به گزارش ایراسین، دکتر هادی خانیکی، استاد برجسته علوم ارتباطات دانشگاه علامه طباطبایی، در پایان همایش «علم، صنعت و پرسش از آب» بحران آب در ایران را مسئلهای چندلایه دانست و ضعف گفتوگوی اجتماعی و نشنیدن صدای ذینفعان را ریشه اصلی آن معرفی کرد. او بر ضرورت احیای اعتماد، شکلگیری «مجمع گفتوگوی زایندهرود» و بازآفرینی فرهنگ تاریخی آب برای رسیدن به راهحلهای پایدار تأکید کرد.
خانیکی با اشاره به کارگروه تخصصی «ابعاد فرهنگی بحران آب» گفت: بررسی الگوهای تاریخی، رفتار اجتماعی و دگرگونیهای معاصر، پایه تحلیلهای فرهنگی بحران آب است. در این کارگروه، دو موضوع اصلی مطرح شد: یک، جنبههای کلی مسئله آب در ایران؛ دو، چگونگی شکلگیری این بحران. حضور متخصصان حوزههای جامعهشناسی، انسانشناسی، فلسفه، تاریخ، مهندسی، ارتباطات و علوم سیاسی به عمق بحث افزود.
او با تأکید بر اینکه بحران آب تنها یک مسئله فنی نیست، افزود: «تعریف مسئله به دو هفته یا یک ماه محدود نمیشود. راهحلهای کوتاهمدت تحت تأثیر ابعاد سیاسی، اجتماعی و امنیتی هستند و مهمتر از همه، ما با یک بحران ارتباطی مواجهیم؛ اختلال جدی در شنیدن صدای دانشگاه، نهاد اجرایی، صنعت، کشاورزی، آب شرب و حتی مردم و نهادهای مدنی وجود دارد.»
خانیکی ادامه داد: ضعف در شنیدن صداهای مختلف، باعث شکلگیری روایتهای جداگانه میان ذینفعان شده و دولت و جامعه زبان مشترک ندارند؛ اعتماد عمومی نسبت به مدیریت آب تضعیف شده و افکار عمومی میان اطلاعات متناقض سردرگم است. «برای پرداختن واقعی به مسئله آب، باید گفتگو، اعتماد و مشارکت را احیا کنیم.»
او با یادآوری تجربههای گذشته، از جمله اولین نشست مهم درباره آب در دهه ۴۰ به مدیریت دکتر احسان نراقی، افزود: «ضروری است فرهنگ آب در تمدن ایرانی بازخوانی و بازآفرینی شود. در گذشته ایرانیان مسئله آب را با مشارکت و اعتماد حل میکردند، اما امروز این دو رکن فروپاشیدهاند.»
خانیکی پیشنهاد کرد: تشکیل «مجمع گفتوگوی زایندهرود» با حضور دانشگاهها، محیط زیست، صنعت، مدیران استانی و کشاورزان اولین گام برای شفافیت آبی و جلوگیری از منازعه است. بازخوانی سنتهایی مانند تومار شیخبهایی، میرابی و نظامهای اشتراکی آب، تقویت گفتوگوی عمومی و رسانهای، و فعال کردن ظرفیتهای دانشگاهی و رسانهای اصفهان، میتواند این هدف را محقق کند.
او همچنین بر اهمیت دیپلماسی منطقهای و تعامل علم و حاکمیت تأکید کرد و گفت: «باید آموزش پیشدبستانی و دبستانی برای بازسازی فرهنگ آب در دستور کار قرار گیرد.» خانیکی در پایان خاطرنشان کرد: «این مسائل از جنس میزگردهای تلویزیونی نیست؛ گفتگو کنشی است که در آن نهادها، سازمانها و نهادهای مدنی نقش واقعی دارند.»
ارسال نظر