چین و آمریکا

روابط چین و آمریکا در سال ۲۰۲۵ وارد یکی از پرتنش‌ترین دوره‌های خود شده است؛ جایی که جنگ تعرفه‌ای، محدودیت‌های فناوری، بحران فنتانیل و نبرد بر سر مواد معدنی حیاتی، مناسبات دو قدرت بزرگ اقتصادی جهان را به میدان رقابتی کم‌سابقه تبدیل کرده و آینده تجارت جهانی را در هاله‌ای از ابهام فرو برده است.

به گزارش ایراسین، دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور ایالات متحده، با اعمال موجی از تعرفه‌های سنگین بر واردات کالاهایی به ارزش میلیاردها دلار از چین، این کشور را که اصلی‌ترین رقیب اقتصادی آمریکا محسوب می‌شود، هدف قرار داده است. هدف ترامپ از این اقدام، کاهش کسری تجاری، بازگرداندن تولیدات صنعتی به داخل آمریکا و مقابله با قاچاق و تجارت غیرقانونی ماده مخدر فنتانیل عنوان شده است.

در ادامه، مهم‌ترین رویدادهای جنگ تجاری آمریکا و چین در سال جاری میلادی، به ترتیب زمانی معکوس، آمده است:

۲۴ نوامبر – شیء جین‌پینگ، رئیس‌جمهور چین، و همتای آمریکایی او در یک تماس تلفنی غیرمنتظره، چند هفته پس از دیدارشان در اواخر ماه اکتبر در کره جنوبی، با یکدیگر گفت‌وگو کردند.
شیء به ترامپ اعلام کرد که دو کشور باید شتاب روابط دوجانبه را حفظ کرده و «فهرست همکاری‌ها را طولانی‌تر و فهرست مشکلات را کوتاه‌تر» کنند.
ترامپ نیز اعلام کرد که در این گفت‌وگو درباره موضوع فنتانیل، سویا و دیگر محصولات کشاورزی صحبت شده است، اما جزئیات بیشتری ارائه نداد.
وی در شبکه اجتماعی «تروث سوشال» نوشت: «ما یک توافق خوب و بسیار مهم برای کشاورزان بزرگ‌مان انجام داده‌ایم و اوضاع تنها بهتر خواهد شد.»

۱۱ نوامبر – دولت چین اعلام کرد که به گسترش دسترسی و فرصت‌های سرمایه‌گذاری برای شرکت‌های آمریکایی، به‌ویژه در بخش خدمات، ادامه خواهد داد.

۱۰ نوامبر – چین به مدت یک سال، دریافت هزینه‌های بندری از کشتی‌های مرتبط با آمریکا و همچنین تحریم‌ها علیه شرکت‌های وابسته آمریکاییِ شرکت کشتی‌سازی کره‌جنوبی «هانوا اوشن» را متوقف کرد؛ اقدامی که پس از تعلیق اقدامات تنبیهی واشنگتن در چارچوب تحقیقات «بخش ۳۰۱» درباره صنایع دریایی، لجستیکی و کشتی‌سازی چین انجام شد.
همچنین چین فهرست مواد شیمیایی پیش‌ساز مرتبط با مواد مخدر را اصلاح کرد و اعلام نمود که برای صادرات برخی مواد شیمیایی به آمریکا، کانادا و مکزیک، صدور مجوز الزامی خواهد بود.
بر اساس منابع مطلع، رئیس پلیس فدرال آمریکا (FBI) نیز به چین سفر کرده تا درباره موضوع فنتانیل و همکاری‌های اجرای قانون گفت‌وگو کند.

۹ نوامبر – چین تعلیق ممنوعیت صادرات فلزات گالیوم، ژرمانیوم و آنتیموان به ایالات متحده را اعلام کرد، اگرچه این فلزات همچنان تحت فهرست کنترل صادرات «دوکاربردی» باقی مانده‌اند و صادرکنندگان برای ارسال آن‌ها باید از پکن مجوز دریافت کنند.

۷ نوامبر – چین اجرای برخی اقدامات کنترلی صادراتی که در ۹ اکتبر اعمال کرده بود را به حالت تعلیق درآورد؛ این اقدامات شامل محدودیت‌های گسترده بر برخی مواد و تجهیزات عناصر نادر خاکی، مواد مورد استفاده در باتری‌های لیتیومی و مواد فوق‌سخت بود.
پکن همچنین در حال ایجاد یک نظام جدید صدور مجوز برای مواد معدنی نادر است که به گفته منابع صنعتی می‌تواند روند ارسال این کالاها را تسریع کند.
چین همچنین اعلام کرد که مجوز واردات سویا را برای سه شرکت آمریکایی احیا می‌کند و از ۱۰ نوامبر ممنوعیت واردات چوب از آمریکا را لغو خواهد کرد.

