پایگاه خبری تحلیلی ایراسین، مهنور گیتی‌فر: مجموعه خواص فیزیکی، شیمیایی و زیستی آب را کیفیت آب می‌دانند. آب خالص با فرمول شیمیایی H۲O ترکیبی بی‌رنگ، بی‌بو و بی‌طعم است که حلالیت بسیار بالای آن مهمترین خاصیتش است. فعالیتهای مختلف انسان اعم از کشاورزی، صنعتی و توسعه‌ای طی دهه‌های اخیر نقش زیادی در تغییرات کیفیت منابع آب جهان داشته و متاسفانه بیشتر این نقش در جهت کاهش کیفیت بوده است. به ورود مستقیم یا غیرمستقیم مواد شیمیایی، معدنی، بیولوژیکی و فیزیکی ازمنابع آلاینده همچون فاضلاب‌های خانگی و صنعتی و بیمارستانی، محل‌های دفن و تخلیه پسماند و زه آبهای کشاورزی به سفرههای آب زیرزمینی و آبهای سطحی و ایجاد تغییر در رنگ، طعم و بوی آنها به اصطلاح آلودگی آب گفته می‌شود.
چرا کیفیت منابع آب مهم است؟
آب سطحی و زیرزمینی منابع آب شرب ما هستند، علاوه بر آن محصولات کشاورزی و صنعتی نیز از این منابع تامین می‌شود؛ وقتی آنها آلوده شوند سلامتی انسان‌ها به خطر می‌افتد. بیماری‌ها و مرگ و میر افزایش پیدا می‌کند و خسارات جبران ناپذیری اتفاق می‌افتد.
برای آشنایی بیشتر با موارد آلودگی آب در زیر چند مورد کلی و مهم شرح داده می‌شود:
تانکرهای حمل فاضلاب و مواد شیمیایی
• تخلیه هرگونه، فاضلاب، مواد نفتی و شیمیایی به منابع آب سطحی (رودخانه‌ها، مسیل‌ها، آبراهه‌ها و دریاچه‌ها) و منابع آب‌زیرزمینی (چاه ها، قنات‌ها) باعث آسیب به محیط زیست و به خطر افتادن جان مردم شده و ممنوع است.
• حمل فاضلاب و مواد شیمیایی و نفتی باید توسط شرکت‌های صاحب صلاحیت در این زمینه که به صورت قانونی عهده‌دار این وظیفه شده‌اند و امکانات مناسب حمل و نقل این مواد زائد را دارند، صورت گیرد.
تخلیه فاضلاب های کارگاه ها و صنایع به منابع آب
• ورود فاضلاب‌های صنعتی به منابع آب، باعث ورود مقدار بالای مواد سمی همچون آمونیاک و کلر، فلزات سنگین و آلاینده‌های آلی به منابع آب شده و تغییرات دمایی و رنگ و بوی آب را در پی دارد که می تواند به طور مستقیم روی گیاهان و حیوانات و انسان تأثیر بگذارد.
ساخت و سازهای غیر مجاز در حریم کیفی منابع آب
• جهت حفاظت از کیفیت منابع آب، حرائم کیفی تعریف شده است. حریم کیفی رودخانه، تا ۱۵۰ متر از حد بستر رودخانه در طرفین این عرصه آبی است و جهت حفاظت کیفی منابع آب تعیین می‌شود.
• ساخت و ساز درمجاورت رودخانه ها ممنوع نیست؛ اما با توجه به کاربری رودخانه‌ها از نظر اکولوژی و حفاظت کیفی و نوع ساخت و ساز، ، محدودیت‌هایی از لحاظ استقرار وجود دارد.
• هر گونه ساخت و ساز غیرمجاز در حریم کیفی منابع آب سطحی (رودخانه ها، مسیل ها، آبراهه ها و دریاچه ها) و منابع آب زیرزمینی ( چاه ها، قنات ها رشته قنات ها) باعث تغییر وضعیت زمین در محدوده منابع آب و ورود آلاینده‌هایی همچون فاضلاب به منابع آب می گردد.
• جهت انجام احداث هرگونه سازه و ساختمان در نزدیکی منابع آب، باید از شرکت آب منطقه‌ای استعلام و مجوز گرفته شود .
• طبق دستورالعمل تعیین حـریم کیفی آبهای سطحی، در محدوده حفاظتی حریم کیفی آب شرب به منظور کمال انتفاع و عدم تضرر منبع آبی، استقرار هرگونه کاربری به جز فعالیتهای کشاورزی کم آب بر و غیر غرقابی با اعمال کامل کنترل سم و کود ممنوع است.
کشت محصولات کشاورزی با فاضلاب و پساب
• آبیاری هر گونه محصول کشاورزی که برای تغذیه انسان و دام به کار می رود، با فاضلاب و پساب ممنوع است.
• آبیاری محصولات کشاورزی باعث ورود آلودگی هایی چون فلزات سنگین، آلودگی های میکروبی و باکتری ها به گیاهان شده و موجب بروز بیماری های انسان و دام می گردد.
تخلیه زباله‌ها ، پسماندها و نخاله های ساختمانی درون آبراهه مسیرها و حرایم رودخانه‌ها
• محل‌های دفن غیراستاندارد پسماندهای جامد، منبع خطرناک آلودگی خاک و آبهای زیرزمینی و سطحی شناخته می شود.
• پسماندها دارای مقادیر زیادی مواد آلی و ترکیبات سمی است و در نتیجه شیرابه حاصل از آن سموم خطرناک و ناشناخته‌ای را به محیط زیست به ویژه منابع آب سطحی و زیرزمینی وارد می‌کند.
• تخلیه هر گونه زباله و نخاله ساختمانی، در آبراهه ها، مسیل ها، حاشیه رودخانه ها و دریاچه‌ها، رشته قنات‌ها و چاه‌ها با عث ورود شیرابه و آلودگی و مشکلات فراوان برای رودخانه‌ها و آبهای سطحی می شود.
• در صورت تخلیه پسماند و نخاله های ساختمانی در مراکز غیر مجاز و ممنوعه، با بارندگی و وقوع سیلاب ، زباله ها در رودخانه جاری شده، جریان شیرابه ها افزایش یافته و باعث آلودگی و مشکلات فراوان برای منابع آب سطحی می شود.
• جلوگیری از آلودگی آب با دفن صحیح و بهداشتی زباله و پسماند به روش مهندسی بهترین روش برای حفاظت از منابع آب است.
موارد فوق در بحث آلودگی آب بیانگر این موضوع است که بسیاری از افراد نسبت به موارد آلوده‌کننده آب آگاه نبوده و در این راستا این ذهنیت ایجاد شده است که حفظ و بهبود کیفیت آب اقدامی است که فقط توسط دولت و سازمان‌های مرتبط قابل انجام است. این در شرایطی است که با توجه به گستردگی موضوع آلودگی آب، حفظ کیفیت آب برای نسل‌های بعد وظیفه تمام اشخاص حقیقی و حقوقی است.
ارسال نظر