به گزارش خبرنگار ایراسین، مهرداد فرهادیان، عضو هیئت علمی دانشکده مهندسی شیمی دانشگاه اصفهان در رویداد تخصصی «آب و پساب» با عنوان «پژوهش راهی برای شکوفایی» که به همت صندوق سرمایه‌گذاری خطرپذیر فولاد مبارکه و با همکاری دانشگاه اصفهان برگزار شد. با اشاره به کمبود منابع آبی و آلودگی‌های ناشی از دفع نامناسب فاضلاب، مدیریت سنتی فاضلاب را ناکافی دانست و خواستار ارائه رویکردهای نوین با تمرکز بر اقتصاد چرخشی شد.

فرهادیان با تأکید بر بحران فزاینده آب در کشور به‌ویژه در فلات مرکزی بر لزوم سرمایه‌گذاری و توسعه فناوری‌های نوین در تصفیه و بازچرخانی پساب‌ها برای مصارف صنعتی، کشاورزی و آبیاری درختان غیر مثمر تأکید کرد.

وی با اشاره به وضعیت نگران‌کننده آب در ایران گفت: سال‌هاست که کشور به‌خصوص فلات مرکزی درگیر بحرانی آب است و تمام بررسی‌ها نشان می‌دهد که در سال‌های آتی نیز مشکلات بیشتر خواهد شد.

فرهادیان افزود: متأسفانه با وجود هشدارهای مکرر درباره بحران آب تصور عمومی بر وجود همیشگی آب در سال‌های گذشته سبب شده تا امروز برای مقابله با این بحران با چالش جدی رو به رو باشیم.

این عضو هیئت علمی دانشگاه اصفهان با اشاره به چالش‌ها در حوزه فاضلاب گفت: کمتر از ۵ درصد از کل فاضلاب‌های کشور جمع‌آوری و تصفیه می‌شود. این در حالی است که سالیانه حدود ۱۵ تا ۲۰ میلیارد مترمکعب فاضلاب تولید می‌شود و ۹۹ درصد روستاهای کشور فاقد شبکه جمع‌آوری و تصفیه فاضلاب هستند. حتی در مناطق شهری نیز تنها حدود ۵۰ تا ۶۰ درصد جمعیت تحت پوشش شبکه تصفیه‌خانه‌ها قرار دارند. این وضعیت نه تنها منابع آب و خاک را آلوده می‌کند بلکه معضلات ثانویه‌ای را نیز به دنبال دارد.

تصفیه فاضلاب، راهکار تأمین آب

فرهادیان با تأکید بر تغییر نگرش به تصفیه فاضلاب بیان کرد: مدیریت فاضلاب دیگر صرفاً یک مسئله بهداشتی و زیست‌محیطی نیست، بلکه می‌تواند به عنوان یک روش مؤثر برای تأمین آب و پایداری جامعه مورد استفاده قرار گیرد.

وی ادامه داد: تصفیه فاضلاب و بازیافت آب می‌تواند به کاهش مصرف منابع آب طبیعی، کاهش هزینه‌ها و حفاظت از محیط زیست کمک کند.

ضرورت توجه به فناوری‌های نوین در بازیافت آب

فرهادیان با بیان اینکه صنعت تصفیه فاضلاب در دنیا رشد ۷ درصدی را تجربه می‌کند، تصریح کرد: صنعت بازیافت آب از پساب نیز رشد ۱۰ درصدی دارد که نشان‌دهنده لزوم توجه بیشتر به این حوزه در کشور است.

وی با اشاره به فرآیندهای متعارف تصفیه فاضلاب در کشور گفت: در حال حاضر بسیاری از این فرآیندها در حذف ریزآلاینده‌ها مؤثر نیستند و کشورهای پیشرفته بر فناوری‌های نوین تمرکز کرده‌اند.

فرهادیان یکی از مهم‌ترین تحولات در حوزه بازچرخانی آب در صنعت را توجه به فناوری‌های تصفیه تکمیلی و به‌ویژه سیستم‌های ZLD (تخلیه مایع صفر) دانست، گفت: استفاده از سیستم‌های ZLD از الزاماتی است که صنعت از جمله صنعت فولاد در آینده نزدیک ملزم به رعایت آن خواهد بود. به این معنی که هیچ‌گونه مایعی نباید به محیط زیست تحمیل شود و حتی پساب سامانه‌های اسمز معکوس نیز باید روی سیستم‌های ZLD تصفیه شود.

وی ادامه داد: در حال حاضر در کشور در زمینه سیستم‌های ZLD از نسل اول و دوم استفاده می‌شود در حالی که دنیا به نسل چهارم و پنجم رسیده است. این سیستم‌ها با استفاده از فناوری‌های غشایی از جمله غشاهای سرامیکی و فرآیندهای کریستالیزاسیون تقریباً تمام آب قابل استحصال را از پساب بازیافت می‌کنند.

فرهادیان با تاکید بر لزوم تغییر رویکرد از سیستم‌های سنتی به فناوری‌های جدید گفت: اینکه ۱۰ سال یک سیستم تصفیه‌ای خوب کارکرده دلیل بر این نیست که در مصرف انرژی صرفه‌جویی یا راندمان عملکرد این سیستم‌ها بهبود ایجاد شده است. در حال حاضر استانداردهای جدید برای سامانه‌های بازیافت آب باید زیر ۴۰ و ۵۰ باشد. حال باید دید سیستم‌های قدیمی این راندمان را دارند یا نه.

این عضو هیئت علمی دانشگاه اصفهان همچنین خواستار تغییر نگرش به فاضلاب از صرفاً یک مسئله زیست‌محیطی به یک مقوله اقتصادی و چرخشی شد.

وی پیشنهاد داد که صنایعی مانند فولاد مبارکه می‌توانند بخشی از سرمایه‌گذاری خود را به تصفیه تکمیلی و بازچرخانی فاضلاب‌هایی اختصاص دهند که در مناطق دیگر مصرف‌کننده ندارند تا هم نیازهای منطقه و هم نیازهای صنعت را تأمین کنند.

فرهادیان با اشاره به پیشرفت شرکت‌های دانش‌بنیان در تولید سیستم‌های غشایی در مقیاس صنعتی بر لزوم توسعه فناوری‌هایی نظیر فرآیندهای الکترواکسیداسیون، فناوری‌های غشایی نسل جدید و فرآیندهای الکترودیالیز تأکید کرد.

فرهادیان تولید آب صنعتی قابل مصرف مجدد را به عنوان یک هدف نهایی دانست و توجه به سیستم‌های ZLD را نه تنها یک الزام زیست‌محیطی، بلکه یک راهکار اقتصادی دانست.