۶ نوامبر – چین واردات محدود محصولات کشاورزی آمریکا را آغاز کرد، از جمله دو محموله گندم و یک محموله سورگوم (ذرت خوشه‌ای). شرکت دولتی «کوفکو» (COFCO) نیز مراسم امضای قرارداد خرید سویا را برگزار کرد، هرچند جزئیات بیشتری اعلام نشد.

۵ نوامبر – پکن اعلام کرد که از ۱۰ نوامبر، تعرفه‌های تلافی‌جویانه بر واردات کالاهای آمریکایی را به حالت تعلیق درمی‌آورد؛ این تعرفه‌ها شامل حقوق ورودی تا سقف ۱۵ درصد بر کالاهای کشاورزی بود.
با این حال، چین همچنان تعرفه‌های ۱۰ درصدی را که در پاسخ به تعرفه‌های موسوم به «روز آزادی» ترامپ وضع شده‌اند، حفظ کرد.
واردات سویای آمریکا همچنان مشمول تعرفه ۱۳ درصدی باقی ماند، اما چین محدودیت‌ها بر برخی واردات فیبر نوری از آمریکا را کاهش داد و فشارهای نظارتی بر برخی نهادهای آمریکایی را نیز تسهیل کرد.

۳۰ اکتبر – ایالات متحده و چین پس از مذاکرات میان ترامپ و شیء در کره جنوبی، به یک آتش‌بس تجاری جدید دست یافتند. بر اساس این توافق، ترامپ با کاهش بخشی از تعرفه‌ها موافقت کرد و در مقابل، پکن متعهد شد اقدامات سخت‌گیرانه‌تری علیه تجارت غیرقانونی فنتانیل انجام دهد، خرید سویای آمریکا را از سر بگیرد و کنترل‌ها بر صادرات عناصر نادر خاکی را متوقف کند.

تشدید و فراز و فرودهای جنگ تجاری آمریکا و چین در سال ۲۰۲۵

پکن اعلام کرده است که ایالات متحده متعهد شده برنامه‌های خود برای ممنوع‌سازی دسترسی شرکت‌های چینی به فناوری‌های آمریکایی را به مدت یک سال به تعویق بیندازد.

در ادامه، مهم‌ترین تحولات جنگ تجاری آمریکا و چین در سال ۲۰۲۵ به‌صورت گزارش خبری و به ترتیب زمانی معکوس آمده است:

اواخر اکتبر

۲۶–۲۵ اکتبر – مذاکرات مالزی به تدوین یک «چارچوب توافق تجاری» منجر شد که قرار است رهبران دو کشور درباره آن تصمیم‌گیری کنند. این مذاکرات با حضور «اسکات بسنت» وزیر خزانه‌داری آمریکا و «جیمیسون گرِیر» نماینده تجاری این کشور با «هه لی‌فِنگ» معاون نخست‌وزیر چین و «لی چنگ‌گانگ» مذاکره‌کننده ارشد تجاری چین برگزار شد.

۱۷ اکتبر – وزارت خارجه آمریکا تحریم‌های چین علیه شرکت کشتی‌سازی «هانوا اوشن» را اقدامی «اجباری و قهری» خواند که به روابط واشنگتن و سئول لطمه می‌زند.

۱۶–۱۵ اکتبر – بسنت و گرِیر از گسترش کنترل‌های صادرات عناصر نادر خاکی از سوی چین به‌عنوان تهدیدی علیه زنجیره تأمین جهانی انتقاد کردند.
بسنت وعده داد آمریکا کنترل سخت‌گیرانه‌تری بر بخش‌های راهبردی اعمال کند تا با نفوذ چین مقابله کند.
در همین بازه، «تیم کوک» مدیرعامل اپل متعهد شد سرمایه‌گذاری این شرکت در چین را افزایش دهد.

۱۴ اکتبر – دو کشور شروع به دریافت «هزینه‌های بندری اضافی» از کشتی‌های یکدیگر کردند، با این تفاوت که چین کشتی‌هایی را که خود ساخته بود، از این هزینه‌ها معاف کرد.
چین همچنین پنج شرکت وابسته به آمریکا مرتبط با «هانوا اوشن» را به‌عنوان تهدیدی علیه امنیت و حاکمیت خود تحریم کرد.

۱۳–۱۲ اکتبر – چین تعرفه‌های جدید آمریکا را «ریاکارانه» توصیف کرد، اما بسنت اعلام کرد برنامه‌ریزی برای دیدار ترامپ و شیء همچنان پابرجاست.

