پایگاه خبری تحلیلی ایراسین، در جهانی که کوره‌های فولادسازی نزدیک به ۸ درصد از دی‌اکسیدکربن زمین را به هوا می‌فرستند، موجی از بازآرایی صنعتی در حال شکل‌گیری است؛ موجی که مسیر صنعت فولاد را به‌سوی آینده‌ای کم‌کربن هدایت می‌کند. در کنار غول‌های اروپایی چون «آرسلورمیتال» و «وویست‌آلپاین»، اکنون نامی از ایران نیز در این فهرست به چشم می‌خورد: فولادمبارکه.

ورود این شرکت به عرصه فولاد سبز، تنها یک دستاورد فناورانه نیست، بلکه نشانه‌ای از تغییر تدریجی مدل اقتصادی کشور از وابستگی به سوخت‌های فسیلی به سوی تولید پایدار است. فولاد مبارکه که پیش‌تر با بهره‌گیری از فناوری احیای مستقیم و مصرف گاز طبیعی توانسته ردپای کربنی خود را به‌طور چشمگیری کاهش دهد، امروز گام‌های تازه‌ای در مسیر فولاد سبز برداشته است؛ پروژه‌هایی که می‌توانند جایگاه ایران را در نقشه نوظهور صنعت فولاد کم‌کربن جهان تثبیت کنند.

افق بلند کاهش کربن در فولاد مبارکه

فولاد مبارکه متعهد شده است که تا سال ۲۰۲۵، میزان انتشار کربن خود را به ۲۵۰ تُن کاهش دهد؛ رقمی که در سطح منطقه‌ای جاه‌طلبانه و در مقیاس جهانی قابل توجه است. مدیران این شرکت ادعا می‌کنند که فناوری‌های کنونی آنها در حال حاضر ۵۰درصد کمتر از میانگین جهانی کربن منتشر می‌کنند. این دستاورد مرهون نوسازی کوره‌ها، بهینه‌سازی فرآیند احیای مستقیم و بازیافت گازهای فرآیندی است. برای خاورمیانه، چنین کارایی بی‌سابقه است و نشان می‌دهد که شکاف فناوری بین ایران و رقبای اروپایی به سرعت در حال کاهش است. این شرکت ایرانی خود را در مسیری مشابه پیشگامان جهانی می‌بیند.

در سوئد، «اِس‌اِس‌اِی‌بی» (SSAB) با پروژه «هایبریت» (HYBRIT) در حال جایگزینی زغال‌سنگ با هیدروژن است. «آرسلور میتال» بر فناوری جذب و ذخیره کربن (CCUS) و انرژی‌های تجدیدپذیر متمرکز شده است. فولاد مبارکه نیز با تدوین یک نقشه راه برای فولاد سبز، استراتژی خود را بر بهره‌وری انرژی، سیستم‌های کنترل دیجیتال و فناوری‌های دانش‌بنیان بنا نهاده است. اگرچه محدودیت‌های مالی و بین‌المللی وجود دارد، این شرکت در حال ساختن الگویی بومی برای یک صنعت فولاد پایدار است،  کاری که حتی برای برخی رقبای آسیایی دشوار بوده است.

تلاش برای خودکفایی انرژی

فولاد مبارکه چند ابر پروژه در خصوص ایجاد خودکفایی انرژی ایجاد کرده که یکی از آنها احداث نیروگاه ۶۰۰ مگاواتی آفتاب شرق بوده که تا کنون ۱۲۰ مگاوات آن وارد مدار شده است. پروژه ۲۰۰ مگاواتی بادی خواف نیز گام دیگر این شرکت در تامین انرژی پاک برای تولید فولاد سبز خواهد بود. برخلاف بسیاری از شرکت‌های منطقه که پایداری را تنها به صورت شعار تبلیغ می‌کنند، فولاد مبارکه این مفهوم را در ساختار مدیریتی خود اجرایی کرده است. این شرکت دارای واحدی برای مسائل زیست‌محیطی، اجتماعی و حاکمیتی (ESG) است و گزارش‌های سالانه پایداری منتشر می‌کند. این سطح از شفافیت، موقعیت آن را برای دستیابی به بازارهای صادراتی حساس به مسائل زیست‌محیطی، مانند اتحادیه اروپا، تقویت می‌کند.

شاید عمیق‌ترین انگیزه برای این تحول، دلایل ژئواقتصادی باشد. با اجرایی شدن «سیستم مالیات مرزی کربن اتحادیه اروپا» (CBAM)، صادرات فولاد پرکربن با موانع جدی روبرو خواهد شد. بنابراین، برای فولاد مبارکه، کاهش ردپای کربن دیگر یک انتخاب نیست، بلکه یک ضرورت استراتژیک برای حفظ دسترسی به بازارهای جهانی است. این تحول همچنین می‌تواند درهای همکاری‌های فناورانه و سرمایه‌گذاری خارجی را بگشاید.

تحول در فولاد مبارکه بخشی از یک دگرگونی بزرگ‌تر در صنعت ایران است. کشوری که زمانی با فولاد ارزان شناخته می‌شد، اکنون به دنبال تعریف جدیدی از رقابت‌پذیری است که بر پایه کیفیت، فناوری و پایداری بنا شده است. اگر این برنامه‌ها با موفقیت پیش برود، ایران می‌تواند به اولین تولیدکننده فولاد کم‌کربن در خاورمیانه تبدیل شود. در این صورت، فولاد مبارکه دیگر تنها یک تولیدکننده نیست، بلکه بازیگری در عرصه شکل‌دهی به آینده پایدار صنعت فولاد جهان خواهد بود.