به گزارش خبرنگار ایراسین، از آغاز فعالیت صنعت نفت در ایران، پدیده سوزاندن گاز همراه نفت به‌عنوان محصول جانبی به‌دلیل نبود زیرساخت و فناوری، امری رایج بوده است. با گذر زمان و افزایش اهمیت گاز طبیعی به‌عنوان حامل انرژی اصلی، جمع‌آوری گاز فلر از منظر اقتصادی و زیست‌محیطی ضرورت پیدا کرد، با وجود برنامه‌های نزدیک به سه دهه برای مدیریت این منابع، محدودیت‌های فنی، کمبود تجهیزات و تحریم‌ها باعث شده تا ایران هنوز نتواند این هدف را به‌طور کامل محقق کند. جمع‌آوری گازهای فلر علاوه‌بر جلوگیری از هدر رفت سرمایه ملی و کاهش انتشار آلاینده‌ها، می‌تواند سهم قابل توجهی در تأمین گاز کشور و حتی کاهش نیاز به واردات داشته باشد، هرچند برخی مشعل‌ها برای کنترل ایمنی در پالایشگاه‌ها همچنان ضروری هستند.
مرتضی بهروزی‌فر، کارشناس انرژی، در گفت‌وگو با خبرنگار ایراسین درباره مشعل‌های گازی اظهار کرد: از زمان شکل‌گیری صنعت نفت در ایران، پدیده سوزاندن گاز همراه نفت یا همان «گاز فلر» همواره وجود داشته است، در سال‌های ابتدایی فعالیت این صنعت، گاز همراه به‌عنوان محصول جانبی استخراج نفت تلقی می‌شد و به‌دلیل نبود فناوری و زیرساخت‌های لازم برای جمع‌آوری، عمدتاً در محل چاه‌ها سوزانده می‌شد.
وی افزود: در گذشته گازهای همراه نفت به‌دلیل حجم کم یا نبود امکانات فنی برای جمع‌آوری و انتقال، فاقد صرفه اقتصادی بودند، اما با گذشت زمان و تبدیل گاز طبیعی به یکی از حامل‌های اصلی انرژی در جهان، جمع‌آوری و استفاده از گازهای فلر توجیه اقتصادی پیدا کرده و به‌تدریج گسترش یافت.
این کارشناس انرژی با اشاره به جایگاه ایران در میان کشورهای دارای بیشترین حجم گاز فلر بیان کرد: پدیده گاز فلر در ایران سابقه‌ای طولانی دارد و براساس آمارها تا سال گذشته ایران سومین کشور دارای بیشترین حجم گاز فلر در جهان بوده است؛ رقمی که همچنان قابل توجه است.
بهروزی‌فر با اشاره به موانع تحقق کامل برنامه‌های جمع‌آوری گازهای همراه تصریح کرد: به‌دلیل تحریم‌ها، کمبود تجهیزات و فناوری‌های پیشرفته، ایران با وجود داشتن برنامه‌ای حدود ۳۰ ساله برای جمع‌آوری گازهای همراه، هنوز نتوانسته است این هدف را به‌طور کامل محقق کند.
وی یادآور شد: تمامی مشعل‌هایی که در منطقه عسلویه مشاهده می‌شوند، الزاماً مربوط به سوزاندن گازهای همراه نیستند؛ در بسیاری از پالایشگاه‌های نفت و گاز وجود یک مشعل دائماً روشن برای حفظ ایمنی ضروری است تا در صورت بروز مشکلات فنی یا تغییرات ناگهانی فشار، گازهای اضافی و خطرناک به آن هدایت و سوزانده شوند.
اقدامی دو سَر برد برای اقتصاد و محیط زیست
بهروزی‌فر تأکید کرد: جمع‌آوری کامل گازهای همراه نیازمند سرمایه‌گذاری، فناوری، زیرساخت و شرایط بین‌المللی مناسب است، با وجود تلاش‌های انجام‌شده محدودیت‌های فنی و اقتصادی همچنان مانع تحقق کامل این هدف شده‌اند، البته حتی در صورت جمع‌آوری کامل گازهای فلر، وجود برخی مشعل‌ها برای کنترل شرایط اضطراری و ایمنی فرآیند اجتناب‌ناپذیر است.
وی افزود: با توجه به ناترازی موجود در بخش گاز، جمع‌آوری گازهای فلر می‌تواند نقش مهمی در تأمین گاز کشور ایفا کند، این گازها در صورت سوزانده شدن، علاوه‌بر از بین بردن ثروت ملی، موجب آلودگی شدید محیط زیست، انتشار گازهای گلخانه‌ای و باران‌های اسیدی می‌شوند، درحالی‌که می‌توانند به منبعی برای تأمین انرژی و ایجاد رفاه تبدیل شوند.
کارشناس انرژی تصریح کرد: گاز فلر از یک‌سو سرمایه ملی و از سوی دیگر عامل تخریب محیط زیست است؛ بنابراین باید در کوتاه‌ترین زمان ممکن برای جمع‌آوری و استفاده از آن اقدام کرد تا از هدر رفت منابع و آسیب‌های زیست‌محیطی جلوگیری شود.
بهروزی‌فر در توضیح چالش‌های فنی جمع‌آوری این گازها گفت: اجرای این طرح نیازمند زیرساخت‌های گسترده فنی، همچون تجهیزات جمع‌آوری در محل تا خطوط انتقال، شبکه لوله‌گذاری و پالایشگاه‌های شیرین‌سازی است که به‌دلیل تحریم‌ها و کمبود منابع مالی، تأمین تجهیزات و اجرای کامل پروژه‌ها با کندی مواجه بوده است.
وی ادامه داد: جمع‌آوری گازهای فلر اقدامی دو سر برد است، زیرا بدون افزایش تولید، عرضه گاز به بازار داخلی یا صادراتی را بالا می‌برد و هم‌زمان از آلودگی زیست‌محیطی جلوگیری می‌کند، به‌عبارت دیگر گازی که امروز سوزانده می‌شود و هم ثروت ملی و هم محیط زیست را نابود می‌کند، می‌تواند به منبع درآمد و توسعه تبدیل شود.
بهروزی‌فر درباره جایگاه جمع‌آوری گازهای فلر در سیاست‌های کلان انرژی کشور گفت: این موضوع حدود سه دهه پیش در برنامه‌های صنعت نفت قرار داشته، اما به‌دلیل شرایط موجود به نتیجه نهایی نرسیده،. بااین‌حال جمع‌آوری گازهای همراه می‌تواند بخشی از ناترازی گاز کشور را جبران کرده و حتی نیاز به واردات را کاهش دهد.
وی افزود: ایران به‌عنوان دومین دارنده ذخایر گاز جهان و سومین تولیدکننده بزرگ، اکنون وارداتی ندارد، تنها در یک بازه زمانی از ترکمنستان واردات داشتیم.
ارسال نظر