به گزارش ایراسین، عباس علیآبادی، وزیر نیرو با اشاره به برنامهریزیهای انجامشده برای اصلاح ساختار اقتصادی آب اظهار کرد: اگر اقتصاد آب اصلاح نشود، هیچ فعال اقتصادی انگیزهای برای ورود به این بخش نخواهد داشت.
وی افزود: مدل جدید مصرف بهگونهای طراحی شده که مشترکانِ منطبق با الگوی تعیینشده، از آب یارانهای یا دولتی بهرهمند میشوند؛ اما مصرف مازاد باید در بازاری رقابتی قیمتگذاری شود تا بخش خصوصی در آن نقشآفرینی کند.
وزیر نیرو بیان کرد: این بازار میتواند از مسیر بورس یا بورس انرژی شکل بگیرد و تصمیمگیری نهایی در این خصوص بر عهده سازمان بورس است، تولید آب شیرین از منابع لبشور یا شور، همچنین تصفیه فاضلاب از جمله اقداماتی است که میتواند به اقتصادی شدن بازار آب کمک کند.
علیآبادی با بیان اینکه بازار آب اکنون کاملاً دولتی است، تاکید کرد: هدف دولت «بازآفرینی این بازار» و ایجاد بستری رقابتی است تا کارایی، شفافیت و انگیزه سرمایهگذاری در زنجیره تأمین آب افزایش یابد.
گام دولت بهسوی بازار رقابتی آب
بر اساس گزارشهای بانک جهانی و OECD، تجربه کشورهایی که بازار آب را طی دو دهه گذشته اصلاح کردهاند نشان میدهد گذار از مدل کاملاً دولتی به بازار رقابتی، تنها زمانی موفق است که چند پیششرط کلیدی فراهم شود: قیمتگذاری واقعبینانه مبتنی بر هزینه تمامشده، تفکیک حقوق آب از مالکیت زمین، ایجاد سازوکار شفاف مبادله (مانند بورس آب استرالیا)، سرمایهگذاری در نمکزدایی و بازچرخانی فاضلاب برای افزایش ظرفیت عرضه.
در استرالیا که یکی از موفقترین مدلهای بازار آب را اجرا کرده، ورود بخش خصوصی زمانی امکانپذیر شد که دولت ابتدا زیرساختهای توزیع را نوسازی کرد و سپس امکان خرید و فروش مازاد مصرف را در یک بستر شفاف فراهم ساخت. گزارش OECD نشان میدهد که همین رویکرد باعث شد بهرهوری آب کشاورزی تا ۳۰ درصد افزایش یابد و سرمایهگذاران به پروژههای شیرینسازی و بازچرخانی ورود کنند.
با توجه به سخنان وزیر نیرو، بهنظر میرسد ایران نیز در مسیر مشابهی حرکت میکند؛ یعنی انتقال تدریجی از اقتصاد یارانهای آب به بازاری دوگانه که در آن مصرف پایه با حمایت دولت باقی میماند، اما مصرف مازاد و تولید آب شیرین یا آب بازیافتی در بستری رقابتی ارزشگذاری میشود. این تغییر میتواند مانند تجربه کشورهای پیشرو، زمینه ورود سرمایهگذاری خصوصی و کاهش فشار بودجهای دولت را فراهم کند بهویژه در پروژههای پرهزینهای چون نمکزدایی از آبهای لبشور و شیرینسازی آب دریا.
ارسال نظر