پایگاه خبری - تحلیلی ایراسین: بیژن یثربی - برگزیده بنیاد ملی نخبگان علوم زمین کشور: اخیرا یکی اعضای کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی از نهایی شدن طرح استیضاح وزیر صمت و تقدیم آن به هیئت رئیسه مجلس خبر داد. فارغ از چرایی طرح چنین موضوعی در مجلس باید به چند نکته پیرامون استیضاح وزیر صمت توجه کرد.

وزارتخانه صنعت، معدن و تجارت به معنای واقعی کلمه مهم‌ترین وزارتخانه و تشکیلات حاکمیتی در بدنه دولت است. این ابر وزارتخانه که ترکیبی از سه وزارتخانه مهم «صنایع»، «معادن و فلزات» و «بازرگانی» سابق است، در میان وزارتخانه‌ها و دستگاه‌های اقتصادی موجود نظیر وزارت امور اقتصادی و دارایی، وزارت نیرو، بانک مرکزی یا حتی وزارت نفت که متصدی صادرات مهم‌ترین منبع درآمد کشور محسوب می‌شود، به مراتب اهمیت بیشتری دارد و یک وزارتخانه کلیدی برای کشور به شمار می‌رود.

از مرداد ماه سال جاری که عملا دولت سیزدهم مستقر شد تاکنون تنها ۷ ماه گذشته و پس از این مدت اولین پرونده استیضاح وزرای دولت، به نام وزیر صمت به جریان افتاده است. اگرچه بسیاری از افراد از جمله من پیش از پیشنهاد سید رضا فاطمی امین برای تصدی وزارت صمت، شناختی از وی نداشتیم اما پس از مطالعه برنامه پیشنهادی جالب او به عنوان یک فعال بخش خصوصی و کارشناس حوزه معدن و صنایع معدنی، به اتفاق بسیاری از فعالان و کارشناسان مسبوق در این حوزه، او را به عنوان فردی برنامه‌ریز شناختیم که ذهن به قول معروف «اِکسِلی» دارد و وزارت صمت را به سمت برنامه‌ریزی هدایت می‌کند.

از سوی دیگر وزارتخانه عریض و طویلی همچون وزارت صمت که ترکیب ۳ وزارتخانه دیگر است، برای دستیابی به اهدف خود به یک مدیر برنامه‌ریز نیاز دارد.

استیضاح وزرا، حق وکلای مردم در خانه ملت است.

اگرچه استیضاح وزرا، حق وکلای مردم در خانه ملت است اما از دید کارشناسی باید گفت ۷ ماه مدت زمان زیادی برای بررسی و قضاوت کارنامه یک فرد در چنین وزارتخانه عریض و طویلی نیست.

چنین وزارتخانه‌ای نیاز به آرامش و ثبات مدیریتی از بالاترین درجه سکانداری یعنی وزیر تا معاونان و مدیران ستادی و... دارد. اگرچه ممکن است با استیضاح یا استعفا، در ظاهر یک وزیر عوض شود اما تغییر آن ممکن است تغییر بسیاری از مدیران طبقه پایینی را به دنبال داشته باشد. واقعیت این است که چنین تغییر و تحولی نه به نفع بخش معدن، نه صنایع و نه بازرگانی است.

اگر ثبات مدیریتی طولانی مدت وجود نداشته باشد، سکاندار یک مجموعه نمی‌تواند اهداف خود را پیاده‌سازی کند. در اینجا ممکن است برخی افراد بگویند اگر مدیری به فرض لایق نباشد، درست است که بگوییم به دلیل اهمیت ثبات مدیریتی اجازه دهیم به فعالیت خود ادامه دهد؟

در پاسخ به این سوال باید گفت: این طبیعی است که وقتی یک نفر در حال انجام اقدامات اشتباه و خلاف اهداف از پیش تعیین شده سازمان است، تغییر کند؛ اما وزیر صمت، سمتی نیست که بتوان در یک بازه زمانی ۷ ماهه تشخیص داد باید بماند یا خیر.

از آن‌جا که آقای فاطمی امین فردی برنامه‌ریز است، امیدواریم فرصت بیشتری در اختیارش قرار داده شود و اجازه دهیم یک فرد برنامه‌ریز سکان هدایت این وزارتخانه مهم را در دست داشته باشد. البته بر اساس رایزنی‌هایی که انجام شده و اسامی افراد جایگزین احتمالی وزارت مطرح شده نشان می‌دهد دو فردی که احتمال بیشتری برای تصدی پست وزارت صمت دارند نیز افراد لایقی هستند اما تغییر سکاندار وزارتخانه‌ای مثل صمت در حال حاضر تصمیم عجولانه‌ای است. با این حال باید نظر موافقان این استیضاح را هم شنید.

با اینکه امیدوارم در نهایت این استیضاح یا از دستور کار مجلس خارج شود یا نمایندگان به وزیر صمت رای اعتماد مجدد بدهند، اما نقدی هم به فعالیت وزیر صمت در حوزه معدن وارد است. در دولت جدید بارها توسط رئیس جمهور موضوع جذب ۱۰۰ درصدی نخبگان در حوزه‌های مختلف و زمینه‌سازی برای بازگشت ایرانیان خارج از کشور مطرح شد اما در عمل در حوزه معدن و صنایع معدنی، جذب نخبگان را در دوران سکانداری فاطمی امین شاهد نبودیم. در واقع ما فقط شاهد این بودیم که مدیران مثل قانون نیوتن جابه‌جا می‌شوند. به بیان دیگر مدیری از یک پستی برکنار اما در موقعیت دیگری منصوب می‌شد بنابراین جذب ۱۰۰ درصدی و یا حتی ۵۰ درصدی نخبگان در وزاتخانه یا دستگاه‌های تابعه اتفاق نیفتاد که امید است وزیر محترم نسبت به این مهم کوشا باشند.