به گزارش خبرنگار ایراسین، در حالی‌که بسیاری از کشورها هنوز بر سر مسیر گذار انرژی تردید دارند، چین عملاً مسیر آینده را ساخته است. بر پایه‌ی گزارش جدید مؤسسه بین‌المللی Ember، این کشور توانسته اهداف انرژی پاک خود را ۳ تا ۶ سال زودتر از موعد محقق کند و در سال ۲۰۲۴ به تنهایی بیش از ۳۵۰ گیگاوات ظرفیت خورشیدی و بادی جدید ظرفیتی معادل ساخت یک نیروگاه هسته‌ای در هر روز به شبکه خود بیفزاید.
چین اکنون از مرحله‌ی مصرف‌کننده‌ی انرژی عبور کرده و به صادرکننده‌ی فناوری‌های انرژی پاک تبدیل شده است.
از نامیبیا تا پاکستان، نیروگاه‌های خورشیدی و بادی‌ای می‌سازد که تولیدشان از کل برق تولیدی همان کشورها فراتر می‌رود، این تحولات فقط صنعتی نیستند؛ تغییر هندسه قدرت در جهان انرژی را رقم می‌زنند.
از امنیت انرژی تا بازتعریف توسعه
براساس تحلیل Ember، این گذار صرفاً پروژه‌ای زیست‌محیطی نیست، بلکه چرخشی راهبردی در مدل توسعه ملی چین به شمار می‌آید.
وابستگی شدید به واردات نفت (بیش از ۷۰ درصد) و محدودیت ذخایر زغال‌سنگ، پکن را ناچار کرده تا امنیت انرژی خود را از مسیر جدیدی بازتعریف کند، اما چین به جای رویکرد تدافعی، این تهدید را به فرصتی برای بازسازی ساختار اقتصاد و قدرت ملی تبدیل کرده است.
در سیاست جدید، انرژی پاک تنها راه کاهش آلودگی نیست؛ پایه‌ی توسعه‌ی صنعتی و اقتصادی نوین چین است.
«تمدن بوم‌شناختی»؛ فلسفه توسعه چینی
چین برخلاف الگوهای غربی توسعه پایدار، گذار انرژی را در چارچوب مفهومی گسترده‌تر با عنوان «تمدن بوم‌شناختی» (Ecological Civilization) تبیین کرده است؛ مفهومی که از سال ۲۰۱۸ وارد قانون اساسی چین شده و اکنون شالوده‌ی سیاست‌های انرژی، صنعت و محیط‌زیست کشور را تشکیل می‌دهد. براساس این رویکرد، توسعه اقتصادی باید هم‌زمان با حفاظت از محیط‌زیست پیش برود، به همین دلیل فناوری‌های نوین نظیر برق خورشیدی، خودروهای برقی و باتری‌های لیتیومی در چین، تنها ابزار صنعتی نیستند؛ نماد یک فلسفه توسعه ملی محسوب می‌شوند.
«بساز پیش از آنکه بشکنی»؛ منطق گذار چینی
گزارش Ember از راهبردی سخن می‌گوید که چینی‌ها آن را «build before break» یا «بساز پیش از شکستن» می‌نامند.
به این معنا که چین ابتدا زیرساخت گسترده‌ای از نیروگاه‌های پاک ایجاد کرد و سپس به تدریج سراغ کنار گذاشتن نیروگاه‌های زغال‌سنگ رفت، از سال ۲۰۲۲، ساخت نیروگاه‌های جدید زغال‌سنگ صرفاً در موارد پشتیبانی از شبکه مجاز است و تا سال ۲۰۲۷ همه واحدهای فعلی باید به نیروگاه‌های انعطاف‌پذیر با قابلیت پشتیبانی از انرژی تجدیدپذیر تبدیل شوند. به این ترتیب، چین به جای توقف ناگهانی، با مدیریت مرحله‌ای و حساب‌شده به سوی گذار کامل حرکت کرده است.
چین، صادرکننده‌ی جدید انرژی جهان
در قرن بیستم، ایالات متحده با نفت نفوذ جهانی ساخت؛ در قرن بیست‌ویکم، چین با برق خورشید و باتری‌ها همین کار را می‌کند.
در سال گذشته، صادرات چین در حوزه‌ی فناوری‌های انرژی پاک، از جمله پنل‌های خورشیدی، باتری و خودروهای برقی، به بیش از ۲۰ میلیارد دلار در ماه رسید.
این کشور اکنون در حال ساخت یک زنجیره جهانی قدرت پاک است؛ شبکه‌ای از کارخانه‌ها، پروژه‌ها و زیرساخت‌ها که نه‌تنها انرژی، بلکه نفوذ اقتصادی و سیاسی تولید می‌کند.
رشد اقتصادی با سبز شدن
چین، مدل جدیدی از توسعه رشد از مسیر سبز شدن را تجربه می‌کند. در سال ۲۰۲۴، بخش موسوم به «اقتصاد نو» شامل صنایع نوآورانه، انرژی‌های پاک و فناوری‌های پیشرفته، حدود ۱۸ درصد از تولید ناخالص داخلی چین را تشکیل داد.
سه بخش اصلی این رشد، که چینی‌ها آن را «سه نو» می‌نامند، عبارت‌اند از پنل‌های خورشیدی، باتری‌ها و خودروهای برقی است، این سه محور به‌تنهایی بیش از ۱.۹ تریلیون دلار به اقتصاد چین افزوده‌اند؛ رقمی معادل کل تولید ناخالص داخلی استرالیا.
پیامی روشن برای کشورهای نفتی
برای کشورهای متکی به نفت از جمله ایران، آنچه در چین می‌گذرد تنها یک خبر جهانی نیست؛ یک هشدار استراتژیک است.
زمانیکه بزرگ‌ترین واردکننده نفت جهان، خود را به صادرکننده انرژی پاک تبدیل می‌کند، یعنی زمان بازتعریف مزیت‌های ملی فرا رسیده است.
چین نشان داده است که گذار انرژی با منبع آغاز نمی‌شود، با مدیریت و برنامه‌ریزی نخبگانی آغاز می‌شود؛ همان نقطه‌ای که یکی از ضعیف‌ترین حلقه‌های نظام انرژی ایران به شمار می‌رود.
جهان جدید با نفت و گاز تقسیم نمی‌شود، با الکتریسیته و فناوری تقسیم می‌شود و کشوری که زودتر در این مسیر گام بگذارد، آینده را نه وارد می‌کند، بلکه صادر می‌کند.
ارسال نظر