به گزارش ایراسین، بر اساس داده‌های مؤسسه آمار ترکیه (TUIK) که توسط SteelOrbis منتشر شده است، شرکت‌های فولادی ترکیه در بازه ژانویه تا اکتبر ۲۰۲۵ حدود یک میلیون و ۴۴۶ هزار تن چدن خام از روسیه وارد کردند، این رقم در مقایسه با ۶۹۳ هزار تن در مدت مشابه سال ۲۰۲۴ بیش از دو برابر شده و حتی ۵۱۰ هزار تن بیشتر از کل واردات چدن از روسیه در سال گذشته است.

در سال ۲۰۲۴، مجموع عرضه چدن روسیه به بازار ترکیه ۹۳۶ هزار و ۵۳۰ تن بود؛ رقمی که نسبت به سال ۲۰۲۳ تغییر محسوسی نداشت؛ با این حال در سال جاری میلادی واردات به سطوح بی‌سابقه‌ای رسیده و سهم روسیه از بازار وارداتی چدن ترکیه به بیش از ۷۷ درصد افزایش یافته است؛ در حالی که این سهم در سال ۲۰۲۴ حدود ۶۵.۸ درصد بود.

افزایش ۷۳ درصدی واردات و رشد محدود رقبا

در مجموع، ترکیه طی ۱۰ ماه نخست سال ۲۰۲۵ حدود یک میلیون و ۸۶۰ هزار تن چدن خام وارد کرده که نشان‌دهنده رشد ۷۳.۴ درصدی نسبت به مدت مشابه سال قبل است، ارزش این واردات نیز با رشد ۴۶.۳ درصدی به ۶۷۱.۶ میلیون دلار رسیده است.

در این میان، سایر عرضه‌کنندگان سهم محدودی از بازار ترکیه داشته‌اند. قزاقستان با صادرات ۱۳۳.۸ هزار تن چدن، افت ۱۴.۷ درصدی سالانه را ثبت کرده، در حالی که اوکراین با ۷۵.۳۹ هزار تن، رشد ۴.۱ درصدی داشته است. صادرات آلمان به ۵۵.۹۹ هزار تن رسیده که بیش از دو برابر سال گذشته است و هند نیز با ۵۵ هزار تن، رشد ۵۶.۲ درصدی را تجربه کرده است.

اکتبر؛ نقطه اوج واردات

تنها در ماه اکتبر ۲۰۲۵، واردات چدن خام ترکیه به ۱۸۹.۸۷ هزار تن رسید که نسبت به سپتامبر ۳.۸ درصد و نسبت به اکتبر سال گذشته ۹۴.۶ درصد افزایش نشان می‌دهد؛ واردات از روسیه در این ماه ۱۵۰.۱۳ هزار تن بود که رشد ۱۳۲ درصدی سالانه را ثبت کرد. واردات از قزاقستان به ۲.۲۵ هزار تن کاهش یافت و اوکراین پس از وقفه یک‌ساله، ۳۱.۲۳ هزار تن چدن به ترکیه صادر کرد. برزیل نیز نخستین محموله خود در سال ۲۰۲۵ را با حجم ۶.۲۶ هزار تن تحویل داد.

مزیت هزینه‌ای و پیامدهای منطقه‌ای

افزایش واردات چدن روسی، مزیت قابل‌توجهی در تأمین مواد اولیه برای فولادسازان ترکیه ایجاد کرده است، دسترسی به چدن ارزان‌تر به تولیدکنندگان این کشور اجازه می‌دهد هزینه تولید فولاد را کاهش دهند، بخشی از مصرف قراضه را جایگزین کنند و در شرایط ضعف تقاضای جهانی، سطح تولید خود را حفظ کنند، این مزیت هزینه‌ای به‌طور مستقیم به افزایش رقابت‌پذیری قیمت محصولات فولادی ترکیه در بازارهای صادراتی منجر شده است.

