به گزارش ایراسین، اتحادیه اروپا که طی سالهای اخیر پرچمدار سیاستهای سختگیرانه اقلیمی در جهان بوده، اکنون نشانههایی از تعدیل در شتابزدگی مسیر گذار سبز را بروز داده است. بر اساس پیشنویس سند داخلی کمیسیون اروپا که خبرگزاری رویترز به آن دست یافته، انتشار دو بسته سیاستی کلیدی شامل گسترش سازوکار تعرفه کربن مرزی (CBAM) و بازنگری سیاستهای صنعت خودرو به تعویق افتاده و از موعد مقرر خارج شده است؛ اقدامی که میتواند پیامدهای گستردهای برای صنایع فولاد، انرژی و خودروسازی در اروپا و خارج از آن داشته باشد.
تعرفه کربن مرزی؛ ابزار فشار یا تیغ دولبه؟
سازوکار تعرفه کربن مرزی، که قرار است هزینه انتشار دیاکسیدکربن را به واردات کالاهای پرکربن تحمیل کند، تاکنون فقط بر محصولاتی نظیر فولاد، سیمان، کود شیمیایی، آلومینیوم و برق متمرکز بوده است. اما برنامه جدید کمیسیون اروپا گسترش این تعرفه به کالاهای نهایی مصرفی نظیر لوازم خانگی را نیز در بر میگرفت؛ اقدامی که هدف آن جلوگیری از دور زدن قانون توسط تولیدکنندگان غیراروپایی از طریق صدور محصول نهایی به جای مواد خام عنوان شده است.
با این حال، طبق سند فاششده، این پیشنهاد که قرار بود در دسامبر ۲۰۲۵ ارائه شود، اکنون به تعویق افتاده و احتمالاً به سال ۲۰۲۶ منتقل خواهد شد. این عقبنشینی زمانی رخ میدهد که بسیاری از صنایع اروپایی هشدار دادهاند اجرای سراسری CBAM، میتواند هزینه تولید را افزایش داده و توان رقابتی آنها در برابر رقبای آسیایی و آمریکایی را تضعیف کند.
صنعت خودرو؛ میدان نبرد اقتصاد و اقلیم
در جبهه صنعت خودرو، چالش حتی حساستر است. اتحادیه اروپا پیشتر تصمیم گرفته بود فروش خودروهای بنزینی و دیزلی را از سال ۲۰۳۵ بهطور کامل ممنوع کند؛ تصمیمی که خودروسازان بزرگ اروپا از همان ابتدا نسبت به آن موضعی محتاطانه داشتند.
اکنون فشار دولتهایی مانند آلمان و ایتالیا و همچنین لابی سنگین خودروسازان باعث شده کمیسیون اروپا به دنبال انعطافپذیری بیشتر در این سیاست باشد. خودروسازان اروپایی خواهان تداوم فروش خودروهای: هیبریدی، پلاگین هیبرید، و خودروهای مبتنی بر سوختهای خنثی از نظر کربن (e-fuels) هستند؛ بهویژه در شرایطی که شیب رشد خودروهای برقی در اروپا کند شده و رقابت شدید شرکتهای چینی بازار را دگرگون کرده است.
منتقدان اما هشدار میدهند که هرگونه عقبنشینی در ممنوعیت موتورهای احتراقی، میتواند هدف بیطرفی کربنی اروپا تا سال ۲۰۵۰ را به خطر بیندازد.
تعویق همزمان دو سیاست مهم اقلیمی نشان میدهد که بروکسل اکنون با یک دوگانگی راهبردی جدی مواجه است: از جمله: رکود اقتصادی اروپا و افت تقاضای صنعتی، افزایش شدید هزینه انرژی برای صنایع، فشار رقابتی چین در خودرو و فولاد، نگرانی از فرار سرمایه صنعتی از اروپا، فشار افکار عمومی بابت بیکاری و تعطیلی کارخانهها.
این عوامل باعث شده سیاستگذار اروپایی بین «گذار سبز سریع» و «پایداری اقتصادی صنایع» به دنبال یک نقطه تعادل جدید باشد.
پیامدهای جهانی؛ زنگ هشدار برای صادرکنندگان
تعویق CBAM بهطور مستقیم برای کشورهای صادرکننده فولاد، سیمان، آلومینیوم و محصولات صنعتی به اروپا و ایران دارای پیامهای مهمی از جمله: تنفس موقت برای صادرکنندگان پرکربن، تعلیق موقت فشار هزینههای زیستمحیطی و تداوم فضای عدم قطعیت در بازارهای صادراتی است
به بیان دیگر، تعویق به معنای لغو نیست، بلکه بیشتر شبیه یک وقفه تاکتیکی برای بازطراحی ابزار فشار است.
اتحادیه اروپا اکنون در نقطهای ایستاده که باید میان: افزایش سرعت گذار انرژی و حفظ رقابتپذیری صنعتی، تصمیمی دوباره بگیرد. تعویق تعرفه کربن مرزی و بازنگری سیاست خودرویی نشان میدهد که فشارهای اقتصادی، دستکم در کوتاهمدت، بر اهداف اقلیمی پیشی گرفتهاند.
اما در افق میانمدت، CBAM و برقیسازی حملونقل همچنان دو ستون اصلی استراتژی سبز اروپا باقی خواهند ماند؛ فقط با چاشنی واقعگرایی صنعتی.
ارسال نظر