به گزارش ایراسین، سمیه خلوصی، معاون برنامه‌ریزی و توانمندسازی ایمیدرو در دومین سمپوزیوم پژوهشگران فرآوری گفت: تفاهم نامه‌ای بین مرکز تحقیقات و ایمینو مبادله شده و براساس آن، شرکت‌های دانش بنیان فعال در حوزه فرآوری اما ناتوان در تست‌های آزمایشگاهی، با تأمین مالی ایمیدرو در مرکز تحقیقات مستقر شده و تست‌ها را انجام می‌دهند تا سطح تی آر ال (بلوغ و آمادگی برای تجاری سازی) بالاتر رود.

وی افزود: برخی شرکت‌های دانش بنیان که در سطح پایلوت، طرح اجرا کرده اند، ایمیدرو از آنها حمایت می‌کند تا به سطح صنعتی برسند. ما تلاش کرده ایم براساس بلوغ شرکت‌های دانش بنیان و حتی بلوغ پژوهشگران، مدل‌های مختلف ارائه خدمت را برایشان طراحی کنیم.

اقدامات ایمیدرو در زمینه کاهش شکاف فناوری در صنعت فرآوری

معاون برنامه ریزی و توانمندسازی ایمیدرو با اشاره به اینکه این سازمان برای کاهش شکاف فناوری در صنعت فرآوری، اقدام کرده است، گفت: از جمله این اقدامات اقدام، شناسایی شرکت‌های دانش بنیان توسط مرکز ایمینو در حوزه‌های فرآوری، هوشمندسازی، بهبود بهره وری انرژی و غیره و اتصال آنها به شرکت‌های مصرف کننده است.

وی ادامه داد: در این زمینه، نمونه زیاد است. از جمله، انعقاد قرارداد ایمیدرو با یک شرکت دانش بنیان فعال در سنگ آهن‌های خاص نظیر هماتیت، سیتریک است. این امر با حمایت مالی ایمیدرو و نظارت مرکز تحقیقات فرآوری انجام می‌شود. نمونه دیگر، اتصال شرکت دانش بنیان در حوزه تنگستن به صنعت است. در حوزه فرآوری با شرکت‌های دانش بنیان ارتباط می‌گیریم و آنها را به شرکت‌های مصرف کننده متصل می‌کنیم.

حمایت‌های مالی ایمیدرو در حوزه فرآوری معدن

خلوصی با بیان اینکه حمایت‌های مالی ایمیدرو در حوزه فرآوری معدن به ۳ بخش تقسیم شده است، گفت: نخستین مورد، فرآوری عناصر اولویت دار (حیاتی و راهبردی) شامل ۱۳ عنصر همچون لیتیوم، کروم، منگنز، فسفات، عناصر نادر خاکی و در رده عناصر راهبردی دنیا است.

وی افزود: در این زمینه، ایمیدرو محدودیت منابع مالی در نظر نگرفته و با توجه به اینکه قوانین و مقررات در اساسنامه ایمیدرو به ما اجازه سرمایه گذار می‌دهد اگر طرحی به مرحله تصمیم گیری برسد و بتواند مسأله‌ای را از حوزه فرآوری حل کند، در ایمیدرو پذیرفته می‌شود.

معاون برنامه ریزی و توانمندسازی ایمیدرو با اشاره به برنامه ریزی این سازمان برای بررسی فرآوری باطله‌های معادن، گفت: برای این منظور، طرحی را سال گذشته تعریف و ۲ قرارداد با دانشگاه تهران (یونیدرو) امضا کردیم که روی معادن بزرگ کشور، تست‌های فرآوری می‌کنند تا خروجی عناصر باطله‌ها هم مشخص شود.

وی ادامه داد: سومین حوزه برای حمایت مالی، تأمین مواد اولیه اولویت دار است. ۲ زنجیره بزرگ در کشور شامل فولاد و آلومینیوم وجود دارد که ریسک تأمین مواد اولیه آن (سنگ آهن و بوکسیت در کشور بالا رفته است. برای سنگ آهن، مرکز تحقیقات فرآوری مواد معدنی و برای بوکسیت کم عیار مرکز تحقیقات فرآوری غرب کشور فرآوری می‌کنند و در مرحله آزمایشگاهی است. تاکنون بخشی از تست‌های پایلوت بوکسیت انجام شده اما هنوز به قطعیت اقتصادی بودن آن نرسیده ایم.

