پایگاه خبری تحلیلی ایراسین، آنچه مسلم است برای افزایش و بهبود کیفیت تولید الزاماتی وجود دارد و شناسایی نقاط ضعف و کمبودها نخستین گام در این زمینه است. امروز در بخش معدن بزرگترین چالش برای تولید، فرسودگی ماشین آلات است که عملاً ابزار اصلی کار به شمار می‌رود. در حال حاضر، متوسط عمر ماشین آلات در بخش معدن در کشور ما حدود ۱۰ سال است و این در حالی است که این رقم در دنیا حدود ۵ سال است و ماشین‌های با عمر ۵ سال به بالا در واقع فرسوده و مستهلک محسوب می‌شوند. از سوی دیگر در کشور ما انرژی سوخت بسیار ارزان است و معدن‌کاران و فعالان صنایع وقتی عمر ماشین آلاتشان از حد نصاب بالاتر می‌رود، ترجیح می‌دهند با استفاده از همین ماشین‌ها و با بهره‌مندی از سوخت ارزان قیمت بر میزان استفاده از این دستگاه‌ها اضافه کنند و به دنبال نوسازی تجهیزات نباشند. این در حالی است که استفاده از تکنولوژی روز و فناوری‌های نوین در زمینه معدن امروزه یک ضرورت به شمار می‌رود. همچنین دولت نیز بر اساس رویکردهایی که دارد باید به سمت آزادسازی قیمت سوخت حرکت کند و البته نوسازی ناوگان ماشین آلات صنعتی را در دستور کار قرار بدهد.

از دیگر معضلاتی که معتقدم امروز به یک چالش جدی در زمینه ماشین آلات صنعتی تبدیل شده است، هرج و مرج در واردات این ماشین آلات است. به این صورت که معدن‌کاران خود به صورت مستقل وارد تعامل با فروشندگان این تجهیزات می‌شوند و اقدام به خرید می‌کنند. این موضوع منجر به این می‌شود که خریدار به دلیل اینکه نتوانسته از صاحبان برندهای مطرح در دنیا کالا خریداری کند، نتواند خدمات پس از فروش مناسبی از فروشنده دریافت کند. این موضوع امروزه در میان معدن کاران بسیار قابل مشاهده است.

چالش دیگر این است که خریداران نمی‌توانند از امکان چانه‌زنی به خوبی بهره‌مند شوند. چنانکه وقتی خریدار نسبت به ثبت سفارش ۲۰۰ دستگاه ماشین آلات اقدام کرده تا وقتی که سفارش تنها ۲۰ دستگاه ماشین آلات را ثبت کرده است، از قدرت چانه‌زنی بیشتری برخوردار است و قادر است در این زمینه بهتر عمل کند و امتیازات بیشتری از فروشنده دریافت کند.

از دیگر معضلات موجود در زمینه واردات ماشین آلات در کشور، قانون الزام ساخت این تجهیزات در داخل کشور است. اگرچه تاکید ما بر استفاده از توان و ظرفیت داخلی است اما امکانات و محدودیت‌های موجود نیز نباید مغفول بماند. مثلاً برای ۲ میلیارد تن عملیات معدن کاری نیازمند واردات تجهیزاتی هستیم که در داخل کشور وجود ندارد. چالش دیگر کشور ما در حوزه معدن، موضوع نیروی متخصص در سطح مهندسین، طراحی و اپراتور است. چنانکه بدون برخورداری از اپراتور مسلط قادر نیستیم از تجهیزات خریداری شده خود به درستی استفاده کنیم. پیشنهاد من این است که در این زمینه می‌توانیم از ظرفیت‌های موجود در دانشگاه‌ها استفاده کنیم و از توانمندی تکنسین‌ها برخوردار شویم.

چنانکه اشاره شد، میزان اندک بهره وری ماشین آلات در کشور از جمله مشکلات مهم و فعلی حوزه معدن است. مشکل دیگری که در اینجا باید به آن اشاره کنم، معضل حرکت کُند ما در زمینه هوشمندسازی و استفاده از فناوری‌های نوین در زمینه معدن است. ایمیدور در زمینه فرآوری مواد کم عیار مطالعات بسیار زیادی انجام داده است. در خصوص فعالیت‌ها و اقدامات بین المللی نیز لازم است بگویم که امروز در کشور به الزاماتی نیازمندیم. از مهم‌ترین اقدامات این است که بتوانیم مشکلات موجود بر سر راه سرمایه گذاری در کشور را از میان برداریم و به جذب سرمایه گذار بپردازیم. جذب سرمایه‌گذار برای توسعه فعالیت‌های معدنی توسط ایمیدرو در دفعات متعددی به روش‌های مختلف اجرایی شده و نتایج موفقیت‌آمیزی را نیز به دنبال داشته است. چنانچه دولت در اجرای تعهدات خود و تکمیل زیرساخت‌های موردنیاز صنایع و معادن، موفق باشد، در همین حال ثبات به روند سیاسی و اقتصادی کشور بازگردد، فرآیند جذب سرمایه تسهیل می‌شود و بهبود خواهد یافت. در زمینه خرید مواد معدنی نیز ضرورت دارد که بتوانیم از ظرفیت بنادر و کشتیرانی در کشور استفاده کنیم که بی شک این امر نیازمند مطالعات بیشتری است.

نکته مهم‌تر این است که ما امروز نیازمند اکتشافات عمیقی معدنی هستیم که به دستگاه‌های حفاری پیشرفته نیاز دارد. اگرچه چند سال قبل دستگاه‌های حفاری خوبی وارد کشور شد و نتایج خوبی نیز به همراه داشت، ولی امروز دیگر برنامه‌ای برای این موضوع نداریم. امروز مولفه‌هایی مانند تکنولوژی، نیروی انسانی و فرآیند رسیدن به عمق معادن را در اختیار نداریم. ایمیدرو در این زمینه نیز قادر است مطالعاتی را انجام می‌دهد و تا سال آینده نقشه راهی را برای استخراج منابع زیرزمینی به فعالان و متولیان این عرصه ارائه کند.

امید امامی-مدیر معادن ایمیدرو