به گزارش ایراسین،هند، که اکنون پرجمعیت‌ترین کشور جهان شناخته می‌شود، در تقاطع سرنوشت‌سازی میان توسعه اقتصادی و گذار انرژی ایستاده است. این کشور با یک معمای پیچیده روبرو است: چگونه می‌تواند همزمان با پاسخگویی به نیاز فزاینده داخلی به انرژی برای پیشبرد رشد اقتصادی، به تعهدات بین‌المللی خود برای کاهش انتشار کربن نیز عمل کند؟ دستیابی به نقطه تعادل میان این سه ضلع مثلث امنیت انرژی، توسعه پایدار و کربن‌زدایی به یک چالش استراتژیک برای این کشور تبدیل شده است. هند با وجود هدف بلندپروازانه دستیابی به ظرفیت ۵۰۰ گیگاواتی برق غیرفسیلی تا سال ۲۰۳۰، با موانع عینیِ مالی، وابستگی شدید به زغال‌سنگ و کمبود حمایت‌های مالی بین‌المللی وعده‌داده شده، مسیر پرپیچ‌وخمی را به سوی آینده‌ای پاک در پیش دارد.

انفجار تقاضا و زیرساخت‌های تحت فشار
شتاب رشد اقتصادی و انبوه جمعیت، سایه سنگین تقاضا را بر شبکه برق هند هر سال طولانی‌تر می‌کند. این فشار روزافزون نه تنها منابع تولید انرژی را تحت تنش قرار داده، بلکه دستیابی به اهداف کربن‌خنثی را نیز در هاله‌ای از ابهام فرو برده است. نمونه عینی این مسئله را می‌توان در افزایش چشمگیر استفاده از سیستم‌های تهویه مطبوع مشاهده کرد که به لطف امواج خروشان گرمای ناشی از تغییرات اقلیمی، از یک کالای لوکس به یک نیاز اساسی برای حفظ سلامت عمومی ارتقا یافته است.

پیشرفت اقتصادی و معمای فقر انرژی
علیرغم جهش‌های اقتصادی впеفتانگیز در دهه‌های اخیر، هند هنوز در زمره کشورهای با درآمد سرانه پایین طبقه‌بندی می‌شود. در این بستر، برقرسانی و تضمین دسترسی به انرژی برای میلیون‌ها شهروند محروم، به یک اصل بنیادین در راهبرد فقرزدایی دولت تبدیل شده است. همانطور که روزنامه گاردین نیز اشاره کرده، پر کردن شکاف دسترسی به انرژی، نه یک انتخاب، که پیش‌نیازی اجتناب‌ناپذیر برای توسعه اقتصادی پایدار است؛ اولویتی که تمامی دولت‌های متوالی در دهلی‌نو بر آن تأکید داشته‌اند.

روایت هند از عدالت اقلیمی در برابر فشارهای جهانی
خط مشی رسمی هند در مذاکرات بین‌المللی اقلیمی، بر یک اصل استوار است: امنیت انرژی بر سبزسازی انرژی اولویت دارد. رهبران این کشور با تکیه بر مفهوم «عدالت اقلیمی»، بارها از کشورهای ثروتمند خواسته‌اند تا مسئولیت سهم تاریخی خود در بحران کنونی را بپذیرند و با تأمین مالی و انتقال فناوری، گذار انرژی در جهان در حال توسعه را ممکن سازند. به باور مقامات هندی، این کشورهای توسعه‌یافته هستند که باید پیشگام تحول شده و بار اصلی کاهش انتشار را بر دوش کشند، نه آنکه از ملت‌هایی در مسیر توسعه بخواهند آرمان رشد و رفاه را قربانی کنند.
هند اگرچه در رده سوم بزرگ‌ترین منتشرکنندگان گازهای گلخانه‌ای جهان پس از چین و آمریکا قرار دارد، اما داستان کامل را آمار سرانه روایت می‌کند. سرانه انتشار کربن هر شهروند هندی، در مقایسه با همتایانش در اروپا و آمریکای شمالی، رقم ناچیزی است. برای درک این شکاف، این مقایسه گویاست: انرژی مصرفی سالانه یک یخچال معمولی در ایالات متحده، تقریباً معادل نیمی از کل مصرف سالانه یک شهروند متوسط هندی است. این نابرابری، پرسش‌های جدی در مورد انصاف فشارهای بین‌المللی بر هند برای کاهش سریع انتشار ایجاد می‌کند.

