران به دلیل برخورداری از تابش بالای خورشید، از بالاترین ظرفیت‌های خورشیدی در منطقه برخوردار است و برآوردها نشان می‌دهد که کشور توان تولید سالانه حدود ۲۵۰۰ گیگاوات‌ساعت انرژی خورشیدی را دارد.» به گفته او، استان‌های مرکزی و جنوبی مانند یزد، کرمان و سیستان و بلوچستان بهترین شرایط را برای توسعه نیروگاه‌های خورشیدی دارند.

ظرفیت ۳۴ هزار مگاواتی انرژی بادی

وی همچنین افزود: «پتانسیل بادی کشور، به‌ویژه در استان‌های گلستان، خراسان و هرمزگان، حدود ۳۴ هزار مگاوات تخمین زده شده است و این ظرفیت می‌تواند سهم قابل‌توجهی در تولید برق پاک داشته باشد.»

کارشناس حوزه انرژی بهره‌برداری از انرژی آبی را نیز در قالب پروژه‌های کوچک مقیاس و استفاده از سدهای موجود قابل توجه دانست و یادآور شد: «منابع زمین‌گرمایی ایران، به‌ویژه در مناطق آتشفشانی، از دیگر ظرفیت‌های مهم و کمتر بهره‌برداری‌شده کشور است.

هاشمیان در بخش دیگری از ارزیابی خود به سیاست‌های حمایتی دولت اشاره کرد و گفت: تسهیلات مالی، ارائه وام‌های کم‌بهره و معافیت‌های مالیاتی از جمله اقداماتی است که دولت برای تشویق سرمایه‌گذاری در انرژی‌های تجدیدپذیر به کار گرفته است.

وی با بیان اینکه در سال‌های اخیر قوانین جدیدی برای تسهیل صدور مجوزها تصویب شده، افزود: این اقدامات می‌تواند بروکراسی اداری را کاهش داده و مسیر ورود سرمایه‌گذاران را هموار کند.»

هدف‌گذاری برای سهم ۱۰ درصدی انرژی‌های پاک تا سال ۲۰۲۵

به گفته این کارشناس حوزه انرژی، هدف‌گذاری برای دستیابی به سهم ۱۰ درصدی انرژی‌های تجدیدپذیر در سبد انرژی تا سال ۲۰۲۵» از جمله برنامه‌های توسعه‌ای مهم کشور محسوب می‌شود.

هاشمیان در ادامه به چالش‌های موجود اشاره و تصریح کرد: شبکه برق کشور برای ادغام گسترده انرژی‌های تجدیدپذیر نیازمند بازسازی و توسعه زیرساختی است و این امر یکی از موانع اساسی در مسیر رشد این صنعت محسوب می‌شود.

وی تأمین مالی پروژه‌ها را نیز یک چالش جدی عنوان کرد و افزود: سرمایه‌گذاران همچنان به دنبال تضمین‌های مطمئن برای بازگشت سرمایه هستند و این مسئله روند توسعه پروژه‌ها را کند می‌کند.

این کارشناس حوزه انرژی با تأکید بر ضرورت ارتقای سطح آگاهی عمومی گفت: اطلاع‌رسانی مناسب درباره مزایای انرژی‌های پاک می‌تواند نقش مؤثری در پذیرش اجتماعی و تسریع توسعه این منابع داشته باشد.

هاشمیان همچنین هشدار داد که تغییرات اقلیمی و اثرات آن بر منابع آب کشور می‌تواند بر روند توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر، به‌ویژه انرژی آبی، تأثیر منفی بگذارد.

فرصت‌های سرمایه‌گذاری داخلی و خارجی

به گفته وی، ایران در صورت ایجاد امنیت سرمایه‌گذاری و بهبود شرایط اقتصادی، قادر خواهد بود سرمایه‌گذاران خارجی را جذب کند. همچنین همکاری با شرکت‌های بین‌المللی در حوزه فناوری‌های نوین، فرصتی ارزشمند برای ارتقای کیفیت و بهره‌وری تجهیزات انرژی‌های تجدیدپذیر فراهم می‌کند.

هاشمیان افزایش تقاضای داخلی برای انرژی‌های پاک را نیز یک مزیت مهم دانست و گفت: رشد این بازار می‌تواند زمینه شکل‌گیری رقابت، توسعه فناوری و ایجاد اشتغال پایدار در بخش‌های تولید، نصب و نگهداری تجهیزات را فراهم کند.

کارشناس حوزه انرژی در پایان با بیان اینکه «ایران از پتانسیل‌های بسیار قابل توجهی در حوزه انرژی‌های تجدیدپذیر برخوردار است، تأکید کرد: اگرچه چالش‌هایی همچون زیرساخت‌های ناکافی، مشکلات مالی و نیاز به ارتقای آگاهی عمومی وجود دارد، اما با اصلاح سیاست‌ها و تقویت برنامه‌ریزی منسجم می‌توان چشم‌اندازی روشن برای توسعه پایدار این حوزه ترسیم کرد. گسترش انرژی‌های تجدیدپذیر نه تنها وابستگی به سوخت‌های فسیلی را کاهش می‌دهد، بلکه به بهبود وضعیت اقتصادی و زیست‌محیطی کشور نیز کمک خواهد کرد.