جهش فناوری در سایه رکود صنعتی

نیمه نخست سال ۲۰۲۵، صحنه تضادی کم‌سابقه در اقتصاد جهانی بود؛ جایی که رشد خیره‌کننده در فناوری‌های نوآورانه، هم‌زمان با تنگنای صنعتی ناشی از تعرفه‌ها، نوسانات ارزی و ضعف تقاضای مصرفی پیش رفت. در حالی‌که غول‌هایی چون آمازون، SAP و TSMC از تب هوش مصنوعی سودهای تاریخی به‌دست آوردند، خودروسازان و تولیدکنندگان کالاهای مصرفی زیر فشار هزینه‌های جدید و آشفتگی زنجیره تأمین خم شدند؛ نشانه‌ای روشن از شکاف عمیق میان اقتصادِ هوشمندِ داده‌محور و اقتصادِ واقعیِ تولیدمحور.

پایگاه خبری تحلیلی ایراسین، نیمه‌اول سال ۲۰۲۵ نمایانگر یک اقتصاد جهانی در تضاد بود که از یک سو شاهد رشد فزاینده در فناوری‌های نوآورانه، به‌ویژه هوش مصنوعی و تجهیزات پزشکی تخصصی بود، اما از سوی دیگر رویارویی با چالش‌های عملیاتی شدیدی ناشی از تنش‌های تجاری، نوسانات ارزی، و نیروهای کلان‌اقتصادی منفی. گزارش‌های درآمدی شرکت‌های بزرگ جهانی این دوگانگی را به‌وضوح نشان می‌دهند؛ در حالی که بخش‌های فناوری و سلامت به رشد دورقمی دست پیدا کنند، بخش‌های مختلف صنعتی تحت فشار هزینه‌های جدید و محدودیت‌های تقاضا قرار گرفتند.

Amazon Q3 2025 net income reaches $21.2B, up 38% YoY, including $9.5B gain from Anthropic investment

درآمد خالص آمازون در سه‌ماهه سوم ۲۰۲۵ به ۲۱.۲ میلیارد دلار رسید که نسبت به سال گذشته ۳۸ درصد افزایش یافته است، از جمله ۹.۵ میلیارد دلار سود حاصل از سرمایه‌گذاری در آنتروپیک

محرک اصلی رشد فناوری

شرکت‌های بزرگ فناوری در نیمه نخست سال ۲۰۲۵ وارد رقابتی شدید برای تسلط بر بازار هوش مصنوعی شدند. آمازون، به‌عنوان بزرگ‌ترین ارائه‌دهنده خدمات ابری جهان، درآمد AWS را با رشد ۲۰ درصدی به ۳۳ میلیارد دلار رساند که بالاترین نرخ رشد این سرویس در ۱۱ سه‌ماهه اخیر بود. این رشد سریع، پس از نگرانی‌های پیشین درباره عقب‌ماندگی آمازون در حوزه ابری، نشانه‌ای از بازگشت شرکت به موقعیت رهبری بازار است، مدیران شرکت اعلام کردند که تعهدات خرید آتی AWS تا ۲۰۰ میلیارد دلار افزایش پیدا کرده است.

به‌طور مشابه، SAP نیز رشد قابل‌توجهی در درآمدهای ابری خود تجربه کرد و با افزایشی ۲۶ تا ۲۷ درصدی به ۵ میلیارد یورو رسید، در حالی که تعهدات معوق قراردادهای ابری این شرکت تا ۱۸.۲ میلیارد یورو افزایش یافت. سود عملیاتی SAP با بیش از ۵۸ درصد رشد، نشان‌دهنده تبدیل سرمایه‌گذاری‌های بزرگ در حوزه هوش مصنوعی به بهبود قابل‌توجه سودآوری است.

شرکت TSMC، تولیدکننده تراشه‌های اساسی برای کاربردهای هوش مصنوعی، درآمد فصل اول خود را با ۴۲ درصد رشد نسبت به سال قبل به ۲۵.۶ میلیارد دلار رساند، این شرکت گزارش داد که قطعات پیشرفته مرتبط با هوش مصنوعی بیش از ۵۹ درصد از کل درآمد آن را تشکیل می‌دهند.

