به گزارش ایراسین، رویترز در گزارشی اعلام کرد: ذخایر جهانی عنصر نادر خاکی «یتریوم» به‌دلیل محدودیت‌های صادراتی چین رو به کاهش است؛ موضوعی که نگرانی‌ها درباره کمبود این ماده و افزایش شدید قیمت‌ها را برانگیخته و می‌تواند تولید در صنایع هوافضا، انرژی و نیمه‌هادی را با چالش جدی روبه‌رو کند.

چین، که اصلی‌ترین منبع تأمین یتریوم محسوب می‌شود عنصری که در آلیاژهای ویژه مورد استفاده در موتورهای صنعتی و همچنین پوشش‌های مقاوم در برابر دمای بالا کاربرد دارد در ماه آوریل، صادرات آن را به‌همراه شش عنصر نادر خاکی دیگر محدود کرد؛ اقدامی که در واکنش به تعرفه‌های تجاری ایالات متحده انجام شد.

اگرچه دیدار ماه گذشته دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، و شیء جین‌پینگ، رئیس‌جمهور چین، امیدهایی در صنعت برای دسترسی پایدارتر به مواد حیاتی ایجاد کرد، اما این اختلاف هنوز به‌طور کامل حل‌وفصل نشده است. بنابراین، هرچند چین پس از آن برخی از محدودیت‌های عناصر نادر را تعلیق کرده، اما کنترل‌های وضع‌شده در آوریل همچنان پابرجا هستند و در غیاب یک توافق جامع میان واشنگتن و پکن، نگرانی‌ها درباره دسترسی صنایع آمریکایی ادامه دارد.

به‌گفته چهار معامله‌گر عناصر نادر خاکی و همچنین الی ساکلاتولا، تحلیل‌گر شرکت Argus، این محدودیت‌ها که صادرکنندگان را ملزم به دریافت مجوز از دولت پکن می‌کند، موجب شده است که خروج یتریوم از چین بسیار دشوار شود.

هجوم برای تأمین یتریوم

ساکلاتولا گفت: «محدودیت‌های صادراتی چین بدون تردید موجی از هجوم برای تأمین یتریوم ایجاد کرده که حتی پس از گذشت چندین ماه همچنان ادامه دارد.»

بر اساس داده‌های Argus، قیمت اروپایی اکسید یتریوم که در تولید پوشش‌های محافظ حرارتی کاربرد دارد از ابتدای ژانویه تاکنون ۴۴۰۰ درصد افزایش یافته و به ۲۷۰ دلار به‌ازای هر کیلوگرم رسیده است. همچنین طبق این داده‌ها، قیمت‌های چین، که حدود ۷ دلار به‌ازای هر کیلوگرم است، در این مدت ۱۶ درصد افزایش یافته اما روند کاهشی دارد.

انجمن صنایع هوافضای آمریکا (Aerospace Industries Association) اعلام کرد که یتریوم برای پیشرفته‌ترین موتورهای جت جهان یک ماده حیاتی است و این انجمن در حال همکاری با دولت واشنگتن برای گسترش ظرفیت تولید داخلی این عنصر است.

داک هاردویک، معاون بخش امور بین‌الملل AIA، گفت: «در حال حاضر زنجیره تأمین ما به‌شدت وابسته به واردات از چین است؛ وابستگی‌ای که در شرایط کمبود روبه‌رشد، به افزایش هزینه‌ها منجر شده است.»

منابع صنعتی می‌گویند کمبود یتریوم برای صنعت نیمه‌هادی نیز یک نگرانی عمده محسوب می‌شود؛ جایی که این عنصر به‌عنوان پوشش محافظ و عایق مورد استفاده قرار می‌گیرد. یکی از این منابع شدت بحران را «۹ از ۱۰» توصیف کرده است.

ریچارد ثرستن، مدیرعامل شرکت Great Lakes Semiconductor، گفت: کمبود یتریوم موجب افزایش زمان تولید، بالا رفتن هزینه‌ها و کاهش کارایی تجهیزات می‌شود، هرچند توقف فوری خطوط تولید محتمل نیست. او اضافه کرد که این مشکلات برای تولیدکنندگان بزرگ‌تر شدیدتر خواهد بود.

ثرستن افزود: «کمبودها به‌طور فزاینده‌ای به یک گلوگاه واقعی تبدیل خواهند شد.»

علاوه بر موتورهای هواپیما و نیمه‌هادی‌ها، پوشش‌های مبتنی بر یتریوم در نیروگاه‌های گازی برای محافظت از پره‌های توربین در برابر دماهای بالا نیز مورد استفاده قرار می‌گیرند.

شرکت میتسوبیشی هِوی، یکی از تولیدکنندگان بزرگ، اعلام کرد که کسب‌وکار توربین‌های گازی این شرکت در حال حاضر تحت تأثیر محدودیت‌های جدید صادرات عناصر نادر خاکی چین قرار نگرفته است.

کریستین بروخ، مدیرعامل Siemens Energy، نیز گفت که این شرکت در حال تنوع‌بخشی منابع تأمین عناصر نادر خاکی به‌دور از چین است، اما این فرآیند به زمان نیاز دارد.

او افزود: «تاکنون هیچ اثر مستقیم و قابل‌توجهی بر زنجیره تأمین خود مشاهده نکرده‌ایم. شرایط را با نگرانی پیگیری می‌کنیم، اما در حال حاضر قابل مدیریت است.»

شرکت GE Vernova به پرسش‌ها پاسخی نداد.

ذخایر خارج از چین

داده‌های گمرکی تا ماه سپتامبر نشان می‌دهد که صادرات یتریوم چین به ایالات متحده از ابتدای امسال رو به کاهش گذاشته و پس از اعمال کنترل‌های صادراتی در ماه آوریل به‌طور کامل متوقف شده است.

طبق گفته یک معامله‌گر یتریوم، صادرات چین به سایر نقاط جهان نیز در همین دوره حدود ۳۰ درصد کاهش یافته است، اما انتظار نمی‌رود این مقادیر به سمت آمریکا هدایت شود؛ چراکه شرکت‌ها و تجار نگران آن هستند که چین در واکنش، صادرات آن‌ها را نیز محدود کند.

بازار یتریوم بسیار مبهم است و اطلاعات مربوط به ذخایر خارج از چین ناهماهنگ و پراکنده است. شش منبع صنعتی، برآوردهایی بین یک تا ۱۲ ماه مصرف ارائه داده‌اند. چند نفر از آن‌ها گفته‌اند سطح ذخایر بسته به شرکت‌ها می‌تواند اختلاف قابل‌توجهی داشته باشد.

یک معامله‌گر عناصر نادر خاکی که به دلیل حساسیت موضوع نخواست نامش فاش شود به رویترز گفت که ذخایر یتریوم آن‌ها از ۲۰۰ تن به ۵ تن کاهش یافته است.
فرد دیگری نیز اعلام کرد که به‌طور کامل بدون موجودی مانده است.

دو منبع در صنعت هوافضا گفتند که قیمت یتریوم در حال افزایش است، اما کمبود موجود هنوز باعث اختلال در تولید نشده است.

مارک برنز، رئیس شرکت Gulfstream Aerospace آمریکا، به رویترز گفت که این سازنده جت‌های تجاری میزان وابستگی کمی به یتریوم دارد.

او افزود «درباره این موضوع شنیده‌ام، اما فقط در حاشیه. در حال حاضر هیچ تأثیری بر برنامه تحویل ما ندارد.»