به گزارش ایراسین به نقل از ایرنا، عرصه‌های طبیعی به ویژه بیابان‌ها در زمان بارش‌ها به خصوص بارندگی‌های شدید، مستعد وقوع آبگرفتگی و سیلاب است، بنابراین با استفاده از پروژه‌های آبخیزداری و مهار سیلاب می‌توان این تهدید را به فرصت تبدیل کرد و گامی مؤثر برای تغذیه آبخوان‌ها و در نهایت مهار فرونشست برداشت.
کارشناسان معتقدند طرح‌های آبخیزداری نتایج بسیار مناسبی مانند جلوگیری از فرسایش خاک، تغذیه آبخوان‌ها، سفره‌های آب زیرزمینی و قنوات، حفظ منابع آب و خاک، جلوگیری از خسارت به زیر دست منابع آبی، افزایش پوشش گیاهی و جلوگیری از کوچ و مهاجرت به دلیل سیلاب را به دنبال دارد.
بر اساس آمار موجود ۲۸ درصد از اراضی کشور، شامل ساکنان در ۴۵۰ شهر و هشت هزار و ۶۵۰ روستا و آبادی، در معرض خطر سیل قرار دارند، همچنین متوسط فرسایش خاک در ایران با ۱۵.۴ تن در هر هکتار بیشتر از نرم جهانی است که باید برای مهار آن برنامه‌ریزی کرد.
پروژه‌های آبخیزداری از جمله اقدامات مفید و به نوعی سرمایه گذاری صحیح برای جلوگیری از زیان و وقوع بحران به شمار می‌رود، نسبت فایده به هزینه آبخیزداری کشور ۴.۵ به یک است یعنی به ازای یک واحد هزینه، شاهد ۴.۵ برابر سود و اثربخشی خواهیم بود.
تا پایان برنامه ششم توسعه باید ۱۰ میلیون هکتار عملیات آبخیزداری در کشور انجام می‌شد که با احتساب عملیات‌های آبخیزداری تا پایان سال قبل، بیش از ۷۰ درصد آن محقق شده است.
در زمان حاضر ۹۰ میلیون هکتار از عرصه‌های طبیعی کشور نیازمند اجرای طرح‌های آبخیزداری است که اجرای درست و علمی طرح‌های آبخیزداری اگر بر روی این ۹۰ میلیون هکتار، اثربخشی بسیار بالایی خواهد داشت.
۱۲۵ میلیون هکتار از وسعت ایران در قلمرو فرسایش آبی و حدود ۳۲ میلیون هکتار در قلمرو فرسایش بادی است که باید با اجرای طرح‌های مختلف از بالا رفتن نرخ فرسایش خاک جلوگیری کرد.
و اما استان اصفهان با ۲۸ شهرستان، مساحتی معادل ۱۰.۷ میلیون هکتار دارد که بیش از ۹۰ درصد از آن معادل حدود ۹.۸ میلیون هکتار را عرصه‌های منابع طبیعی و ملی و از این میزان حدود ۴۰۳ هزار هکتار را جنگل (معادل چهار درصد)، ۶ میلیون هکتار را مرتع (معادل ۶۴ درصد) و سه میلیون هکتار را بیابان (معادل ۳۲ درصد) در برگرفته است.
وقوع سیلاب در فصول مختلف به ویژه در مناطق بیابانی استان اصفهان لزوم توجه هر چه بیشتر به اجرای پروژه‌های آبخیزداری را گوشزد می‌کند که البته تحقق آن به تأمین منابع مالی وابسته است.
با عنایت به اهمیت اقدامات کارشناسی و علمی، باید به این نکته تاکید کرد که انجام مطالعات، پیش از اجرای طرح‌ها مقوله‌ای مهم و مؤثر است که در افزایش فایده پروژه‌ها نقشی اساسی ایفا می‌کند.
از طرف دیگر، طبق گزارش سازمان زمین‌شناسی، نرخ فرونشست اصفهان بطور میانگین بین ۱۵ تا ۱۸ سانتی‌متر در سال است، همچنین کلانشهر اصفهان تنها شهری محسوب می‌شود که فرونشست به دل آن نفوذ کرده و به گفته کارشناسان، این موضوع خطرپذیری این خطه را بیشتر کرده و تنها راهکار جلوگیری از پیشرفت این پدیده نیز جاری شدن زاینده‌رود و کاهش برداشت و تقویت منابع آب‌های زیرزمینی است که یکی از ابزارهای مناسب آن اجرای پروژه‌های آبخیزداری است.
