به گزارش ایراسین، بخش معدن در سالهای اخیر بهعنوان یکی از محورهای مهم اقتصاد ایران مورد توجه سیاستگذاران قرار گرفته است. بسیاری از کارشناسان معتقدند که ظرفیتهای زمینشناسی کشور، گستره وسیع پهنهها و تنوع بالای مواد معدنی میتواند این بخش را به پیشران رشد صنعتی و جایگزین درآمدهای نفتی تبدیل کند. با این حال، مسیر توسعه معدن همچنان با چالشهای ساختاری مانند تعدد دستگاههای تصمیمگیر، پیچیدگی روندهای اداری، نبود شفافیت در وضعیت پهنهها و ناهماهنگی میان نهادهای مرتبط مواجه است؛ مسائلی که در گزارشها و تحلیلهای منتشر شده از سوی نهادهای تخصصی داخلی نیز بارها به آنها اشاره شده است.
در کنار این چالشها، ضعف فناوریهای نوین اکتشاف، محدودیتهای ناشی از تحریمها و دشواریهای مربوط به جذب سرمایهگذاری داخلی و خارجی، مسیر توسعه فعالیتهای معدنی را کند کرده است. از سوی دیگر، حساسیتهای زیستمحیطی و ضرورت رعایت استانداردهای حفاظتی در مراحل اکتشاف، استخراج و بازسازی محدودهها، توجه بیشتری را از سوی فعالان این حوزه میطلبد. مجموعه این عوامل سبب شده است که گفتوگو با صاحبنظران و مدیران بخش معدن اهمیت بیشتری یابد تا تصویری دقیقتر از مسائل این صنعت کلیدی و راهکارهای قابل اجرا برای اصلاح وضعیت آن ارائه شود.
آرمان خالقی، دبیرکل خانه صنعت، معدن و تجارت ایران در گفتوگو با ایراسین با تأکید بر اینکه مسئله صدور مجوزهای معدنی پیچیدگی فنی خاصی ندارد، اظهار کرد: «پیشتر نیز درباره ضرورت ایجاد مدل «پنجره واحد معدن» صحبت کردهایم و این مدل کاملاً قابل اجراست، به شرط آنکه اراده جدی برای پیادهسازی آن وجود داشته باشد. اگر اراده باشد، این موضوع اصلاً پیچیده نیست و قابل حل است.»
خالقی، با تاکید بر شفافیت پهنههای معدنی کشور، اعلام کرد: «سرمایهگذاران معدنی با ارائه مختصات دقیق محدوده مورد نظر روی نقشههای ماهوارهای، باید بتوانند وضعیت قانونی و مالکیتی زمین را بهطور فوری از وزارت صمت استعلام کنند؛ از جمله اینکه آیا معارضی وجود دارد یا زمین در اختیار منابع طبیعی یا افراد ثبت شده است.»
وی تأکید کرد: «اگر شفافیت کافی وجود داشته باشد، وزارت صمت باید بتواند در لحظه به متقاضی پاسخ دهد. نقشههای پهنههای آزاد و غیرآزاد باید کاملاً روشن و قابل دسترس باشند و اگر چنین نیست، باید هرچه سریعتر این شفافسازی آغاز شود تا بلاتکلیفیها برطرف شود.»
ضعف فناوری اکتشاف؛ چالش جدی و متأثر از تحریمها
دبیرکل خانه صنعت، معدن و تجارت ایران یکی از مهمترین موانع حوزه معدن را کمبود فناوریهای نوین اکتشاف عنوان کرد و افزود: «ضعف تکنولوژی در اکتشافات یکی از مشکلات اصلی است. برای بهروزرسانی فناوریها، لازم است شرکتهای داخلی با شرکتهای بینالمللی یا دانشگاهها همکاری کنند تا فناوریهای جدید وارد کشور شود. این کاری است که باید انجام شود.»
خالقی با اشاره به اثر تحریمها گفت: «تحریمها در این زمینه مؤثر بودهاند و برخی کشورها فناوری را در اختیار ما نمیگذارند. بنابراین فناوری را باید یا از مسیر دانشآموختگان متخصصی که در خارج از کشور آموزش دیدهاند و میتوانند بازگردند، به دست آورد؛ یا از طریق توسعه همکاریهای فناورانه با کشورهای دارای توانمندی معدنی.»
مذاکرات با کشورهای معدنی و نقش شرکتهای دانشبنیان
وی درباره امکان همکاریهای فناورانه افزود: «در حال حاضر مذاکراتی با برخی کشورها مانند روسیه و چین، همچنین کشورهای فعال در حوزه معدن در حال انجام است. این کشورها ابراز تمایل کردهاند که با ما کار کنند. بخش دیگر نیز به شرکتهای دانشبنیان بومی مربوط است که باید توان داخلی خود را در حوزه فناوریهای معدنی افزایش دهند.»
خالقی تصریح کرد: «طبیعتاً همکاری با کشورهایی مانند آمریکا یا برخی کشورهای اروپایی در چارچوب استانداردهای موجود برای ما امکانپذیر نیست، اما مسیر همکاری با سایر کشورها و توان داخلی باید بهطور جدی پیگیری شود.»
معدن و محیط زیست؛ ضرورت مطالعات دقیق و اقدامات جبرانی
دبیرکل خانه صنعت، معدن و تجارت ایران درباره ملاحظات محیط زیستی در فعالیتهای معدنی توضیح داد: «اگر بخواهیم معدن را از منظر محیط زیستی ببینیم، باید بپذیریم که ماهیت کار معدن با تخریب محیط زیست آغاز میشود. مسئله این است که آیا این تخریب عمیق و گسترده است یا میتوان آن را کنترل و مدیریت کرد.»
وی ادامه داد: «در مرحله بهرهبرداری از معدن، آثار طبیعی و زیستمحیطی اجتنابناپذیر است، اما اقداماتی وجود دارد که میتواند این آثار مخرب را کاهش دهد. همچنین پس از خروج معدنکار از محدوده، باید اقدامات جایگزینی و اصلاحی انجام شود تا شکل زمین و پوشش آن تا حد امکان به وضعیت مناسب بازگردد.»
خالقی به ضرورت تدوین طرحهای دقیق محیط زیستی برای پروژههای معدنی اشاره کرد و گفت: «آثار معدن بر پوشش گیاهی، زیست جانوری و منابع آب باید بررسی شود. لازم است مطالعات زیستمحیطی دقیق برای هر پروژه تعریف شود تا مشخص باشد چه تغییراتی در محیط رخ میدهد و اقدامات جبرانی چگونه باید انجام شود.»
ارسال نظر