به گزارش ایراسین به نقل از واحد تحقیقات بازار هلدینگ متیل، در روزهای گذشته، بازار داخلی فولاد ایران با نوساناتی مواجه شده که ریشه اصلی آن را باید در تحولات مکانیسم قیمت‌گذاری بورس کالا و فشارهای تورمی اقتصاد کلان جست و جو کرد. پس از ابلاغ نرخ‌های جدید بر مبنای معاملات تالار دوم، قیمت‌ها در بورس به سرعت صعودی شدند و این موج هنوز به طور کامل به بازار آزاد منتقل نشده است. این در حالی است که نرخ ارز همچنان در مسیر افزایشی قرار دارد و توقف کامل صادرات، تولیدکنندگان را وادار کرده تا از محل فروش داخلی، افت شدید درآمد صادراتی را جبران کنند.

فولاد در نقطه چرخش

در سطح کلان، کسری فزاینده بودجه دولت که ناشی از هزینه‌های سیاسی و اداری رو به رشد است، تورم را به موتور محرک اصلی بازار تبدیل کرده و نرخ ارز را به سمت سطوح بالاتر سوق داده است. تولیدکنندگان فولاد نیز با درخواست از دولت، خواستار آزادسازی قیمت‌های داخلی در جبران خسارت ناشی از مسدود ماندن مسیر صادرات شده‌اند. هرچند راه‌اندازی رینگ صادراتی هنوز به مرحله اجرا نرسیده، اما در صورت عملیاتی شدن می‌تواند در هفته‌های آتی تعادل نسبی ایجاد کند.

با ورود به فصل سرما، دو عامل متضاد بر بازار اثر می‌گذارند: از یک طرف، سازمان‌های دولتی طبق رویه هرساله، باقیمانده اعتبارات سالانه خود را به سمت خرید کالاهای سرمایه‌ای و بادوام از جمله محصولات فولادی هدایت می‌کنند که تقاضای موقت اما مؤثری ایجاد می‌نماید؛ از طرف دیگر، قطع گاز واحدهای احیا و محدودیت شدید عرضه در فصل زمستان آغاز شده و کم‌بارشی بی‌سابقه امسال نیز احتمال کاهش بیشتر تولید تا پایان بهار را بالا برده است. همزمان، افزایش پیش‌بینی‌شده کرایه حمل و دستمزد در ماه‌های پایانی سال، هزینه تمام‌شده تولید را بیش از پیش بالا خواهد برد. در عرصه بین‌المللی، روند صعودی قیمت جهانی فولاد می‌توانست فرصتی برای صادرات ایران باشد، اما توقف فعلی صادرات عملاً این مزیت را خنثی کرده است.

بازار فولاد در آستانه تغییر توازن

نگاهی به آمار سال ۲۰۲۴ نشان می‌دهد ترکیه با رشد ۹.۴ درصدی تولید فولاد خام به ۳۶.۹ میلیون تن رسیده، در حالی که ایران تنها ۲.۲ درصد رشد داشته و به ۳۱.۴ میلیون تن بسنده کرده است. در حوزه صادرات نیز ایران در سال جاری رشد وزنی ۲۷.۶ درصدی و رشد ارزشی ۱۷.۷ درصدی را ثبت کرده که بخش عمده آن به محصولات طویل (۴.۳۶ میلیون تن) و بخش کمتری به محصولات تخت (۱.۷۳ میلیون تن) تعلق دارد. اختلاف بین رشد وزنی و ارزشی، عمدتاً ناشی از ترکیب متفاوت محصولات و بازارهای مقصد است. ادامه مسیر فعلی یعنی تکیه بر فولاد تجاری، آینده صنعت را به خطر می‌اندازد و ضروری است تولیدکنندگان با سرعت بیشتری به سمت فولادهای پیشرفته، سبک‌وزن، پر مقاومت و دارای ارزش افزوده بالا حرکت کنند. رشد چشمگیر صادرات ترکیه هشداری جدی است؛ رقابت منطقه‌ای به شدت افزایش یافته و ایران برای حفظ سهم خود ناگزیر از ارتقای فناوری و اصلاح سبد صادراتی است.

در مجموع، پیش‌بینی کوتاه‌مدت بازار فولاد ایران برای دو هفته آتی، ادامه روند صعودی ملایم است؛ به شرطی که اثرات قیمت‌گذاری جدید بورسی به تدریج در بازار آزاد تسری یابد و تقاضای فصلی دولتی نیز تقویت‌کننده بماند. با این حال، تشدید محدودیت‌های انرژی می‌تواند این روند را با تلاطم بیشتری همراه کند، مگر آنکه سیاست‌های حمایتی از جمله ازسرگیری سریع صادرات به اجرا درآید. پایداری بلندمدت این صنعت اما همچنان به مهار تورم، ثبات نرخ ارز و اجرای اصلاحات ساختاری گره خورده است.