خلوصی خاطرنشان کرد: اگر سرمایه گذار توانمند وجود داشته باشد و طرح و ایده را بیاورد، ایمیدرو تنها قرارداد اجرا می‌بندد و کار را به بخش خصوصی واگذار می‌کند. در بخش بوکسیت چون مصرف کنندگان آن ۴ شرکت هستند و مواد اولیه آن در کشور محدود است، ایمیدرو ورود کرده است.

وی افزود: حتی اگر شرکتی طرحی داشته باشد، ایمیدرو از آن طرح حمایت می‌کند تا به بلوغ برسد و سپس کار را به آن واگذار می‌کند.

اقدامات ایمیدرو برای هوشمندسازی معادن

معاون برنامه ریزی و توانمندسازی ایمیدرو با اشاره به موضوع هوشمندسازی بخش معدن اذعان کرد: این حوزه جدید و دارای مسیر طولانی است که ایمیدرو از سال گذشته شروع کرد. هم در بحث اکتشاف ادعاهایی مطرح است که می‌توانیم از طریق هوشمندسازی به بهبود طرح‌های اکتشافی کمک کنیم هم در بحث استخراج و عملیات معدنکاری و هم بحث فرآوری این موضوع مطرح است.

وی ادامه داد: ایمیدرو ۲ سال پیش، نقشه راه اولیه برای موضوع هوشمندسازی مشخص کرد و براساس این نقشه راه، یکسری از طرح‌ها را اولویت بندی کرده و آن‌ها را شروع کرده است. پایلوت ۳ معدن در بخش استخراج و تعدادی طرح در حوزه بهره وری تعریف شد که به صنعت بر می‌گردد. همچنین در بخش فرآوری نیز پایلوت هوشمندسازی را در این بخش در مرکز تحقیقات فرآوری انجام دادند.

خلوصی با بیان اینکه هوشمند سازی را باید تعریف کنیم و ارزیابی اولیه از شرایط خود داشته باشیم و ببینیم فناوری کجای مساله ما را حل می‌کند و براساس حل مساله به سمت طراحی کار برویم، گفت: در این زمینه اهدافی همچون بهره وری در حوزه معادن و دیسپچینگ ماشین آلات، مدیریت مصرف انرژی و غیره اولویت بندی کردیم. در حوزه فرآوری و سایر زنجیره تولید، طرح‌ها را تعریف و عملیاتی می‌کنیم.

وی افزود: زیرساخت امن یکی از بحث‌های هوشمندسازی در بخش ذخیره و انتقال اطلاعات است. در این زمینه، سال گذشته، تفاهم نامه‌ای با وزارت ارتباطات، سازمان فناوری و شرکت مخابرات داشتیم. شرکت مخابرات بستر شبکه فیبر نوری و نورنتو را برای معادن ایمیدرو شروع کرده است. همه واحدهای زیرمجموعه ایمیدرو به این زیرساخت متصل می‌شوند.

معاون برنامه ریزی و توانمندسازی ایمیدرو بیان داشت: ابر معدن موضوع دیگر برای جمع آوری داده است که در حال بررسی جمع آوری درخواست پیشنهادات آن هستیم. موضوع دیگر در حوزه هوشمند سازی ایمنی افراد است. برای این منظور، جلسه‌ای را با یکی از معادن زغال سنگ برگزار کردیم تا بتوانیم در بحث هوشمندسازی، این معدن را به عنوان پایلوت شروع کنیم.

