به گزارش ایراسین، ظرفیت تبادل برق ایران با کشورهای همسایه ۳۰۰۰ مگاوات تخمین زده می‌شود و ایران با تمام کشورهایی که مرز خاکی دارند، امکان تبادل انرژی را دارد به‌طوری که از سه کشور آذربایجان، ارمنستان و ترکمنستان واردات و به سه کشور عراق، پاکستان و افغانستان صادرات برق انجام می‌دهد. همچنین با کشور ترکیه تبادل دوطرفه یعنی هم صادرات و هم واردات می‌تواند داشته باشد.

سیاست کشور در تبادل برق بر محور تراز صفر دنبال می‌شود، بر این اساس در مواقعی که مازاد تولید وجود دارد، برق به کشورهای هدف صادر می‌شود و در زمان کمبود آنکه بیشتر در فصل گرم سال است، واردات صورت گیرد. در این سیاست با توجه به تفاوت ساعت شرعی، روزهای تعطیلی و اوج بار موضوع واردات تعادل پیدا می‌کند (ترکیه روزهای شنبه و یکشنبه تعطیل است و ایران پنجشنبه و جمعه و بر این اساس و پیک ایران و ترکیه نیز با یکدیگر تفاوت دارد).

این درحالی است که آمارهای رسمی نشان می‌دهد صادرات عمده برق کشور که پیش‌تر در قالب قراردادهای بین المللی به عراق انجام می‌شد، این روزها به‌طور کامل متوقف شده و در خصوص افغانستان نیز طبق تعهد بین‌المللی قراردادی است که بسیار کمتر از واردات برق به کشور است.

تنها در تاریخ ۲۲ مرداد ماه حدود ۴۰۰ مگاوات برق وارد کشور شده، در حالی که صادرات تنها ۸۰ مگاوات بوده است. این روند بیانگر اولویت‌دهی ایران به پایداری شبکه داخلی در برابر تعهدات صادراتی است؛ تغییری که نشان می‌دهد حفظ امنیت انرژی در تابستان بر هر ملاحظه دیگری تقدم یافته است.

درواقع با شدت گرفتن گرمای هوا، بار شبکه برق کشور به مرز ۷۷ هزار مگاوات نزدیک شده است؛ عددی که اگرچه هنوز به رکورد ۸۰ هزار مگاوات سال گذشته نرسیده، اما همچنان خطر ناپایداری شبکه را گوشزد می‌کند. شرکت توانیر برای عبور از این شرایط، ۱۴ کلان‌طرح حیاتی را در سراسر کشور تعریف کرده و تنها در منطقه شمال (استان‌های مازندران و گلستان) ۲۶ پروژه مهم با سرمایه‌گذاری بیش از ۶,۰۰۰ میلیارد تومان به بهره‌برداری رسیده است.

آنطور که اعلام شده استان‌های تهران، خوزستان، هرمزگان، فارس، گیلان و مازندران در صدر پرمصرف‌ترین استان‌ها قرار دارند. در این بین یکی از تحولات چشمگیر امسال، افزایش واردات برق است. به گفته محمد الله‌داد، معاون انتقال و تجارت خارجی توانیر، میزان واردات برق ایران بیش از پنج برابر صادرات شده و این تغییر سیاست با هدف کاهش ناترازی و تأمین نیاز داخلی صورت گرفته است. او توضیح داد که صادرات برق به عراق به‌طور کامل متوقف شده و صادرات به افغانستان نیز صرفاً در حد تعهدات قراردادی باقی مانده است.

به‌رغم اجرای طرح‌های زیرساختی و مدیریت مصرف، پایداری شبکه برق کشور در تابستان جاری همچنان به‌شدت شکننده است. افزایش دما و مصرف بالا از یک‌سو و کاهش صادرات و افزایش واردات از سوی دیگر، نشان می‌دهد که عبور از تابستان ۱۴۰۴ تنها با ترکیب سرمایه‌گذاری فنی و همراهی مردم امکان‌پذیر خواهد بود.