به گزارش خبرنگار ایراسین، در تاریخ ورزش و به‌ویژه فوتبال، کمتر به نقش پررنگ کارگران در تشکیل بسیاری از تیم‌ها و مهم‌تر تیم‌های مطرح و بزرگ فعلی جهان فوتبال، اشاره شده است.

شاید اگر ۱۵۰ سال پیش تکنولوژی به معنای امروزی وجود داشت، تیم‌های ورزشی هم به آن شکل صورت نمی‌گرفت تا به بهانه پر کردن اوقات تفریح کارگران، حالا شاهد فعالیت تیم‌هایی باشیم که سالیانه میلیاردها دلار، یورو یا پوند چرخش مالی دارند.

در ادامه این مطلب درباره نقش بزرگ و تاریخی کارگران در شکل گرفتن تیم‌ها در بریتانیا و آغاز راه تیم‌های بزرگی مثل منچستریونایتد، آرسنال و وستهام یونایتد خواهیم نوشت.

کارگران در بریتانیا

چندین باشگاه حرفه‌ای فوتبال در بریتانیا نیز به عنوان تیم‌های کارگری شکل گرفتند؛ از جمله منچستریونایتد که تیم انبار راه‌آهن لنکشایر و یورکشایر در نیوتن هیث بود. آرسنال در سال ۱۸۸۶ با نام «دایال اسکوئر» که توسط کارگران کارخانه سلطنتی اسلحه‌سازی در وولویچ تأسیس شد. وستهام یونایتد که پیش‌تر با نام تیم کارگری تیمز آیرون‌ورکس شناخته می‌شد و لقب آن‌ها هم‌اکنون هم «چکش‌ها» ست. کاونتری سیتی که توسط کارگران شرکت دوچرخه‌سازی سینگر بنیان‌گذاری شد و تیم اسکاتلندی لیوینگستون که قبلاً «فرانتی تیسل» نام داشت.

تعدادی از تیم‌های آماتور و نیمه‌حرفه‌ای فوتبال در بریتانیا هنوز هم نام شرکت‌های خود را حفظ کرده‌اند، از جمله ایرباس یوکی، کمبل لِیرد و واکسهال موتورز. دیگر تیم‌های سابق و فعلی آماتور و نیمه‌حرفه‌ای کارگری در بریتانیا شامل کراولی داون گتویک، سیویل سرویس، هاروگیت ریل‌وی اتلتیک، یونایتد سرویسز پورتسموث، پلیس متروپولیتن، استوارتز و لویدز کوربی، رویال انجینیرز، آترتون کولیریز، پرسکات کیبلز، استاکسبریج پارک استیلز و کاردیف سیویل سرویس هستند. باشگاه فوتبال بث سیتی از شهرستان سامرست انگلستان، در سال ۱۸۸۹ با نام بث ای‌اف‌سی تشکیل شد. این تیم در سال ۱۹۰۲ نام خود را به بث ریل‌وی تغییر داد و سپس به نام فعلی یعنی بث سیتی اف‌سی رسید.

در میان تیم‌های اسکاتلندی خارج از لیگ‌های اصلی و آماتور که به‌عنوان تیم‌های کارگری شناخته می‌شوند، می‌توان به اینوروری لوکو ورکز، کالویل پارک (وابسته به کارخانه فولاد ریونزکریگ)، شاوفیلد آماتورز (وابسته به کارخانه شیمیایی وایتز) و برنت‌آیلند شیپیارد اشاره کرد. همچنین تیم گلینهیل مورکرافت ابتدا با نام بابکاک و ویلکاکس اف‌سی، تیم کارگری شرکت مهندسی رنفرو، فعالیت خود را آغاز کرد.

منچستریونایتد راه‌آهن!

منچستریونایتد در سال ۱۸۷۸ با نام نیوتون هیث LYR فوتبال کلاب توسط بخش واگن و حمل‌ونقل راه‌آهن لانکاشر و یورکشایر (LYR) در انبار نیوتون هیث تأسیس شد. این تیم در ابتدا با سایر بخش‌های راه‌آهن و شرکت‌های ریلی بازی می‌کرد، اما در ۲۰ نوامبر ۱۸۸۰ نخستین مسابقه ثبت‌شده خود را انجام داد؛ در حالی که پیراهن‌هایی به رنگ سبز و طلایی (رنگ‌های شرکت راه‌آهن) به تن داشت، با نتیجه ۶–۰ از تیم ذخیره بولتون واندررز شکست خورد.