حضور شرکت‌های کمک کننده به بومی سازی فناوری در سمپوزیوم

ضیاالدین پورکریمی، رئیس دومین سمپوزیوم پژوهشگران فرآوری مواد معدنی با بیان اینکه یکی از رسالت‌های سازمان‌های توسعه‌ای، حمایت از قشر دانش بنیان و چرخه کمک کننده به شکل گیری دانش است، گفت: مراکز تحقیقاتی حلقه ارتباط دانشگاه به صنعت هستند. بنابراین آنها بهترین رویدادهای عملی را می‌توانند بنیان گذاری کنند و رویدادهای مستمر در دنیا توسط مراکز تحقیقاتی انجام می‌شود.

وی افزود: این امر به دلیل آگاهی از ادبیات هر دو طرف، رابطه مناسب با اساتید دانشگاه و صنعت و اینکه اتفاق یادشده می‌تواند به صورت مداوم پیش رود. ایمیدرو به عنوان حامی دومین سمپوزیوم فرآوری با شکل گیری آن موافقت کرد و دومین سمپوزیوم پژوهشگران فرآوری مواد معدنی برگزار شد.

پورکریمی با اشاره به اینکه نخستین سمپوزیوم در سال ۹۵ به صورت خیلی محدودتر و بیشتر در قالب سخنرانان مدعو برگزار شد، گفت: برگزاری سمپوزیوم فرآوری در آن زمان پایه گذاری شد اما محدودیت‌های پس از برجام و ارتباط با کشورها و نیز شیوع ویروس کرونا، وقفه‌ای چندساله در برگزاری سمپوزیوم ایجاد کرد.

وی افزود: سمپوزیوم امسال، پرقدرت و با برنامه ریزی بیشتر ظاهر شد و در کنار آن نیز نخستین نمایشگاه جامع دستاوردهای صنایع معدنی داریم. همچنین، نشست‌های تخصصی با هدف حل مساله از جمله برنامه‌های سمپوزیوم است.

رئیس دومین سمپوزیوم پژوهشگران فرآوری مواد معدنی خاطرنشان کرد: تفاوت نمایشگاه پیش رو با نمایشگاه‌های دیگر این است که بیشتر شرکت‌های دانش بنیان و افرادی که در این دوره حضور یافته اند، مشکلی از صنعت را رفع کرده یا به مراکز تحقیقاتی کمک کرده اند و فناوری را بومی سازی کرده اند، حضور یافته اند.

وی ادامه داد: شرکت‌های بزرگ معدنی و صنایع معدنی در نقش حامیان این شرکت کنندگان نمایشگاه ظاهر شده اند و خود به صورت مجزا حضور ندارند. تلاش بر این است تا این فعالان را با صنعتگران پیوند دهیم تا کارهای خود را در مقیاس وسیع‌تر توسعه دهند. به این معنا که مرکز تحقیقات فرآوری مواد معدنی به عنوان بازوی علمی ایمیدرو دارد، بتواند در آن مسیر حرکت کند.

استقبال بالای جامعه دانشگاهی فرآوری و صنعتی از سمپوزیوم

پورکریمی با اشاره به اینکه به بخش علمی سمپوزیوم گفت: این رویداد که برای نخستین بار در تاریخ فرآوری مواد معدنی ایران روی می‌دهد، حدود ۳ دهه از شکل گیری رشته فرآوری در مقطع کارشناسی ارشد و ۲ دهه در مقطع دکتری می‌گذرد و ما در حاشیه رویدادهای مختلف معدنی، مقالات فرآوری را داشته ایم. به جز یک دوره که طی سال ۱۳۸۳ در دانشگاه آزاد تهران جنوب اتفاق افتاد، تاکنون یان رویداد را به صورت مستمر نداشتیم.

وی افزود: برتری سمپوزیوم مذکور این است که اغلب جامعه دانشگاهی فرآوری و صنعتی، استقبال بسیار شایسته ای از آن انجام دادند. مقالات دریافت شده در فاصله زمانی بسیار کوتاه حدود ۷۰ مقاله بود که ۴۸ مقاله به صورت ارائه شفاهی، پوستر و چاپ در ژورنال انتخاب شدند. اگر فرصت بیشتری برای بررسی مقالات بود، می‌توانستیم با نگاه بازتر تعداد بیشتری را پذیرش کنیم. کیفیت مقالات دریافتی از نظر نگارشی، علمی و فنی بسیار بالا بوده است و در ژورنال‌های معتبر کشور به چاپ می‌رسند. همچنین، مقالات به صورت کتابچه دیجیتال در اختیار دانشگاهیان و صنعتگران قرار گرفت.