سرمایه‌گذاری در حوزه هوش مصنوعی محدود به شرکت‌های ابری نبود. سرمایه‌گذاری کل ریسک‌پذیر در شرکت‌های فعال در هوش مصنوعی در نیمه نخست ۲۰۲۵ به ۴۹.۲ میلیارد دلار رسید که بیش از کل سال ۲۰۲۴ و بیش از دو برابر سال ۲۰۲۳ بود، این شتاب‌گیری به‌ویژه در بخش‌های بالغ و مولد درآمد، نشان‌دهنده تغییر در درک سرمایه‌گذاران نسبت به ارزش واقعی فناوری هوش مصنوعی است.

بخش سلامت نیز تحرک چشمگیری داشت، به ویژه در زمینه درمان‌های مبتنی بر GLP-1 برای دیابت و اضافه‌وزن. شرکت دانمارکی Novo Nordisk، تولیدکننده اوزمپیک و وژاوی، درآمد خود را با رشد ۱۸ تا ۱۹ درصد افزایش داد، اما پیش‌بینی سالانه شرکت در تابستان کاهش یافت، چرا که نفوذ داروهای GLP-1 برند شده در آمریکا کمتر از انتظار بود؛ عاملی که تحت تأثیر توسعه سریع داروهای ترکیبی تولید شده توسط داروخانه‌ها با نظارت کمتر قرار گرفت. این موضوع نشان می‌دهد که در حالی که تقاضا برای درمان‌های کاهش وزن قابل‌توجه بود، رقابت بر حاشیه سود برندهای اصلی فشار ایجاد کرده بود.

در مقابل، شرکت Johnson & Johnson وضعیت مثبت‌تری داشت. بخش دستگاه‌های پزشکی این شرکت رشد ارگانیک ۵.۱ درصدی را ثبت کرد، در حالی که فروش کاردیوواسکولار، شامل فناوری شوک‌ویو برای شکستن پلاک‌های عروقی، با رشد عملیاتی ۲۰ درصدی همراه بود. همچنین، شرکت Abbott درآمد بخش دیابت خود را با رشد ارگانیک نزدیک به ۲۰ درصد افزایش داد، که نشان‌دهنده تقاضای قوی برای سیستم‌های نظارت بر قند خون مانند FreeStyle Libre است.

از سال ۱۳۵۷ تا ۱۴۰۴؛ هر نرخ ارز یک روایت

فشارهای زنجیره تأمین و تعرفه‌ها

در حالی که سرمایه‌گذاری‌ها در حوزه هوش مصنوعی و شرکت‌های سلامت رشد چشمگیری داشتند، شرکت‌های صنعتی و مصرفی با فشارهای شدیدی ناشی از تعرفه‌های ایالات متحده مواجه شدند. اپل برآورد کرد که این تعرفه‌ها حدود ۹۰۰ میلیون دلار به هزینه‌های آن در سه‌ماهه ژوئن ۲۰۲۵ اضافه خواهند کرد. تویوتا، خودروساز بزرگ جهانی، بیشترین تأثیر منفی را تجربه کرد و پیش‌بینی سود عملیاتی سال مالی ۲۰۲۶ خود را از ۳۸ تریلیون ین به ۳۲ تریلیون ین کاهش داد؛ معادل زیان ۹.۵ میلیارد دلاری ناشی از تعرفه‌ها.

شرکت پراکتر اند گمبل (P&G)، تولیدکننده برجسته کالاهای مصرفی، تأثیر سالانه تعرفه‌ها را بین ۱ تا ۱.۵ میلیارد دلار برآورد کرد که تقریباً ۳ درصد از هزینه کالای فروخته شده آن است. این فشارها شرکت‌ها را وادار به بازنگری در زنجیره تأمین کرد؛ برای مثال، اپل اعلام کرد که تولید بیشتر آیفون‌های فروخته‌شده در ایالات متحده به هند منتقل خواهد شد و تولید سایر محصولات از جمله ایرپادز و مک‌ها به ویتنام منتقل می‌شود.

