پایگاه خبری تحلیلی ایراسین، بر اساس جدیدترین گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس، اقتصاد ایران در مردادماه ۱۴۰۴ رشد ۲.۳ درصدی را نسبت به ماه مشابه سال قبل تجربه کرده است. این رشد در حالی به دست آمده که رشد تولید ناخالص داخلی بدون نفت ۲.۶ درصد بوده است که نشان می‌دهد بخش‌های غیرنفتی، به ویژه خدمات، نقش پررنگ‌تری ایفا کرده‌اند.

برای مقایسه، رشد اقتصادی کل سال ۱۴۰۳ معادل ۳.۱ درصد (با نفت) و ۳.۰ درصد (بدون نفت) بود. این ارقام نشان می‌دهد آهنگ رشد در میانه تابستان ۱۴۰۴ نسبت به میانگین سال گذشته کندتر شده است.

کالبدشکافی عملکرد بخش‌های اقتصادی

تجزیه و تحلیل دقیق‌تر نشان می‌دهد که اقتصاد ایران در این ماه با یک دوگانگی جدی روبرو بوده است: از یک سو، بخش خدمات با قدرت تمام در حال پیشروی است و از سوی دیگر، بخش‌های حیاتی کشاورزی و نفت دچار انقباض شده‌اند.

بخش خدمات: پیشران اصلی اقتصاد با رشد ۷.۰٪

بخش خدمات با ثبت رشد خیره‌کننده ۷.۰ درصدی، ستون اصلی اقتصاد در این ماه بوده است. این رشد نسبت به عملکرد کل سال ۱۴۰۳ که ۳.۳ درصد بود، شتاب قابل توجهی را نشان می‌دهد.

عوامل کلیدی: این جهش عمدتاً ناشی از عملکرد مثبت در سه حوزه بوده است: «عمده‌فروشی و خرده‌فروشی»، «اداره عمومی، دفاع و تأمین اجتماعی» و «فعالیت‌های مالی و بیمه».

سهم در رشد: این بخش به تنهایی ۳.۱۳ واحد درصد از رشد کل ۲.۳ درصدی اقتصاد را ایجاد کرده است. به عبارت دیگر، اگر عملکرد سایر بخش‌ها صفر بود، اقتصاد به لطف بخش خدمات بیش از ۳ درصد رشد می‌کرد.

گروه صنایع و معادن: رشد ملایم

این گروه که شامل بخش‌های مهمی مانند صنعت، معدن، ساختمان و تأمین آب، برق و گاز است، رشد ۱.۵ درصدی را به ثبت رساند. این نرخ رشد، از میانگین ۲.۴ درصدی این بخش در کل سال ۱۴۰۳ کمتر است.

عوامل کلیدی: افزایش شاخص تولید صنایع بورسی و رشد مثبت بخش «آب، برق و گاز» دلایل اصلی این عملکرد بوده‌اند.

سهم در رشد: سهم این گروه در رشد اقتصادی کل، ۰.۴۱ واحد درصد بوده است.

بخش نفت و گاز طبیعی: در مسیر انقباض

بخش نفت و گاز طبیعی که در سال ۱۴۰۳ با رشد ۴.۶ درصدی یکی از نقاط قوت اقتصاد بود، در مرداد ۱۴۰۴ با چرخشی نگران‌کننده، رشد منفی ۱.۸ درصدی را ثبت کرد.

عوامل کلیدی: این کاهش بر اساس آمار منابع ثانویه اوپک و برآوردهای مرکز پژوهش‌ها بوده که حاکی از کاهش تولید نفت ایران در این ماه است.

سهم در رشد: این بخش ۰.۱۴ واحد درصد از رشد کل اقتصاد کاسته است.

بخش کشاورزی: بحران جدی با رشد منفی

نگران‌کننده‌ترین آمار گزارش به بخش کشاورزی تعلق دارد که با سقوط شدید ۷.۳ درصدی مواجه شده است. این در حالی است که این بخش در سال ۱۴۰۳ رشد مثبت ۳.۶ درصدی را تجربه کرده بود.

عوامل کلیدی: جزئیات این بحران به شرح زیر است:

کاهش ۱۴ درصدی تولید محصولات زراعی.

کاهش ۲ درصدی تولید محصولات دامی.

(نقطه مثبت) رشد ۷ درصدی تولید محصولات باغی.

کاهش ۳ میلی‌متری بارش‌ها در این ماه نیز به این وضعیت دامن زده است.

سهم در رشد: بخش کشاورزی به تنهایی ۱.۱۵ واحد درصد رشد اقتصادی کشور را کاهش داده و بزرگ‌ترین مانع برای رشد بالاتر بوده است.

اقتصادی با دو چهره

گزارش مرداد ۱۴۰۴ تصویری از یک اقتصاد دو وجهی را به نمایش می‌گذارد. در یک سو، بخش عظیم خدمات با قدرت در حال جبران ضعف‌های سایر بخش‌هاست. در سوی دیگر، بخش‌های تولیدی و حیاتی مانند کشاورزی و نفت با چالش‌های جدی روبرو هستند. وابستگی رشد اقتصادی به یک بخش و انقباض شدید در بخش تأمین‌کننده امنیت غذایی کشور، زنگ خطری است که نیازمند توجه ویژه و اقدامات سیاستی فوری است.