۱۰ اکتبر – دونالد ترامپ از اعمال تعرفه‌های ۱۰۰ درصدی جدید بر واردات از چین و همچنین وضع کنترل‌های صادراتی بر «تمام نرم‌افزارهای حیاتی» از اول نوامبر خبر داد.
او همچنین تهدید کرد در واکنش به محدودیت‌های چین بر صادرات عناصر نادر خاکی، صادرات قطعات هواپیماهای بوئینگ به چین را نیز محدود خواهد کرد.
ترامپ اعلام کرد «دلیلی برای دیدار با شیء وجود ندارد»، اما برنامه این دیدار را به‌طور رسمی لغو نکرد.

در همین روز:

  • چین تحقیق ضدانحصاری علیه شرکت آمریکایی «کوالکام» به‌دلیل خرید شرکت اسرائیلی «آوتوتاکس» آغاز کرد.

  • چین در پاسخ به اقدامات مشابه واشنگتن، از ۱۴ اکتبر، دریافت هزینه بندری از کشتی‌های مرتبط با آمریکا را هدف قرار داد.

۹ اکتبر – چین از ۸ نوامبر دامنه کنترل صادرات عناصر نادر خاکی را گسترش داد و پنج فلز متوسط تا سنگین دیگر را نیز به فهرست محدودیت‌ها افزود.
همچنین نظارت بر مصرف‌کنندگان نیمه‌هادی‌ها را تشدید کرد و تسلط خود بر بازار مواد معدنی حیاتی را تقویت نمود.
در همین بازه، آمریکا اعلام کرد قصد دارد پرواز شرکت‌های هواپیمایی چینی بر فراز روسیه در مسیرهای آمریکا را ممنوع کند، زیرا این موضوع را به ضرر شرکت‌های آمریکایی دانست.

۱ اکتبر – ترامپ اعلام کرد موضوع «سویا» محور اصلی دیدار احتمالی او با شیء جین‌پینگ خواهد بود و کاهش شدید خرید سویای آمریکا از سوی چین را «تاکتیک مذاکراتی» خواند.

سپتامبر

۳۰ سپتامبر – جیمیسون گرِیر اعلام کرد تعرفه‌های حدود ۵۵ درصدی بر کالاهای چینی «وضعیت موجود خوبی» است، اما آمریکا خواهان تجارت آزادتر است.

۲۴ سپتامبر – بسنت گفت مواد شیمیایی، موتورهای هواپیما و قطعات آن‌ها ابزار فشار اصلی آمریکا در مذاکرات با چین هستند.

۲۱ سپتامبر – نمایندگان کنگره آمریکا که به چین سفر کرده بودند، به «لی چیانگ» نخست‌وزیر چین گفتند دو کشور باید سطح تعاملات را افزایش دهند.

۱۹ سپتامبر – ترامپ و شیء تماس تلفنی برقرار کردند. ترامپ اعلام کرد در زمینه توافق بر سر تیک‌تاک پیشرفت حاصل شده و دو طرف درباره دیدار حضوری برای گفت‌وگو درباره تجارت، مواد مخدر غیرقانونی و جنگ اوکراین به توافق رسیده‌اند.
چین نیز از مذاکرات تجاری درباره تیک‌تاک استقبال کرد.

۱۵ سپتامبر – دو طرف به یک توافق چارچوبی برای انتقال مالکیت تیک‌تاک به کنترل آمریکایی دست یافتند.
در مقابل، آمریکا متعهد شد تعرفه‌های جدیدی بر کالاهای چینی (در ارتباط با واردات نفت روسیه) وضع نکند، مگر آنکه اروپا ابتدا چنین اقدامی انجام دهد.

۱۴ سپتامبر – دور چهارم مذاکرات در مادرید برگزار شد. بسنت و «هه لی‌فنگ» درباره تجارت و مهلت واگذاری مالکیت تیک‌تاک تا ۱۷ سپتامبر گفت‌وگو کردند.

تابستان

۱۱ اوت – دو کشور آتش‌بس تعرفه‌ای را برای ۹۰ روز دیگر تمدید کردند.

۱۰ اوت – با نزدیک شدن به پایان آتش‌بس، ترامپ از چین خواست خرید سویای آمریکا را چهار برابر کند.

۸ اوت – آمریکا ممنوعیت آوریل را لغو کرد و صدور مجوز صادرات تراشه‌های پیشرفته هوش مصنوعی Nvidia H20 به چین را در چارچوب مذاکرات عناصر نادر خاکی آغاز کرد.

۲۹–۲۸ ژوئیه – مقامات دو کشور در استکهلم توافق کردند برای تمدید آتش‌بس ۹۰ روزه تلاش کنند، هرچند پیشرفت چشمگیری حاصل نشد.

۲۷ ژوئن – بسنت اعلام کرد دو طرف اختلافات مربوط به عناصر نادر خاکی و آهنرباهای مقصد آمریکا را حل‌وفصل کرده‌اند.

۱۲–۹ ژوئن – در مذاکرات لندن، توافق چارچوبی حاصل شد و برخی تولیدکنندگان چینی آهنرباهای عناصر نادر خاکی شروع به دریافت مجوز صادرات کردند.
ترامپ اعلام کرد آتش‌بس تجاری دوباره در مسیر درست قرار گرفته است.

