گزارش شش‌ماهه نخست سال ۱۴۰۴ گروه فولاد مبارکه، تصویری روشن از مواجهه رهبر صنعت فولاد ایران با فشارهای پنج‌گانه رقابتی ارائه می‌دهد. این گزارش نشان می‌دهد فولاد مبارکه با وجود رکود بازار داخلی، ثبات عملیاتی خود را حفظ کرده، اما هسته سودآوری شرکت در دو جبهه اصلی تحت فشار قرار گرفته است. افزایش قدرت تأمین‌کنندگان از یک‌سو و افزایش قدرت خریداران در بازاری راکد از سوی دیگر. پاسخ فولاد مبارکه به این وضعیت، رویکردی صرفاً تدافعی و کوتاه‌مدت نبوده است. مدیریت شرکت با الگوبرداری از تجربه رهبران جهانی فولاد، به سمت بازآرایی زنجیره ارزش و تفکیک ساختاری مجتمع سبا حرکت کرده تا چابکی، شفافیت و تمرکز بیشتری در زنجیره فعالیت‌های خود ایجاد کند.
فشارهای رقابتی؛ نبرد در دو جبهه
عملکرد نیم‌سال نخست فولاد مبارکه نشان می‌دهد که استراتژی سنتی «رهبری هزینه» شرکت در شرایط جدید بازار با چالش‌های جدی روبه‌رو شده است.
الف) قدرت تأمین‌کنندگان: افزایش ۳۷ درصدی بهای تمام‌شده در برابر رشد ۶ درصدی درآمد، نشان می‌دهد که فشار هزینه‌ای از ناحیه تأمین‌کنندگان به شکل کامل به فولاد مبارکه منتقل شده است. جهش ۱۳۸ درصدی بهای گاز، رشد ۶۹ درصدی هزینه آب و افزایش بیش از ۳۰ درصدی قیمت مواد اولیه همچون گندله و کنسانتره، تأییدی بر این واقعیت است.
ب) قدرت خریداران: در سوی مقابل، رکود بازار داخلی و تورم بالای ۴۰ درصدی، قدرت قیمت‌گذاری را از شرکت سلب کرده است. رشد ۷ تا ۸ درصدی نرخ فروش محصولات در برابر افزایش شدید هزینه‌ها، نشان می‌دهد که افزایش بهای نهاده‌ها در تولید فولاد مبارکه را به مصرف‌کننده نهایی منتقل نشده است. از سوی دیگر، فروش ۹۹.۵ درصدی محصولات به‌صورت اعتباری نیز گواهی بر قدرت بالای خریداران در تعیین شرایط پرداخت و فشار بر جریان نقدی شرکت است.
تفکیک برای چابک‌سازی
در واکنش به این فشار دوگانه، فولاد مبارکه با اتخاذ رویکردی مشابه با رهبران جهانی نظیر ArcelorMittal و POSCO، استراتژی «تفکیک برای تمرکز» را در دستور کار قرار داده است. از ابتدای سال ۱۴۰۴، مجتمع فولاد و نورد پیوسته سبا به‌عنوان شرکتی مستقل از فولاد مبارکه تفکیک شد. این اقدام، گامی در راستای بازآرایی زنجیره ارزش و تحقق سه هدف کلیدی است:
۱. چابک‌سازی و تمرکز: سبا با ظرفیت ۱.۶۵ میلیون تن، تمرکز خود را بر تولید ورق‌های گرم نازک و محصولات با ارزش افزوده بالا قرار داده است.
۲. شفافیت عملکردی: تفکیک ساختاری، امکان ارزیابی دقیق‌تر بهای تمام‌شده و سودآوری هر بخش را فراهم کرده و مانع از پنهان شدن ناکارآمدی‌ها در ساختار شرکت مادر می‌شود.
۳. افزایش رقابت‌پذیری: استقلال عملیاتی به سبا این امکان را داده تا با سرعت بیشتری به تغییرات بازار پاسخ دهد.
نتایج اولیه این تحول مثبت بوده است. مجتمع سبا در نیم‌سال نخست با رشد ۵ درصدی فروش، حاشیه سود خالص ۲۳ درصدی را ثبت کرده؛ رقمی که نشان‌دهنده سلامت مالی و عملیاتی واحد تازه‌تفکیک‌شده است، هرچند به‌صورت موقت از سود تلفیقی گروه کاسته است.
بازگشت به مسیر ارزش‌آفرینی
بدون تردید، شرایط فعلی بازار و شوک‌های ناشی از افزایش هزینه‌ها، سودآوری کوتاه‌مدت فولاد مبارکه را تحت‌تأثیر قرار داده است. با این حال، استراتژی میان‌مدت و بلندمدت شرکت بر دو محور کلیدی استوار است. نخست، حرکت به‌سوی تمایز (Differentiation) از طریق توسعه محصولات خاص با ارزش افزوده بالا، که هدف آن کاهش وابستگی به رقابت صرفاً قیمتی و ورود به بازارهای تخصصی‌تر است. دوم، بهبود ساختاری و ارتقای بهره‌وری از مسیر تداوم کنترل هزینه‌ها، مدیریت هوشمندانه موجودی و به‌کارگیری ابزارهای فناورانه برای افزایش کارایی و چابکی عملیاتی. این رویکرد ترکیبی، نقشه راه فولاد مبارکه برای عبور از تنگنای سودآوری و بازگشت به مسیر پایدار ارزش‌آفرینی است.
پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد با بهبود نسبی بازار فولاد در نیمه دوم سال و شناسایی درآمدهای سرمایه‌گذاری در پایان سال، روند سودآوری فولاد مبارکه به مسیر صعودی بازخواهد گشت. هدف اصلی این بازآرایی ساختاری روشن است: بازگشت به ارزش‌آفرینی پایدار، تقویت جایگاه رقابتی و تحقق بازدهی پایدار برای سهام‌داران.
ارسال نظر