پایگاه خبری تحلیلی ایراسین، در اقتصاد پرتلاطم امروز، قدرت یک کشور صنعتی تنها به ظرفیت تولید آن نیست، بلکه به توانایی آن در رساندن محصول به بازارهای جهانی بستگی دارد. ایران، به عنوان یکی از ده تولیدکننده برتر فولاد جهان، دهه‌هاست که با این واقعیت تلخ روبروست. این کشور، غنی از منابع معدنی و صاحب کارخانه‌هایی عظیم، در عمل به دلیل ضعف در زیرساخت‌های لجستیکی، در صادرات خود محبوس مانده است. بنادر ناکارآمد و سرعت پایین بارگیری، مانند لنگری سنگین، کشتی اقتصاد این کشور را عقب نگه داشته و هزینه‌های گزاف دموراژ (جریمه دیرکرد کشتی‌ها) سودآوری صادرات را از بین برده است. این در حالی است که بزرگان زنجیره فولاد در دنیا از جمله ریوتینتو بزرگترین بنادر تخصصی سنگ آهن و محصولات فولادی دنیا را در اختیار دارد که توان صادرات سالانه ۲۰۰ میلیون تن سنگ آهن را داراست که امکان بارگیری کشتی‌های غول پیکر و کاهش قابل توجه هزینه حمل را برای این شرکت ایجاد کرده است. اکنون، پروژه‌ای عظیم به نام «هیمکو» نه تنها برای حل این مشکل، بلکه برای بازتعریف نقش ایران در تجارت منطقه در حال ظهور است.

هیمکو؛ پاسخی به نیازهای جدید زنجیره فولاد

در پاسخ به این نیاز استراتژیک، شرکت هیمکو در سال ۱۳۹۶ با هم‌افزایی و سرمایه‌گذاری کلان از سوی شرکت‌های معتبر و فعال در این حوزه، به عنوان یک راه‌حل جامع و یک پل ترانزیتی مدرن پا به عرصه گذاشت. هدف از تأسیس هیمکو، صرفاً ساخت یک اسکله‌ی جدید نبود، بلکه ایجاد یک اکوسیستم لجستیکی هوشمند بود که بتواند به صورت یکپارچه، مسیر مواد معدنی و فولادی را از دل معادن تا عرشه‌ی کشتی‌های اقیانوس‌پیما هموار سازد و به قلب تپنده‌ی لجستیک معدنی ایران بدل شود. پروژه پایانه تخصصی هیمکو، که در قالب یک قرارداد BOT (ساخت، بهره‌برداری، واگذاری) با تکیه بر سرمایه بخش خصوصی در حال اجراست، فراتر از یک اسکله ساده است. این یک سرمایه‌گذاری حساب‌شده برای حذف ریشه‌ای گلوگاهی است که سال‌ها زنجیره ارزش فولاد و معدن را مختل کرده است. قلب این پروژه، یک نوآوری در معماری لجستیک است: ادغام کامل و هوشمند شبکه ریلی و حمل‌ونقل دریایی. با اتصال مستقیم به راه‌آهن سراسری، این پایانه می‌تواند مواد معدنی را مستقیماً از اعماق معادن به عرشه کشتی‌های اقیانوس‌پیما منتقل کند.

حمل و نقل هوشمند

اما برگ برنده هیمکو، سرعت آن است. با بهره‌گیری از تجهیزات تمام مکانیزه، این پایانه قادر خواهد بود مواد معدنی را با نرخ شگفت‌انگیز ۲۴۰۰ تن در ساعت بارگیری کند. این عدد صرفاً یک دستاورد فنی نیست؛ بلکه یک مزیت استراتژیک است. این سرعت به ایران اجازه می‌دهد تا از کشتی‌های غول‌پیکر (کلاس Capesize) استفاده کند که هزینه حمل هر تن کالا را به شدت کاهش می‌دهند و دسترسی به بازارهای دورتری مانند شرق آسیا را اقتصادی می‌کنند. مهم‌تر از آن، با به صفر رساندن زمان انتظار کشتی‌ها، هیمکو ایران را از یک فروشنده غیرقابل پیش‌بینی به یک شریک تجاری قابل اعتماد در بازار جهانی تبدیل می‌کند؛ کیفیتی که در دنیای تجارت کالا، گاهی از قیمت نیز مهم‌تر است.

با این حال، جاه‌طلبی‌های این پروژه از مرزهای صادرات ملی فراتر می‌رود. در دنیایی که تنش‌های ژئوپلیتیک در حال بازآرایی کریدورهای تجاری است، موقعیت هیمکو در خلیج فارس، آن را به یک دارایی استراتژیک تبدیل می‌کند. این پایانه پتانسیل آن را دارد که به حلقه‌ای کلیدی در کریدور حمل‌ونقل بین‌المللی شمال-جنوب بدل شود و مسیری امن برای تجارت میان روسیه و آسیای میانه با آب‌های آزاد فراهم کند. این امر می‌تواند جایگاه ایران را از یک صادرکننده صرف مواد خام، به یک قطب ترانزیتی منطقه ارتقا دهد. در ساختگاه این پایانه، شبکه‌ای از خطوط ریلی به طول ۲۰ کیلومتر طراحی شده است که به شبکه سراسری راه‌آهن متصل خواهد شد. این اتصال مستقیم به معنای حذف مراحل زمان‌بر و پرهزینه‌ی حمل‌ونقل جاده‌ای و امکان انتقال مستقیم واگن‌های باری به قلب پایانه است.

موقعیت مکانی ممتاز هیمکو و دسترسی مستقیم آن به آب‌های آزاد خلیج فارس و دریای عمان، این پروژه را به یک دارایی استراتژیک برای کشور تبدیل کرده است. این پایانه نه تنها نقش محوری در ارتقای توان ترانزیتی داخلی ایفا می‌کند، بلکه جایگاه ایران را به عنوان یک هاب تجاری و ترانزیتی در منطقه تحکیم می‌بخشد. اسکله هیمکو با ظرفیت نهایی ۱۲ میلیون تن در سال، به عنوان کشتی‌بان لجستیک ایران، آماده خدمت‌رسانی به کشتی‌های غول‌پیکر حامل بارهای فله و کانتینری خواهد بود و می‌تواند به عنوان حلقه‌ای کلیدی در کریدورهای حمل‌ونقل بین‌المللی، از جمله کریدور شمال-جنوب، عمل کند.