تا سال ۱۸۸۸، این باشگاه یکی از اعضای مؤسس لیگ منطقه‌ای The Combination شد. پس از انحلال این لیگ تنها پس از یک فصل، نیوتون هیث به اتحادیه فوتبال تازه‌تأسیس (Football Alliance) پیوست، که سه فصل ادامه یافت تا اینکه با لیگ فوتبال (The Football League) ادغام شد. در نتیجه، باشگاه فصل ۱۸۹۳–۱۸۹۲ را در دسته اول آغاز کرد. تا آن زمان، باشگاه از وابستگی به شرکت راه‌آهن مستقل شده بود و عبارت LYR را از نام خود حذف کرده بود. پس از دو فصل، تیم به دسته دوم سقوط کرد.

در ژانویه ۱۹۰۲، باشگاه با بدهی‌ای معادل ۲۶۷۰ پوند – که معادل ۳۷۰٬۰۰۰ پوند در سال ۲۰۲۳ است – با حکم انحلال مواجه شد. کاپیتان هری استافورد چهار تاجر محلی، از جمله جان هنری دیویس (که بعدها رئیس باشگاه شد) را پیدا کرد که هرکدام حاضر بودند ۵۰۰ پوند سرمایه‌گذاری کنند و در عوض، در مدیریت باشگاه مشارکت داشته باشند. آن‌ها سپس نام باشگاه را تغییر دادند؛ در تاریخ ۲۴ آوریل ۱۹۰۲، باشگاه رسماً با نام منچستریونایتد متولد شد.

زیر نظر ارنست منگنال که در سال ۱۹۰۳ وظایف مدیریتی را بر عهده گرفت، منچستر یونایتد در سال ۱۹۰۶ نایب‌قهرمان دسته دوم شد و به دسته اول صعود کرد. آن‌ها در سال ۱۹۰۸ قهرمان دسته اول شدند – اولین قهرمانی لیگ در تاریخ باشگاه. فصل بعد با پیروزی در نخستین دوره چریتی شیلد (که با نام جام خیریه شناخته می‌شود) آغاز شد و با کسب اولین قهرمانی جام حذفی باشگاه به پایان رسید. منگنال نقشی مهم در انتقال تیم به اولدترافورد در سال ۱۹۱۰ داشت و در سال ۱۹۱۱، منچستریونایتد برای دومین بار قهرمان دسته اول شد. با این حال، در پایان فصل بعد، منگنال باشگاه را ترک کرد و به منچسترسیتی پیوست.

تیم مهمات‌سازی در لندن

در اکتبر ۱۸۸۶، یک اسکاتلندی به نام دیوید دانسکین به همراه پانزده نفر از همکارانش که در کارخانه مهمات‌سازی در وولویچ کار می‌کردند، باشگاهی به نام دیال اسکوئر فوتبال کلاب تأسیس کردند؛ نام باشگاه از کارگاهی در قلب مجموعه رویال آرسنال گرفته شده بود. هر عضو شش پنس پرداخت کرد و دانسکین نیز سه شیلینگ دیگر اضافه کرد تا باشگاه شکل بگیرد.

دیال اسکوئر اولین مسابقه خود را در ۱۱ دسامبر ۱۸۸۶ برابر تیم ایسترن واندررز برگزار کرد و با نتیجه ۶–۰ پیروز شد. تا ژانویه ۱۸۸۷، نام باشگاه به رویال آرسنال تغییر یافت و نخستین زمین خانگی آن‌ها پلامستد کامن بود، هرچند بیشتر مسابقات‌شان را در زمین مانور (Manor Ground) برگزار می‌کردند.

نخستین جام‌های کسب‌شده باشگاه، جام کنت سینیور و جام خیریه لندن در فصل ۱۸۹۰–۱۸۸۹ و جام لندن سینیور در فصل ۱۸۹۱–۱۸۹۰ بودند؛ این‌ها تنها جام‌هایی بودند که آرسنال در دوران حضورش در جنوب شرقی لندن به دست آورد. در سال ۱۸۹۱، رویال آرسنال نخستین باشگاه لندنی شد که حرفه‌ای شد.

رویال آرسنال در دومین تغییر نام خود، در سال ۱۸۹۳ و هم‌زمان با تبدیل‌شدن به یک شرکت با مسئولیت محدود، نام جدید خود یعنی وولویچ آرسنال را به ثبت رساند. این نام در همان سال در لیگ فوتبال نیز ثبت شد، زمانی که باشگاه به این رقابت‌ها پیوست. وولویچ آرسنال نخستین تیم لندنی بود که به عضویت لیگ فوتبال درآمد؛ آن‌ها فعالیت خود را در دسته دوم آغاز کردند و در سال ۱۹۰۴ به دسته اول رسیدند.

