به گزارش ایراسین، صنعت فولاد جهان امروز در نقطه عطفی تاریخی قرار دارد؛ جایی که فشارهای زیست‌محیطی، الزامات کاهش انتشار کربن و تغییر الگوی مصرف انرژی، تولیدکنندگان را وادار به بازنگری اساسی در فرآیندها و استراتژی‌های خود کرده است. در این میان، کشورهایی که بتوانند همزمان به بهره‌وری انرژی، نوآوری فناوری و رعایت استانداردهای بین‌المللی توجه کنند، شانس بالاتری برای تثبیت جایگاه خود در تجارت جهانی خواهند داشت. ایران، با برخورداری از منابع طبیعی گسترده و ظرفیت‌های بالقوه در حوزه انرژی‌های تجدیدپذیر، در موقعیتی ویژه برای عبور از مدل تولید سنتی به سمت فولاد کم‌کربن قرار دارد. این گذار نه تنها فرصتی برای ارتقای رقابت‌پذیری ملی فراهم می‌کند، بلکه می‌تواند ایران را در مسیر حضور مؤثر در اقتصاد جهانی و بازارهای هدف با استانداردهای زیست‌محیطی بالا قرار دهد. در چنین شرایطی، نقش شرکت‌های پیشرو، سیاست‌گذاران و نهادهای بین‌المللی برای هدایت و حمایت از این تحولات، اهمیت ویژه‌ای پیدا می‌کند.
در همین راستا، افشین ابراهیمی، مدیر گروه مهندسی بهداشت محیط و معاون تحقیقات و فناوری دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی اصفهان در گفت‌وگو با خبرنگار ایراسین اظهار کرد: صنعت فولاد ایران در آستانه انتخابی سرنوشت‌ساز است. به گفته وی، حرکت به سمت تولید پایدار و کم‌کربن نه یک گزینه لوکس، بلکه ضرورتی برای حفظ رقابت جهانی است. اقدامات پیشگامانه شرکت‌هایی مانند فولاد مبارکه می‌تواند آغاز این تحول باشد. در ادامه مشروح این گفت‌وگو را می‌خوانید.
ایراسین: فولاد مبارکه در سال‌های اخیر پروژه‌هایی در زمینه بهینه‌سازی مصرف انرژی و بازیافت گازهای صنعتی اجرا کرده است. این اقدامات تا چه اندازه در کاهش «شدت انتشار کربن» مؤثر بوده‌اند؟
ابراهیمی: اقدامات مختلف، به‌ویژه در حوزه بهینه‌سازی انرژی و بازیافت گازها، گام‌هایی ضروری و سازنده در مسیر مسئولیت‌پذیری زیست‌محیطی هستند. این پروژه‌ها بدون تردید موجب بهبود شاخص‌های عملیاتی و کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای به ازای هر تن فولاد تولیدی خواهند شد. البته از سهم و یا درصد کارایی پروژه‌های اجرایی یا در دست اجرا آگاهی ندارم. با این حال، باید توجه داشت که این اقدامات احتمالاً در چارچوب ارتقای کارایی فرآیندهای موجود تعریف شده‌اند. به نظر من اگر نگرش مدیریت فولاد به تولید هر محصولی با رویکرد ارزیابی چرخه حیات(LCA) تنظیم و تلفیق گردد، می‌توان به تولید محصول کم کربن امیدوار شد. همچنین تحول اساسی در راستای دستیابی به "فولاد کم‌کربن" مستلزم گذار تدریجی به سمت فناوری‌های بنیادین و نوین است.
ایراسین: با توجه به تغییرات اقلیمی و محدودیت‌های جهانی کربن، آیا حرکت به سمت تولید «فولاد سبز» در ایران عملی و اقتصادی است؟
ابراهیمی: ایران از ذخایر گسترده گاز طبیعی و پتانسیل بسیار بالای انرژی‌های تجدیدپذیر مانند باد و آفتاب و… برخوردار است. لذا به نظر من ایران از موقعیت استراتژیکی برای حرکت به سمت فولاد سبز برخوردار است. اگرچه احتمالاً فناوری‌های مرتبط در مراحل اولیه بلوغ خود هستند و هزینه سرمایه‌گذاری اولیه بالایی دارند، ولی توجیه پذیری این مسیر در بلندمدت با توجه به الزامات جهانی و فشارهای فزاینده زیست‌محیطی امری اجتناب‌ناپذیر است. کلید موفقیت این سبک تولید، تدوین یک نقشه راه ملی، آغاز پروژه‌های پایلوت و جذب سرمایه‌گذاری و فناوری است.