۵ ژوئن – شیء و ترامپ گفت‌وگوی تلفنی یک‌ساعته داشتند.

بهار

۳۱ مه – ترامپ اعلام کرد چین توافق ژنو درباره کاهش متقابل تعرفه‌ها و تسهیل محدودیت‌های صادرات مواد معدنی حیاتی را نقض کرده است. چین این اتهام را رد کرد و محدودیت‌های آمریکا را «تبعیض‌آمیز» خواند.

۲۹–۲۸ مه – آمریکا تهدید کرد روادید دانشجویان چینی را لغو می‌کند و به برخی شرکت‌ها دستور داد ارسال برخی کالاها به چین را متوقف کنند.

۱۲–۱۰ مه – نخستین دور مذاکرات تجاری در ژنو به توافق بر سر توقف ۹۰ روزه تعرفه‌ها انجامید.
تعرفه‌های آمریکا از ۱۴۵ درصد به ۳۰ درصد کاهش یافت و چین نیز تعرفه‌ها را از ۱۲۵ درصد به ۱۰ درصد کاهش داد.
چین همچنین پذیرفت اقدامات غیرتعرفه‌ای اعمال شده پس از ۲ آوریل را لغو کند.

۱۵ آوریل – شرکت Nvidia اعلام کرد مقامات آمریکایی به این شرکت اطلاع داده‌اند فروش تراشه H20 به چین نیازمند مجوز صادراتی خواهد بود.

۱۱ آوریل – چین تعرفه‌ها بر واردات از آمریکا را به ۱۲۵ درصد افزایش داد و سیاست تعرفه‌ای ترامپ را «یک شوخی» خواند و اعلام کرد به «بازی اعداد با تعرفه‌ها» پاسخ نخواهد داد.

۹ آوریل – چین تعرفه‌های خود را به ۸۴ درصد بر کالاهای آمریکایی رساند و ۱۲ شرکت آمریکایی را تحت کنترل‌های صادراتی قرار داد و شش شرکت دیگر را به فهرست «نهادهای غیرقابل اعتماد» افزود.
در همان روز، آمریکا تعرفه‌های واردات از چین را از ۸۴ به ۱۲۵ درصد افزایش داد و چین به شهروندان خود درباره سفر به آمریکا هشدار داد.

۸ آوریل – آمریکا تعرفه واردات از چین را از ۳۴ به ۸۴ درصد افزایش داد.

۴ آوریل – چین تعرفه‌های تلافی‌جویانه ۳۴ درصدی بر تمام واردات از آمریکا را از ۱۰ آوریل اعمال کرد و محدودیت‌هایی بر صادرات برخی عناصر نادر خاکی وضع نمود و حدود ۳۰ نهاد آمریکایی فعال در بخش‌های دفاعی را هدف قرار داد.

۲ آوریل – ترامپ از تعرفه پایه ۱۰ درصدی موسوم به «روز آزادی» بر تمام واردات خبر داد و تعرفه ویژه ۳۴ درصدی بر کالاهای چینی را از ۹ آوریل اعمال کرد.
همچنین آمریکا اعلام کرد از ۲ مه، معافیت گمرکی برای محموله‌های کم‌ارزش از چین و هنگ‌کنگ لغو می‌شود.

زمستان

۴–۳ مارس – آمریکا تعرفه‌های مرتبط با فنتانیل را به ۲۰ درصد بر تمام واردات از چین افزایش داد.
چین در پاسخ تعرفه‌های ۱۰ تا ۱۵ درصدی بر محصولات کشاورزی آمریکا اعمال کرد که حدود ۲۱ میلیارد دلار از صادرات این کشور را هدف قرار داد و محدودیت‌های صادراتی و سرمایه‌گذاری علیه ۲۵ شرکت آمریکایی وضع کرد.

۴ فوریه – چین اقدامات تلافی‌جویانه علیه شرکت‌های آمریکایی اعمال کرد و تعرفه ۱۵ درصدی بر زغال‌سنگ و گاز طبیعی مایع (LNG) آمریکا و تعرفه ۱۰ درصدی بر نفت خام و برخی خودروها را از ۱۰ فوریه اجرایی کرد.
همچنین صادرات پنج فلز کلیدی برای صنایع دفاعی و انرژی پاک را محدود ساخت.

۱ فوریه – دونالد ترامپ تعرفه تنبیهی ۱۰ درصدی بر کالاهای چینی و تعرفه ۲۵ درصدی بر واردات از مکزیک و کانادا اعمال کرد تا این کشورها را برای مقابله با قاچاق فنتانیل و مهاجرت غیرقانونی تحت فشار قرار دهد.

ارسال نظر

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
0 + 0 =