با این حال، به‌دلیل کاهش حضور تماشاگران، که ناشی از مشکلات مالی کارگران کارخانه مهمات‌سازی و تأسیس باشگاه‌های فوتبال در نقاط در دسترس‌تر شهر بود، باشگاه تا سال ۱۹۱۰ در آستانه ورشکستگی قرار گرفت. در این زمان، دو تاجر به نام‌های هنری نوریس و ویلیام هال وارد ماجرا شدند و درصدد انتقال باشگاه به مکان دیگری برآمدند.

چکش‌های کشتی‌ساز

باشگاه وستهام یونایتد در سال ۱۸۹۵ با نام «تیمز آیرونوورکس فوتبال کلاب» تأسیس شد. این تیم متعلق به کارگران شرکت کشتی‌سازی Thames Ironworks and Shipbuilding Company بود که بزرگ‌ترین و آخرین شرکت کشتی‌سازی فعال در کنار رودخانه تیمز محسوب می‌شد. این باشگاه توسط ناظر کارخانه و داور محلی، دیو تیلور، و مالک کارخانه، آرنولد هیلز، پایه‌گذاری شد و برای نخستین‌بار در نشریه Thames Ironworks Gazette در ژوئن ۱۸۹۵ معرفی گردید.

شرکت تیمز آیرونوورکس در لیموت وارف در مناطق بلاک‌وال و کَنینگ تاون، در دو سوی رود لی، جایی که این رود به تیمز می‌پیوندد، واقع شده بود. این شرکت کشتی‌ها و سازه‌های زیادی ساخت که مشهورترین آن‌ها ناو HMS Warrior بود. آخرین کشتی ساخته‌شده در این کارخانه ناو جنگی HMS Thunderer در سال ۱۹۱۲ بود و پس از آن، کارخانه تعطیل شد.

کارگاه تعمیراتی شرکت کشتیرانی Castle Shipping Line در نزدیکی آن قرار داشت و تیم کاری آن‌ها، که ابتدا با نام Castle Swifts شناخته می‌شد، به‌طور غیررسمی با تیم تیمز آیرونوورکس ادغام شد.

تیم در سال ۱۸۹۵ کاملاً آماتور بود و ترکیب آن شامل تعدادی از کارکنان کارخانه می‌شد. توماس فریمن آتش‌کار کشتی بود، والتر پارکس منشی، و افرادی مانند جانی استوارت، والتر ترنتر و جیمز لیندزی دیگ‌ساز بودند. سایر کارکنان شامل ویلیام چپمن، جورج سیج و فرد چمبرلین می‌شدند و چارلی داو، یک کارآموز پرچ‌کن، که بعدها تأثیر زیادی بر آینده باشگاه گذاشت، نیز از اعضا بود.

تیمز آیرونوورکس در همان سال ۱۸۹۵ جام خیریه وست هم را که بین باشگاه‌های محلی برگزار می‌شد، فتح کرد و سپس در سال ۱۸۹۷ قهرمان لیگ لندن شد. در سال ۱۸۹۸، باشگاه به حالت حرفه‌ای درآمد و وارد دسته دوم لیگ جنوبی شد و در همان فصل اول به دسته اول صعود کرد. در فصل بعد، تیم یکی مانده به آخر جدول قرار گرفت، اما جایگاه خود را به‌عنوان تیمی رقابتی تثبیت کرده بود. در پلی‌آف سقوط، آن‌ها رقیب محلی‌شان فولام را با نتیجه ۵–۱ در آوریل ۱۹۰۰ شکست دادند و در دسته اول باقی ماندند.

در پی افزایش اختلافات بر سر مدیریت و تأمین مالی باشگاه، در ژوئن ۱۹۰۰ باشگاه تیمز آیرونوورکس منحل شد و تقریباً بلافاصله در تاریخ ۵ ژوئیه ۱۹۰۰ با نام جدید وستهم یونایتد (برگرفته از منطقه وستهم در لندن که باشگاه در آن بازی می‌کرد) بازتأسیس شد. سید کینگ به‌عنوان مربی و چارلی پینتر، که بعدها خود مربی شد، به‌عنوان دستیار او منصوب شدند. به‌دلیل ریشه‌های صنعتی باشگاه و ارتباطش با کارخانه (که هنوز در نشان باشگاه دیده می‌شود)، هواداران و رسانه‌ها همچنان به باشگاه با لقب‌های «آیرونز» (آهن‌ها) یا «همرز» (چکش‌ها) اشاره می‌کنند.

این داستان‌های تاریخی نشان می‌دهد که منشأ شکل‌گیری ورزش پول‌ساز فوتبال در بریتانیا و انگلیس که خودشان را «خانه فوتبال» می‌نامند، معمولاً کارگران بوده‌اند.