هم‌زمان، این روند امکان ورود غیرمستقیم مواد اولیه روسیه به بازارهایی را فراهم می‌کند که واردات مستقیم چدن و محصولات نیمه‌نهایی روسیه را محدود یا متوقف کرده‌اند. فولاد تولیدشده در ترکیه با استفاده از این مواد اولیه می‌تواند با قیمت پایین‌تر به بازار اتحادیه اروپا، اوکراین و سایر کشورها عرضه شود و عملاً جایگزین صادرات مستقیم روسیه در قالب محصولات فرآوری‌شده شود.

رشد صادرات فولاد ترکیه

در چنین شرایطی، فولادسازان ترکیه طی ژانویه تا اکتبر ۲۰۲۵ صادرات فولاد خود را ۱۲.۶ درصد افزایش داده و به ۱۲.۵۴ میلیون تن رسانده‌اند. درآمدهای صادراتی نیز با رشد ۴.۱ درصدی به ۸.۴۹ میلیارد دلار رسیده است، بیشترین نقش در این رشد را بخش محصولات نهایی ایفا کرده است؛ به‌طوری که صادرات محصولات طویل و تخت به ترتیب ۱۰.۹ و ۱۱ درصد افزایش یافته و به ۶.۵۷ میلیون تن و ۵.۴۸ میلیون تن رسیده و صادرات محصولات نیمه‌نهایی نیز در این دوره حدود ۴۹۸ هزار تن بوده است.

پیامدهای رقابتی برای بازار فولاد ایران

افزایش واردات چدن ارزان‌قیمت روسیه توسط ترکیه، در عمل یک مزیت ساختاری در هزینه تولید برای فولادسازان این کشور ایجاد کرده است؛ مزیتی که مستقیماً موقعیت رقابتی تولیدکنندگان فولاد ایران را در بازارهای صادراتی هدف تحت فشار قرار می‌دهد. ترکیه و ایران در بسیاری از مقاصد صادراتی، از جمله خاورمیانه، شمال آفریقا و برخی بازارهای آسیایی، رقیب مستقیم محسوب می‌شوند و کاهش قیمت تمام‌شده فولاد ترکیه می‌تواند به فشرده شدن حاشیه سود صادرکنندگان ایرانی منجر شود.

در حالی که فولادسازان ترکیه با دسترسی گسترده به چدن وارداتی، امکان جایگزینی بخشی از قراضه و تثبیت تولید در شرایط رکود تقاضا را دارند، تولیدکنندگان ایرانی همچنان با محدودیت‌های تأمین مواد اولیه، نوسانات انرژی، هزینه حمل‌ونقل و چالش‌های نقل‌وانتقال مالی مواجه‌اند، این شکاف هزینه‌ای می‌تواند قدرت مانور قیمتی ایران را در قراردادهای صادراتی کاهش دهد و حتی به از دست رفتن سهم بازار در برخی مقاطع زمانی منجر شود.

از سوی دیگر، ورود غیرمستقیم مواد اولیه روسیه به بازارهای ثالث از مسیر ترکیه، عملاً اثر محدودیت‌ها و تحریم‌های اعمال‌شده بر صادرات فولاد روسیه را کمرنگ کرده و فضای رقابتی را برای کشورهایی مانند ایران پیچیده‌تر می‌کند. فولاد ترکیه که با چدن روسی تولید شده، بدون برچسب مبدأ روسیه و با قیمت پایین‌تر عرضه می‌شود؛ موضوعی که می‌تواند فشار مضاعفی بر قیمت‌های جهانی و منطقه‌ای فولاد وارد کند.

در این شرایط، حفظ رقابت‌پذیری فولاد ایران بیش از گذشته نیازمند مدیریت هزینه تولید، تنوع‌بخشی به بازارهای صادراتی، تمرکز بر محصولات با ارزش افزوده بالاتر و ثبات در سیاست‌های انرژی و مواد اولیه است. در غیر این صورت، مزیت هزینه‌ای ترکیه می‌تواند به تدریج جایگاه فولاد ایران را در بازارهای سنتی صادراتی تضعیف کند. ل
ومنابع آن را بده