به گزارش ایراسین، منصوره اسماعیلزاده، کارشناس مسئول آزمایشگاه ادارهکل حفاظت محیط زیست استان اصفهان، در گفتوگو با خبرنگار ایراسین در پاسخ به پرسشهایی درباره روند آلودگی هوا در کشور، ابزارهای سنجش، منابع آلاینده و راهکارهای کنترل، تأکید کرد که الگوهای آلودگی هوا در ایران ثابت نیستند و طی سالهای اخیر دستخوش تغییرات جدی شدهاند.
تغییر ماهیت و گستره آلودگی هوا
وی با اشاره به اینکه آلودگی هوا نسبت به گذشته تغییرات ماهیتی داشته است، توضیح داد: در گذشته آلودگی کلانشهرهایی مانند اصفهان عمدتاً ناشی از خودروهای بنزینی، کاربراتوری و آلایندههایی مانند مونوکسید کربن بود، اما امروز با حذف کاربراتورها و بهبود کیفیت سوخت، چالش اصلی به سمت آلودگی ناشی از خودروهای دیزلی فرسوده، اتوبوسها، کامیونها و موتورسیکلتها و نیز آلایندههای خطرناکتری چون ذرات معلق کمتر از ۲.۵ میکرون و دیاکسید نیتروژن تغییر کرده است.
اسماعیلزاده افزود: پدیده ریزگردها از یک مشکل منطقهای به یک معضل ملی تبدیل شده و علاوه بر استانهای غربی و جنوبغربی، حتی مناطق مرکزی کشور را نیز درگیر کرده است.
کارشناس مسئول آزمایشگاه ادارهکل حفاظت محیط زیست استان اصفهان عنوان کرد: علل اصلی این تغییرات شامل تشدید خشکسالی و بیابانزایی، کاهش بارندگی، خشک شدن تالابها، استفاده از سوختهای فسیلی با کیفیت پایین، افزایش تعداد خودروها و مشکلات ناشی از تحریمها در نوسازی ناوگان است.
ابزارهای سنجش آلودگی و وضعیت ایران
اسماعیلزاده درباره ابزارهای سنجش کیفیت هوا گفت: دقیقترین اطلاعات از ترکیب ایستگاههای سنجش کیفیت هوا، سنجش ماهوارهای و مدلسازی کیفی هوا به دست میآید. او توضیح داد که ایستگاههای سنجش زمینپایه، ماهوارههایی مانند Sentinel-5P و مدلهای کامپیوتری، مجموعهای از دادههای معتبر برای ردیابی و پیشبینی آلایندهها ایجاد میکنند.
وی تأکید کرد: ایران باوجود داشتن شبکهای گسترده از ایستگاهها، با چالشهایی مانند کمبود ایستگاه در شهرهای کوچک، مشکلات نگهداری و کالیبراسیون، و استفاده ناکافی از دادههای ماهوارهای مواجه است.
بزرگترین منابع آلاینده و راهکارهای کنترل
کارشناس مسئول آزمایشگاه ادارهکل حفاظت محیط زیست استان اصفهان وسایل نقلیه، بهویژه موتورسیکلتهای کاربراتوری و خودروهای دیزلی فرسوده را اصلیترین منبع آلودگی کلانشهرها دانست و پس از آن نیروگاهها، برخی صنایع و منابع خانگی را قرار داد.
وی در تشریح استراتژیهای مؤثر کنترل آلودگی گفت: اجرای طرح LEZ، معاینه فنی اجباری، توسعه حملونقل عمومی و نظارت بر منابع آلاینده، از جمله اقدامات مؤثر بودهاند اما هنوز کافی نیستند.
نسخههایی که برای ایران قابل اجرا هستند
اسماعیلزاده با اشاره به نمونههای موفق جهانی، از اقدامات چین در انتقال منابع آلاینده، ممنوعیت خودروهای دیزلی قدیمی و توسعه انرژیهای تجدیدپذیر نام برد. همچنین به تجربه لندن در اجرای طرحهای «عوارض ترافیک» و «منطقه فوقالعاده کمآلاینده» و سیاستهای مالیاتی و زیرساختی کشورهای اسکاندیناوی برای ترویج خودروهای برقی اشاره کرد.
کارشناس مسئول آزمایشگاه ادارهکل حفاظت محیط زیست استان اصفهان مهمترین اقدام کلان پیشنهادی را تدوین یک «برنامه عمل ملی برای آلودگی هوا» با مشارکت همه وزارتخانهها دانست.
ناکافی بودن سیاستهای کنونی
وی در پاسخ به پرسشی درباره تأثیرگذاری سیاستهای فعلی دولت، بیان کرد: سیاستهای کنونی کافی نیستند؛ این سیاستها بیشتر مقطعی و واکنشیاند و به ریشه مشکل نمیپردازند.
اسماعیلزاده اصلاح سیاستهای قیمتگذاری سوخت، تغییر سیاستهای حمایتی از منایع آلاینده و تغییر رویکرد توسعه شهری از خودرومحوری به حملونقل عمومی را ضروری دانست.
این کارشناس مسئول آزمایشگاه محیط زیست معتقد است تکنولوژیهایی همچون خودروهای برقی و انرژیهای تجدیدپذیر میتوانند کیفیت هوا را متحول کنند، اما با چالشهایی مانند قیمت بالا، نبود زیرساخت شارژ، مشکلات شبکه برق و عدم فرهنگسازی روبهرو هستند.
آیا آیندهای بدون آلودگی هوا برای ایران ممکن است؟
اسماعیلزاده در جمعبندی تأکید میکند که آیندهای کمدود برای ایران دستیافتنی است، اما تنها در صورتی محقق میشود که یک تحول اساسی و هماهنگ در سه سطح شکل بگیرد: در سطح دولتی، با اراده سیاسی فرابخشی، تدوین نقشه راه جامع، اصلاح قوانین و سرمایهگذاری جدی در حملونقل و انرژیهای پاک؛ در سطح اجتماعی، با ارتقای آگاهی عمومی، شکلگیری فشار اجتماعی و تغییر الگوی مصرف؛ و در سطح فردی، با مسئولیتپذیری شهروندان، کاهش استفاده از خودروی شخصی، صرفهجویی در انرژی و مطالبهگری نسبت به عملکرد دستگاهها. او معتقد است تنها همافزایی این سه سطح میتواند مسیر ایران را از مدیریت واکنشی به سمت مدیریت پیشگیرانه و پایدار آلودگی هوا تغییر دهد.
ارسال نظر