پیمان شکسته،؛ وعده طلایی ۱۰۰ میلیارد دلاری
یکی از محورهای اصلی انتقادات هند به غرب، به وعده بربادرفته ۱۰۰ میلیارد دلار کمک سالانه اقلیمی بازمی‌گردد. کشورهای ثروتمند در اجلاس کپنهاگ (۲۰۰۹) متعهد شدند از سال ۲۰۲۰، سالانه این مبلغ را برای مقابله با تغییرات اقلیمی در کشورهای در حال توسعه تأمین کنند. با این حال، این تعهد تاکنون بیشتر به یک آرمان دست‌نیافتنی شبیه بوده است. دهلی‌نو، این کوتاهی را مانعی بزرگ در مسیر سرمایه‌گذاری در انرژی پاک می‌داند.

گذار انرژی: بلندپروازی در برابر واقعیت‌های مالی
حکومت نخست‌وزیر نارندرا مودی، برنامه‌ای جاه‌طلبانه برای توسعه سهم انرژی‌های تجدیدپذیر در سبد انرژی کشور در دست اجرا دارد. با این حال، این آرمان‌های سبز در عمل با دیوار کلفت موانع مالی برخورد کرده‌اند. رکود اقتصادی جهانی و فقدان جریان پایدار سرمایه بین‌المللی، سرعت تحقق هدف ۵۰۰ گیگاواتی را به شدت تحت تأثیر قرار داده است.

بهای سنگین تغییرات اقلیمی: از تهدید سلامت تا ناامنی غذایی
هند امروز نه تنها یک قربانی بزرگ تغییرات اقلیمی است، که صحنه بروز پیامدهای آن نیز هست. از موج‌های گرمای کشنده و بینظمی در چرخه بارش‌ها تا رویدادهای آب‌وهوایی شدید، زندگی و معیشت میلیون‌ها نفر را تحت تأثیر قرار داده است. از سوی دیگر، صنعت سوخت فسیلی نیز خود بار بیماری‌های تنفسی و آلودگی را به دوش جامعه می‌گذارد. همانطور که الیسا مورگرا، گزارشگر ویژه سازمان ملل هشدار داده، تداوم وابستگی به سوخت‌های فسیلی در تضاد با «حق بشری توسعه» قرار دارد، چرا که آسیب‌های جبران‌ناپذیری بر سلامت، امنیت غذایی و رفاه نسل‌های آینده وارد می‌سازد.

در گرداب یک ضرورت غیرقابل انکار
هند در یک دو راهی سرنوشت‌ساز گرفتار آمده است از یک سو، موتور توسعه اقتصادی باید برای جمعیت عظیم خود سوخت‌رسانی کند و از سوی دیگر، زنگ‌های هشدار کربن‌زدایی فوری به صدا درآمده‌اند. در حالی که قدرت‌هایی مانند گروه هفت بر خروج تدریجی هند از زغال‌سنگ پافشاری می‌کنند، دهلی‌نو با یادآوری «مسئولیت تاریخی» غرب، بر شروط خود برای این گذار یعنی تأمین مالی و فناوری پافشاری می‌کند. به نظر می‌رسد راهبرد نهایی هند، حرکتی محتاطانه اما مصمم به سمت انرژی‌های تجدیدپذیر، همراه با تلاش برای واداشتن جامعه جهانی به پایبندی بر تعهداتش خواهد بود. اما فارغ از تمامی این بحث‌ها و مجادلات، یک حقیقت انکارناپذیر است: برای هند، حرکت به سوی کربن‌زدایی چه عادلانه قلمداد شود و چه ناعادلانه دیگر یک گزینه نیست، بلکه یک ضرورت اجتناب‌ناپذیر برای بقا است.