اجرای ۵۲۰۰ پروژه آبخیزداری در استان
به گفته معاون آبخیزداری اداره کل منابع طبیعی اصفهان، در دهه‌های گذشته پنج هزار و ۲۰۰ پروژه مرتبط با آبخیزداری مانند بندهای رسوب گیر، کنترل و تأخیر سیلاب در استان اجرا شده است.
حسین یاری اظهار کرد: همچنین مطالعات تفصیلی اجرایی و مطالعات طراحی به ترتیب در ۲.۴ و ۲.۳ میلیون هکتار از اراضی طبیعی این استان انجام شده که بخشی از آن مرتبط با مدیریت و بهره برداری از سیلاب بوده است.
وی خاطرنشان کرد: در عین حال مطالعات ارزیابی و اثربخشی در ۶۵۰ هزار هکتار از عرصه‌های این منطقه انجام شده است.
هزینه سه هزار و ۸۰ میلیارد ریالی برای کنترل فرسایش خاک
وی ادامه داد: کنترل فرسایش خاک و جلوگیری از رسوب گذاری در مخازن سدها و تغذیه سفره‌های آب زیرزمینی از جمله مزایای اجرای پروژه‌های آبخیزداری است و این نهاد از سال ۷۰ تا سال پایان سال قبل سه هزار و ۸۰ میلیارد ریال در این بخش هزینه کرده است.
معاون آبخیزداری اداره کل منابع طبیعی اصفهان خاطرنشان کرد: نهادهای بالادستی بر اساس برنامه هفتم توسعه یک میلیون و ۲۵۰ هزار هکتار مطالعات آبخیزداری برای استان اصفهان در نظر گرفته‌اند که اجرای کامل آن به تخصیص اعتبارات به موقع نیاز دارد.
یاری تصریح کرد: هزینه اجرای طرح‌های مطالعاتی در حوزه آبخیزداری بر اساس نوع اراضی (کوهستانی یا دشت) متفاوت است اما به‌طور میانگین برای هر هکتار باید ۲۵۰ هزار ریال تخصیص یابد.
وی یادآور شد: مطالعات، پیش نیاز پروژه‌های آبخیزداری و آبخوانداری است، بنابراین دقت بیشتر در انجام مطالعات سبب اجرای هدفمند و مؤثرتر پروژه‌ها می‌شود.
وی همچنین درباره شناسایی نقاط سیل خیز در استان گفت: مطالعه، شناسایی و رفع خطر نقاط سیل خیز در استان مستلزم همکاری بیشتر فرمانداری‌هاست، زیرا این کار در هر شهرستان باید به صورت مجزا و تفکیکی انجام شود، لذا هرچه فرمانداری‌ها در این پیوند بیشتر همکاری کنند ما قادر خواهیم بود مطالعات را بهتر و سریع‌تر انجام دهیم.
وی اضافه کرد: از طرف دیگر اجرای پروژه‌ها برای کاهش خطر وقوع سیلاب در مناطق پرخطر و بحرانی بویژه از حیث تأمین اعتبار، نیازمند همکاری بیشتر نهادهای محلی است.
معاون آبخیزداری اداره کل منابع طبیعی اصفهان افزود: در زمان بارش‌ها، مناطق بیابانی شمال و شرق استان، بیشتر مستعد وقوع آبگرفتگی و سیلاب است، لذا باید به این نواحی بیشتر توجه شود.
پروژه‌های کنترل و مهار سیل در ۱۷۰ نقطه پر خطر استان اصفهان
یاری خاطرنشان کرد: مطالعات آبخیزداری تاکنون در حدود ۲.۸ میلیون هکتار از اراضی استان اصفهان انجام و در بالغ بر ۱۷۰ نقطه از آن اجرا شده است.
یاری افزود: سال گذشته نیز طرح‌های مطالعات آبخیزداری شامل چهار طرح استانی و سه طرح ملی و با هزینه ٣۵ میلیارد ریال در ۳۱۷ هزار هکتار از عرصه‌های طبیعی این استان در هفت شهرستان مشتمل بر نائین، نجف آباد، اردستان، تیران و کرون، کوهپایه، هرند و کاشان اجرا شد.
به گفته وی اجرای عملیات بیولوژیک بذرکاری دیم، انجام اقدامات بیومکانیکی و پخش سیلاب و تغذیه مصنوعی آبخوان از جمله اولویت‌های اداره کل منابع طبیعی استان در سال ۱۴۰۴ است که البته به تخصیص منابع مالی مکفی نیاز دارد.
ارسال نظر