ایراسین: آینده صنعت فولاد جهان را از منظر پایداری و رقابت زیست‌محیطی چگونه می‌بینید و ایران برای حضور در این آینده چه باید بکند؟
ابراهیمی: با توجه به جست و جوهای به عمل آمده، در دنیا، رقابت بر سر کاهش ردپای کربن در تمامی صنایع است. این موضوع برای صنعت فولاد هم قطعاً صادق است و پایداری و کاهش ردپای کربن به یک مزیت رقابتی اصلی در صنایع به‌ویژه صنعت فولاد بدل خواهد شد. مکانیزم‌هایی مانند «مالیات مرزی بر کربن وارداتی» در اتحادیه اروپا، بازی را به نفع تولیدکنندگان پاک تغییر خواهد داد. از نظر من برای ایران، حضور موفق در این صحنه جدید مستلزم سه اقدام کلیدی است:
- ارتقای استانداردهای ملی و شفافیت در گزارش‌دهی انتشار آلاینده‌ها
- سرمایه‌گذاری هدفمند در تحقیق و توسعه و فناوری‌های نو
- تعامل فعال و سازنده با نهادهای بین‌المللی مانند انجمن جهانی فولاد
ایراسین: چه نقش و جایگاهی برای سیاست‌گذاران ایرانی در حمایت از صنایع کم‌کربن و پایدار قائل هستید؟
ابراهیمی: قطعاً مجلس شورای اسلامی به عنوان نهاد قانون گذار، محوری‌ترین نقش را در این زمینه ایفا می‌کند. این مساله می‌تواند از طرق مختلفی از جمله طراحی بسته‌های هوشمند مشوق‌های مالیاتی و اعتباری، اصلاح نظام قیمت‌گذاری حامل‌های انرژی به نفع بهره‌وری و استفاده از انرژی‌های پاک، و وضع و پیگیری اجرای قوانین زیست‌محیطی به روز و مترقی، بستر لازم برای شتاب‌بخشیدن به این تحول را فراهم آورند.
ایراسین: آیا اعطای گواهی اقدام اقلیمی به فولاد مبارکه می‌تواند الگویی برای سایر فولادسازان کشور باشد؟
ابراهیمی: قطعاً اعطای این گواهی و یا سایر گواهی‌های معتبر بین‌المللی به حوزه فولاد به ویژه فولاد مبارکه، علاوه بر افزایش اعتبار این صنعت، نشان‌دهنده عزم شرکت برای پایبندی به معیارهای جهانی است و می‌تواند انگیزه‌بخش سایر فعالان صنعت برای ورود به یک رقابت سازنده و مثبت باشد. صحت و اعتبار داده‌های پشت این گواهی‌ها نکته‌ای کلیدی است که باید به دقت مورد توجه قرار گیرد. به عبارت دیگر صدور گواهی باید بر پایه اصول و منشوری باشد که به مشتریان و عامه مردم اطلاع رسانی شده و حمایت آنها را دریافت نماید.
ایراسین: چه چشم‌اندازی برای صنعت فولاد ایران در تعامل با نهادهای بین‌المللی مانند انجمن جهانی فولاد متصور هستید؟
ابراهیمی: قطعاً تعامل با نهادهای بین‌المللی برای ایران یک فرصت استراتژیک محسوب می‌شود. زیرا از طریق این مجرا می‌توان به دانش روز دست یافت، در برنامه‌های الگوبرداری یا مقایسه‌ای شرکت کرد و تعهد خود به تولید مسئولانه را به نمایش گذاشت. این تعاملات می‌تواند به جریان‌سازی فناوری و سرمایه‌گذاری کمک شایانی کند.
ایراسین: آیا صنعت فولاد ایران می‌تواند گذار به تولید کم‌کربن را به فرصتی جهانی تبدیل کند؟
ابراهیمی: صنعت فولاد ایران در آستانه انتخابی سرنوشت‌ساز قرار دارد. باید دقت شود که حرکت به سمت تولید پایدار و کم‌کربن یک گزینه لوکس نیست، بلکه یک ضرورت برای ماندگاری در نقشه تجارت جهانی است. ایران با تلفیق خرد جمعی، اراده ملی و سرمایه‌گذاری هوشمند، می‌تواند این چالش را به فرصتی تاریخی برای تثبیت جایگاه خود بدل کند که اقدامات پیشگامانه‌ی فولاد مبارکه می‌تواند سرآغاز این مسیر تحولی باشد.
ارسال نظر