به گزارش خبرنگار ایراسین، بین مرداد و شهریور ۱۴۰۴، افغانستان با ترکیب یک بسته سیاستی جسورانه و ورود به قراردادهای سنگین صادراتی و سرمایه‌گذاری، جایگاه تازه‌ای در نقشه فولاد منطقه برای خود ساخته است. از لغو تعرفه‌های سنگین نهاده‌های صنعتی و ممنوعیت صادرات قراضه تا جذب غول‌های فولادی ایران و امضای توافق‌های چند ده میلیون دلاری با روسیه و ازبکستان، همه و همه نشانه یک تغییر مسیر استراتژیک است؛ تغییری که کابل را از نقش یک واردکننده منفعل به بازیگری فعال و حتی تهدیدکننده در بازار منطقه‌ای فولاد بدل می‌کند.

تغییر قواعد بازی در داخل

افغانستان به‌طور سنتی عمده نیاز فولادی خود را از طریق واردات، به‌ویژه از ایران و پاکستان، تأمین می‌کرد. اما در دو ماه گذشته، سیاست‌های تازه دولت این روند را تغییر داده است. لغو تعرفه‌ها بر نهاده‌های صنعتی، به‌جز مالیات ناچیز ۲ تا ۴ درصدی، عملاً هزینه تولید را برای کارخانه‌های افغان کاهش داده و فضای رقابتی جدیدی ایجاد کرده است.

علاوه بر این، ممنوعیت کامل صادرات قراضه باعث شده مواد خام حیاتی مانند آهن‌آلات بازیافتی به جای خروج به کشورهای همسایه، در چرخه تولید داخلی باقی بماند. نتیجه این سیاست‌ها، فعال شدن ۴۰ تا ۵۰ کارخانه جدید و رشد تولید تا مرز مازاد بوده است؛ مازادی که زمینه را برای صادرات و حضور افغانستان در بازارهای خارجی فراهم می‌آورد.

شراکت‌های خطرناک برای رقبا

در همین بازه، کابل نشان داده که تنها به بازار داخلی قانع نیست. صادرات بیش از ۱۰۰۰ تن میلگرد به پاکستان، آن‌هم با وجود محدودیت‌های ترانزیتی، نشان می‌دهد مسیرهای صادراتی در حال باز شدن هستند. مهم‌تر از آن، قرارداد ۱۵۰ هزار تنی میلگرد با ترکمنستان برای سال ۲۰۲۵ است که عملاً افغانستان را در فهرست صادرکنندگان جدی منطقه ثبت می‌کند.

همزمان، توافق ۱۸۳ میلیون دلاری با جمهوری تاتارستان روسیه شامل پروژه‌های ذوب فولاد بعد جدیدی به روابط خارجی کابل داده است. این قرارداد نه تنها سرمایه خارجی جذب می‌کند، بلکه تکنولوژی و دانش فنی جدید را وارد بازار افغانستان می‌کند. ازبکستان نیز با امضای موافقت‌نامه تجارت ترجیحی (PTA) در شهریور، دروازه‌های خود را به روی محصولات فولادی کابل باز کرده و همراهی سیاسی و اقتصادی را در این حوزه آغاز کرده است.

اما شاید چشمگیرترین حرکت، جذب همکاری ایران با حضور فولاد مبارکه و سنگان باشد. این دو غول فولادی نه‌تنها آمادگی سرمایه‌گذاری در تولید سنگ‌آهن و فولاد افغانستان را اعلام کرده‌اند، بلکه با شبکه صادراتی گسترده خود می‌توانند ضمن تأمین بازارهای جدید، کابل را به بخشی از زنجیره تأمین منطقه‌ای متصل کنند. این پیوند، جایگاه ایران را تقویت می‌کند اما همزمان به افغانستان قدرت چانه‌زنی و حضور در بازارهایی می‌دهد که پیش‌تر دور از دسترس بود.

بازیگر تازه در بازار منطقه‌ای فولاد

این ترکیب سیاست داخلی و شراکت خارجی، افغانستان را از یک اقتصاد مصرفی به یک تولیدکننده و صادرکننده رو به رشد در فولاد بدل کرده است. برای ایران و دیگر کشورهای همسایه، این تغییر به معنای حضور یک رقیب یا شریک جدید است که می‌تواند قیمت‌ها، جریان صادرات و حتی جغرافیای بازار فولاد را دگرگون کند.

تجربه ۲ ماهه گذشته نشان می‌دهد کابل مصمم است تا جایگاه خود را تثبیت کند؛ مسیری که اگر با برنامه دقیق ادامه یابد، ممکن است طی چند سال آینده افغانستان را در جرگه صادرکنندگان مهم فولاد آسیا قرار دهد.