رئیس دومین سمپوزیوم پژوهشگران فرآوری مواد معدنی با بیان اینکه حدود ۳۰ شرکت در نمایشگاه غرفه دارند، گفت: این مرکز با طرح زیست بوم فناوری ایمیدرو تفاهم نامه همکاری امضا کرده است و در بخش پایلوت پلنت، برای توسعه مسیرهای فرآوری و صنایع معدنی واحدی ایجاد کرده ایم. ۱۰ شرکت دانش بنیان و استارتاپ در این نمایشگاه و با حمایت ایمیدرو و ایمینو برای جلسات بی‌توبی و ارتباط گیری با بخش صنعتی حضور دارند. حدود ۳۰ شرکت را پوشش دادیم.

وی ادامه داد: در کنار پنل ارائه مقالات، پنل هایی در زمینه فرصت‌های سرمایه گذاری در افغانستان، پنل گوهرسنگ و بومی سازی و پنل عناصر حیاتی و استراتژیک برگزار می‌شود.

بومی سازی های موفق در مرکز تحقیقات فرآوری مواد معدنی

پورکریمی با اشاره به موضوع بومی سازی در مرکز تحقیقات فرآوری مواد معدنی ایران تصریح کرد: با یک شرکت دانش بنیان در حوزه مواد شیمیایی، ریکاوری ۹۰ درصدی در اولین رانت گرفتیم. ریکاوری قبلی آن ۵۰ درصد بود که رکورد بی نظیری در استخراج عددی به شمار می‌رود.

وی ادامه داد: اتوکلاو را در صنعت مس نداشتیم و شرکت مس سال‌ها به دنبال آن بود و ما در مقیاس نیمه صنعتی انجام دادیم. در زرشوران فرآیند پی او ایکس را داریم که برای آزمایش کردن آن نیاز داشتیم به خارج از کشور بفرستیم. تجهیزات آزمایشگاهی را داشتیم اما در مقیاس بالا این اتفاق نیفتاده بود. به یک شرکت ایرانی در اصفهان اعتماد کردیم و پس از تلاش چند ماهه، تست‌های کنترلی را به خوبی پاس کرد و ما الان اتوکلاو با ظرفیت پایلوت داریم.

رئیس دومین سمپوزیوم پژوهشگران فرآوری مواد معدنی با اشاره به نقش توسعه‌ای ایمیدرو و توانمند کردن بخش خصوصی و واگذاری به بخش خصوصی، گفت: مرکز تحقیقات فرآوری ایران در ابتدای تأسیس، از نظر تجهیزات نوین کمبود داشت و با توجه به اینکه نسل اولیه مرکز در شرکت‌های معتبر کشورهای استرالیا و فنلاند آموزش دیدند و این آموزش‌ها را به نسل‌های بعدی منتقل کرده بودند، بنابراین آنالیز پهنه‌های اکتشافی زیادی در مرکز اتفاق افتاد. به مرور به سمت فرآوری و تست‌های مربوطه رفت. الان نیز آنالیز مواد معدنی بیشتر در بخش خصوصی انجام می‌شود و آنالیز اضافه به این مرکز سپرده می‌شود.

وی افزود: در حوزه سنگ آهن، با نمونه ترکیبی سیدرت و هماتیت از آغاز کردیم و در حوزه آزمایشگاهی موفق شدیم. سپس به سمت روش‌های آر اچ اف و اس ام آر که روش‌های بینابینی متالورژی و فرآوری هستند، رفتیم. در اصفهان چند شرکت دانش بنیان وابسته به دانشگاه شریف آمدند و این کار را توسعه دادند و پایلوت راه اندازی کردند. ایمیدرو به این نتیجه رسید که نسخه دموپلنت این سیستم را با توجه به حمایت خود در مرکز ایجاد کند.