به گزارش ایراسین، «گزارش نابرابری جهانی ۲۰۲۶» به سرپرستی لوکاس چَنسل و توماس پیکتی و با همکاری گروهی از پژوهشگران، همراه با مقدمه‌ای از جوزف استیگلیتز و جایاتی گوش منتشر شد. این گزارش با تمرکز بر ابعاد مختلف نابرابری از جمله اقتصاد، اقلیم، جنسیت، آموزش، نظام مالی جهانی و شکاف‌های سیاسی، تصویری جامع از وضعیت نابرابری در جهان ارائه می‌دهد.

این گزارش شامل یک خلاصه اجرایی، هشت فصل تحلیلی و پروفایل یک‌صفحه‌ای نابرابری در ۴۰ کشور از جمله ایران است.

فصل‌های این گزارش به بررسی موضوعات؛ نابرابری اقتصادی جهانی، نابرابری درآمد منطقه‌ای، نابرابری ثروت منطقه‌ای، نابرابری جنسیتی، امتیازات خاص و نامحدود، اقلیم به‌عنوان مسئله سرمایه، نظام مالیات جهانی و شکاف‌های سیاسی می‌پردازد.

بر اساس یافته‌های گزارش، ۱۰ درصد پردرآمد جهان حدود ۵۳ درصد از کل درآمد جهانی را به خود اختصاص داده‌اند، در حالی که ۴۰ درصد میانی ۳۸ درصد و ۵۰ درصد پایین تنها ۸ درصد از درآمد جهان را کسب کرده‌اند. نابرابری در حوزه ثروت به‌مراتب شدیدتر است؛ به‌طوری که ۱۰ درصد بالای جمعیت مالک حدود ۷۵ درصد از کل ثروت جهان هستند، در حالی که ۵۰ درصد پایین جمعیت کمتر از ۲ درصد ثروت را در اختیار دارند.

تمرکز افراطی ثروت در میان ثروتمندان بسیار محدود

این گزارش نشان می‌دهد که حدود ۶۰ هزار نفر در جهان، مجموع درآمدی بیش از سه برابر کل درآمد ۵۰ درصد پایین جمعیت جهان دارند. در فاصله سال‌های ۱۹۹۵ تا ۲۰۲۵، تنها ۲ تا ۴ درصد از رشد ثروت جهانی به ۵۰ درصد پایین جامعه رسیده، در حالی که ۱ درصد بالای جامعه حدود ۳۶.۷ درصد از رشد ثروت جهانی را به خود اختصاص داده است.

طبق گزارش، زنان تنها ۲۸ درصد از درآمد شغلی جهان را دریافت می‌کنند و سهم زنان در خاورمیانه با حدود ۱۶ درصد، کمترین میزان در میان مناطق مختلف جهان است.

بدون احتساب کارهای نامرئی و بدون مزد، درآمد ساعتی زنان به‌طور متوسط ۶۱ درصد درآمد مردان است. با لحاظ کردن کارهای خانگی و مراقبتی بدون مزد، این نسبت به ۳۲ درصد کاهش می‌یابد. در مجموع، زنان به‌طور متوسط ۵۳ ساعت در هفته کار می‌کنند، در حالی که این رقم برای مردان ۴۳ ساعت است.

گزارش از نابرابری شدید در هزینه‌کرد آموزشی خبر می‌دهد. سرانه هزینه آموزش سالانه برای هر کودک (بر اساس برابری قدرت خرید) در: آفریقای جنوب صحرا: حدود ۲۲۰ یورو، اروپا: ۷۴۳۰ یورو، آمریکای شمالی و اقیانوسیه: ۹۰۲۵ یورو است. منطقه خاورمیانه با سرانه‌ای حدود ۱۴۴۴ یورو، پایین‌تر از میانگین جهانی ۱۶۴۲ یورو قرار دارد.

بر اساس این گزارش، ثروتمندترین ۱۰ درصد جهان حدود ۷۷ درصد از گازهای گلخانه‌ای ناشی از مالکیت خصوصی را تولید می‌کنند، در حالی که ۵۰ درصد پایین تنها ۳ درصد از این انتشار را به خود اختصاص داده‌اند. با این حال، همین گروه کم‌درآمد بیشترین آسیب‌ها را از پیامدهای تغییر اقلیم متحمل می‌شوند.

نظام مالی جهانی به نفع کشورهای ثروتمند

گزارش تأکید می‌کند که سیستم مالی جهانی به‌شدت به نفع اقتصادهای ثروتمند طراحی شده است. کشورهای ثروتمند سالانه منابعی معادل ۱ درصد تولید ناخالص داخلی جهان را از کشورهای فقیر و در حال توسعه جذب می‌کنند؛ رقمی که سه برابر کل کمک‌های توسعه‌ای جهانی است. این ساختار مالی، توان کشورهای فقیر برای سرمایه‌گذاری در حوزه‌های آموزش، سلامت و توسعه انسانی را به‌شدت محدود می‌کند.

یافته‌های گزارش نشان می‌دهد که نابرابری اقتصادی به نابرابری سیاسی منجر شده و امکان همکاری جهانی برای اصلاحات ساختاری را تضعیف کرده است. با این حال، گزارش تأکید می‌کند که با اقداماتی نظیر مالیات تصاعدی، سرمایه‌گذاری در آموزش و سلامت و اصلاح نظام مالی جهانی می‌توان مسیر نابرابری را تغییر داد.

نویسندگان گزارش تصریح می‌کنند که نابرابری نتیجه انتخاب‌های سیاسی است، نه یک پدیده طبیعی و کاهش آن تنها با اراده سیاسی امکان‌پذیر خواهد بود.

بر اساس داده‌های این گزارش، در ایران: ۱۰ درصد پردرآمد حدود ۴۶ درصد از کل درآمد را در اختیار دارند و ۵۰ درصد پایین تنها ۱۸ درصد از درآمد را کسب می‌کنند.

نابرابری ثروت شدیدتر است؛ به‌طوری که ۱۰ درصد ثروتمند بیش از ۶۳ درصد کل ثروت را در اختیار دارند، ۱ درصد ثروتمند حدود ۲۹ درصد ثروت را کنترل می‌کند و سهم ۵۰ درصد پایین از ثروت کمتر از ۴ درصد است.