پایگاه خبری تحلیلی ایراسین؛ گزارش جدید BloombergNEF نشان می‌دهد که در سال گذشته، تمام اقتصادهای نوظهور عضو گروه ۲۰، در زمینه سیاست‌های کم‌کربن پیشرفت کرده‌اند، این در حالی است که برخی اقتصادهای پردرآمد، به ویژه ایالات متحده و تا حدی اتحادیه اروپا، در مسیر حمایت از سیاست‌های سبز عقب‌نشینی کرده‌اند. با توجه به اینکه گروه ۲۰ حدود ۷۵ درصد از انتشار گازهای گلخانه‌ای جهانی را تشکیل می‌دهد، عملکرد این کشورها تأثیر مستقیمی بر سرعت انتقال انرژی پاک دارد.

مسیر متفاوت اقتصادهای پردرآمد و نوظهور

اقتصادهای پردرآمد در سال گذشته به طور میانگین ۳ درصد از امتیاز خود در شاخص سیاست‌های سبز از دست داده‌اند؛ ایالات متحده با کاهش ۱۷ درصدی، بیشترین افت را در میان اعضای گروه ۲۰ تجربه کرده است. در مقابل، کشورهای کم‌درآمد و با درآمد متوسط با رشد میانگین ۳ درصدی عملکرد بهتری داشته‌اند و در این میان، برزیل، ترکیه و آفریقای جنوبی بیشترین پیشرفت را ثبت کرده‌اند.

به این ترتیب، میانگین کلی امتیاز سیاست‌های سبز در میان کشورهای گروه ۲۰ تقریباً بدون تغییر و در سطح ۵۳ درصد باقی مانده، این موضوع نشان می‌دهد که با وجود عقب‌نشینی برخی قدرت‌های صنعتی، همچنان گام‌هایی رو به جلو در مسیر کاهش انتشار جهانی برداشته شده، اما برای رسیدن به اهداف توافق پاریس، نیاز به حمایت‌های عملی‌تر و سیاست‌های مؤثرتر احساس می‌شود.

تغییرات در بخش‌ها و صنایع

۱. برق و انرژی‌های تجدیدپذیر، این بخش همچنان عملکردی قوی دارد و با گسترش مزایده‌های تولید برق تجدیدپذیر و ارائه مشوق‌های ذخیره‌سازی انرژی به موتور اصلی گذار انرژی تبدیل شده است.

۲. صنعت و فناوری‌های کم‌کربن، سیاست‌های صنعتی از مرحله برنامه‌ریزی به اجرا نزدیک شده‌اند، حمایت از فناوری‌هایی مانند هیدروژن پاک، سوخت‌های کم‌کربن و سامانه‌های جذب و ذخیره‌سازی کربن (CCUS) روندی صعودی دارد و سرمایه‌گذاری در این حوزه‌ها در حال گسترش است.

۳. حمل‌ونقل و ساختمان‌ها، کشورهای پردرآمد با کاهش یارانه‌ها برای خودروهای برقی و پمپ‌های حرارتی از میزان حمایت‌های خود کاسته‌اند، این کاهش بیشتر به‌منظور مدیریت فشارهای اقتصادی و واکنش به نارضایتی‌های عمومی صورت گرفته است.

۴. کشاورزی، این بخش همچنان نقطه‌ضعف سیاست‌های اقلیمی محسوب می‌شود، در حالی‌که بسیاری از دولت‌ها هنوز یارانه‌هایی ارائه می‌کنند که می‌تواند برای محیط‌زیست مضر باشد، حمایت از روش‌های پایدار و کشاورزی هوشمند با کمبود جدی مواجه است.

تفاوت مسیر کشورها در اجرای سیاست‌های اقلیمی

اتحادیه اروپا با امتیاز ۶۹ درصد همچنان پیشتاز سیاست‌های اقلیمی در میان کشورهای گروه ۲۰ است، اجرای سیستم تجارت انتشار کربن، توافق صنعتی پاک و دستورالعمل جدید انرژی‌های تجدیدپذیر از مهم‌ترین عوامل این عملکرد مثبت هستند، بااین‌حال مقاومت‌های سیاسی در برخی کشورهای عضو روند اجرای سیاست‌ها را کند کرده است.

در سوی دیگر، ایالات متحده با کاهش ۱۷ درصدی امتیاز خود به ۵۰ درصد سقوط کرده و اکنون یکی از پایین‌ترین رتبه‌ها را در میان اقتصادهای پردرآمد دارد، لغو اعتبارهای مالیاتی، حذف بودجه‌های مرتبط با انرژی پاک و کاهش حمایت‌های فدرال از سیاست‌های کم‌کربن از دلایل اصلی این افت محسوب می‌شود؛ هرچند برخی ایالت‌ها همچنان مسیر مستقل خود را در توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر دنبال می‌کنند.

برزیل در میان اقتصادهای نوظهور، بیشترین رشد را به‌دست آورده، تصویب قانون «سوخت آینده» الزام‌های جدید برای استفاده از سوخت‌های زیستی، ایجاد بازار کربن و راه‌اندازی هاب کربن‌زدایی صنعتی از جمله گام‌های مهم این کشور در جهت گذار سبز است.

چین نیز با امتیاز ۶۳ درصد، بالاترین رتبه را میان اقتصادهای نوظهور دارد، این کشور در مزایده‌های انرژی تجدیدپذیر پیشرو است و در توسعه خودروهای برقی، پمپ‌های حرارتی و گسترش بازار ملی کربن نقش مهمی ایفا می‌کند، با این وجود تداوم ساخت نیروگاه‌های زغال‌سنگ و ضعف در اجرای سیاست‌های کشاورزی و اقتصاد چرخشی، مانعی جدی در مسیر تحقق اهداف اقلیمی چین به شمار می‌رود.

اقتصادهای نوظهور موتور گذار سبز

این گزارش نشان می‌دهد که مسیر کاهش انتشار جهانی دیگر تنها به انگیزه و اعلام سیاست‌ها بستگی ندارد، بلکه اجرای واقعی آن‌ها تعیین‌کننده است، اقتصادهای پردرآمد در سال گذشته به ویژه ایالات متحده و تا حدی اتحادیه اروپا، کاهش حمایت از سیاست‌های سبز را تجربه کردند، در حالی که اقتصادهای نوظهور مانند برزیل، چین، ترکیه و آفریقای جنوبی با اتخاذ سیاست‌های عملیاتی و حمایت از فناوری‌های کم‌کربن پیشرفت چشمگیری داشتند؛ این وضعیت نشان می‌دهد که آینده گذار انرژی جهانی بیشتر به عملکرد اقتصادهای نوظهور وابسته است.

بخش‌های انرژی و صنعت در مسیر رشد هستند، اما حمل‌ونقل، ساختمان‌ها و کشاورزی همچنان با چالش‌هایی جدی روبه‌رو هستند، میانگین امتیاز کلی سیاست‌های سبز گروه ۲۰ تقریباً ثابت مانده است، اما برای دستیابی به اهداف توافق پاریس، نیاز به حمایت‌های عملی، اصلاح یارانه‌های مضر و تقویت سیاست‌های پایدار بیش از پیش احساس می‌شود.

در نهایت، موفقیت مسیر جهانی «صفر خالص» مستلزم بازگشت رهبری کشورهای پردرآمد، هماهنگی بین اقتصادهای نوظهور و پیشرفته و اجرای مؤثر سیاست‌ها در سطح ملی و جهانی است، بدون این اقدامات، تحقق اهداف اقلیمی با تأخیر و دشواری‌های جدی مواجه خواهد شد.

‌