نوسانات شدید نرخ ارز نیز فشار عملیاتی شرکت‌های چندملی را افزایش داد. شرکت سوئیسی نستله درآمد فروش خود در نیمه‌اول ۲۰۲۵ را کاهش داد، بخشی از آن به دلیل تأثیر منفی ۶.۹ درصدی نوسانات ارزی بود. LVMH، شرکت لوکس فرانسوی، درآمد خود را ۴ درصد کاهش داد و بخش مد و کالاهای چرمی که ۷۵ درصد سود شرکت را تشکیل می‌دهد، ۸ درصد کاهش تجربه کرد. لورآل نیز اعلام کرد که در صورت ادامه نرخ ارز فعلی تا پایان سال ۲۰۲۵، تأثیر منفی ارزی بر فروش حدود ۳.۷ درصد خواهد بود. این فشارها در شرایطی رخ داد که ایندکس دلار آمریکا در نیمه‌اول ۲۰۲۵ حدود ۱۱ درصد کاهش یافته بود، بدترین عملکرد طی تقریباً پنج دهه اخیر.

در میان این چالش‌های عملیاتی، تقاضای مصرفی نیز کاهش یافت. مک‌دونالدز در فصل اول ۲۰۲۵ شاهد کاهش ۱ درصدی فروش جهانی قابل مقایسه بود. P&G گزارش داد که در بسیاری از بخش‌ها، فروش ارگانیک بدون رشد حجم و تنها با ۱ درصد افزایش قیمت همراه بوده است، که نشان‌دهنده مقاومت مصرف‌کنندگان در برابر افزایش قیمت‌هاست. LVMH نیز اعلام کرد که درآمد بخش مد و کالاهای چرمی آن ۵ درصد در فصل اول ۲۰۲۵ کاهش یافته و انتظارات برای بقیه سال «بسیار محدود» است.

شرکت‌های مالی نیز رویکرد محتاطانه‌ای اتخاذ کردند. جی‌پی مورگان چیس خسارات اعتباری ۳.۳ میلیارد دلاری را گزارش کرد که شامل ۲.۳ میلیارد دلار خالص خسارت و ۹۷۳ میلیون دلار افزایش ذخیره بود. بانک دلیل این افزایش ذخیره را «بالا بردن وزن سناریوهای نزولی اقتصادی محتمل» عنوان کرد. در چین نیز، بانک صنعتی و تجاری چین (ICBC)، بزرگ‌ترین بانک جهان از نظر دارایی، سود خالص خود را ۳.۹۹ درصد کاهش داد.

دوره بازگشت سرمایه چیست؟

بازگشت سرمایه و استراتژی‌های توزیع

با وجود شرایط ناپایدار اقتصادی و نوسانات ارزی، بسیاری از شرکت‌های بزرگ جهانی در نیمه نخست ۲۰۲۵ به روند بازگشت سرمایه به سهامداران ادامه دادند. آمازون حجم تعهدات خدمات ابری خود را به ۲۰۰ میلیارد دلار رساند و شرکت‌هایی همچون شورون، با وجود کاهش پیش‌بینی درآمد عملیاتی سال مالی ۲۰۲۶ تحت تأثیر تعرفه‌ها، بیش از ۶.۹ میلیارد دلار سود نقدی میان سهامداران توزیع کردند؛ اقدامی که نشان می‌دهد حتی در مواجهه با فشارهای کلان اقتصادی، غول‌های صنعتی همچنان قادر به ایجاد جریان نقدی مطمئن هستند.

در مجموع، نیمه نخست ۲۰۲۵ نه یک دوره اضطراب مقطعی، بلکه نشانه‌ای از تحولات ساختاری در اقتصاد جهانی بود، سرمایه‌گذاری‌های گسترده در حوزه هوش مصنوعی، زیرساخت‌های داده و فناوری‌های نوآورانه، به موتور اصلی رشد درآمدی شرکت‌های بزرگ تبدیل شده‌اند، در مقابل تعرفه‌های تجاری، نوسانات نرخ ارز و کاهش تقاضای مصرفی فشار قابل‌توجهی بر بخش‌های تولیدی و کالاهای مصرفی وارد کردند. هم‌زمان، نهادهای مالی توانستند کیفیت اعتباری خود را حفظ کنند، اما سطح رویارویی آن‌ها با ریسک‌های کلان اقتصادی افزایش یافت. روندی که نشان می‌دهد در صورت تداوم تنش‌های تجاری و تورمی، این شرایط تا پایان سال ادامه خواهد داشت.

منابع:

ایراسین

سرمایه در جبهه نوآوری، زیان در جبهه تولید؛

جهش فناوری در سایه رکود صنعتی

محرک اصلی رشد فناوری

فشارهای زنجیره تأمین و تعرفه‌ها

بازگشت سرمایه و استراتژی‌های توزیع

برچسب‌ها

ارسال نظر