به گزارش ایراسین، پس از دهه‌ها سلطه نفت و گاز بر اقتصاد منطقه، خاورمیانه اکنون در مسیر گذار تاریخی به انرژی‌های تجدیدپذیر قرار دارد. بیابان‌های وسیع که روزگاری نماد خشکی و کمبود منابع بودند، امروز به بستر پروژه‌های بادی و خورشیدی عظیمی تبدیل شده‌اند که می‌توانند چهره‌ی انرژی جهان را دگرگون کنند.
در این تحول تاریخی، دو کشور امارات متحده عربی و عمان در خط مقدم قرار دارند و با سرمایه‌گذاری‌های کلان، سیاست‌گذاری‌های روشن و چشم‌اندازهای بلندمدت، مسیر آینده‌ی انرژی منطقه را از سوخت‌های فسیلی به سوی انرژی پاک هدایت می‌کنند.
تا چند دهه پیش، بیابان‌های وسیع و کم‌منبع خاورمیانه هیچ نشانه‌ای از پتانسیل عظیم انرژی در دل خود نداشتند. اما امروزه همان مناطق خشک، با تابش شدید خورشید و وزش بادهای پایدار، به بهشت انرژی‌های تجدیدپذیر تبدیل شده‌اند.
کشورهایی مانند امارات متحده عربی و عمان در حال بازتعریف هویت انرژی منطقه هستند. این دو کشور، با وجود تکیه تاریخی بر نفت و گاز، اکنون با رویکردی آینده‌نگرانه به دنبال تنوع‌بخشی به منابع انرژی و تحقق اهداف کربن‌زدایی جهانی هستند.
امارات متحده عربی؛ پیشرو در پروژه‌های عظیم خورشیدی و بادی
امارات، به عنوان یکی از اقتصادهای پیشرفته خاورمیانه، سال‌هاست که در کنار بهره‌برداری از منابع نفتی، در مسیر توسعه‌ی انرژی‌های تجدیدپذیر گام برمی‌دارد.
این کشور هدف‌گذاری کرده است تا تا سال ۲۰۵۰، حدود ۴۴ درصد از انرژی خود را از منابع جایگزین و پاک تأمین کند — هدفی که آن را در زمره‌ی جاه‌طلبانه‌ترین برنامه‌های انرژی پاک جهان قرار می‌دهد.
یکی از پروژه‌های شاخص این مسیر، اولین مزرعه بادی در مقیاس صنعتی ابوظبی با نام «الظفره» است که ظرفیتی معادل ۱۰۳.۵ مگاوات دارد. این پروژه نقطه‌ی عطفی در تاریخ انرژی امارات محسوب می‌شود و از ظرفیت‌های خورشیدی گسترده‌ی کشور پشتیبانی می‌کند.
بر اساس برآوردها، مزرعه‌ی بادی الظفره قادر است بیش از ۲۳ هزار خانه را برق‌رسانی کند و سالانه حدود ۱۲۰ هزار تن دی‌اکسید کربن را جایگزین کند — رقمی که کاملاً با اهداف جهانی در زمینه‌ی کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای و حرکت به‌سوی کربن خالص صفر همسو است.
به گفته‌ی آژانس بین‌المللی انرژی‌های تجدیدپذیر (IRENA)، کاهش هزینه‌ی فناوری‌های بادی و خورشیدی یکی از مهم‌ترین عوامل رشد این پروژه‌هاست. این سازمان اعلام کرده است که پیشرفت فناوری، تأمین مالی ارزان، رقابت در تدارکات و افزایش آشنایی ذی‌نفعان با فناوری‌های نوین موجب شده است تا پروژه‌های بزرگ تجدیدپذیر از نظر اقتصادی بسیار رقابتی شوند.
عمان؛ طلایه‌دار تولید هیدروژن سبز در خاورمیانه
در کنار امارات، سلطنت عمان نیز در حال تثبیت جایگاه خود به‌عنوان یکی از رهبران آینده‌ی انرژی‌های تجدیدپذیر است.
در چارچوب چشم‌انداز ۲۰۴۰ عمان، انرژی باد و خورشید به‌ویژه برای تولید هیدروژن سبز در اولویت راهبردی قرار گرفته‌اند. این کشور در نظر دارد با استفاده از شرایط اقلیمی مناسب و منابع طبیعی گسترده، به یکی از قطب‌های تولید انرژی پاک در منطقه تبدیل شود.
پروژه مزرعه بادی ظفار با ظرفیت ۵۰ مگاوات یکی از گام‌های مهم عمان در این مسیر بوده است. این پروژه نه تنها توان تولید برق پاک را دارد، بلکه به‌عنوان سکوی پرتابی برای پروژه‌های بزرگ‌تر در آینده عمل می‌کند.
اهداف عمان در زمینه‌ی تولید هیدروژن سبز بلندپروازانه است:
۱ میلیون تن در سال تا ۲۰۳۰
۳.۷۵ میلیون تن در سال تا ۲۰۴۰
۸.۵ میلیون تن در سال تا ۲۰۵۰
به گفته آژانس بین‌المللی انرژی (IEA)، عمان با وجود اینکه کشوری تولیدکننده‌ی نفت و گاز است، اما با رویکردی هوشمندانه به سمت آینده‌ای پایدار گام برمی‌دارد. این آژانس تأکید کرده است که «پتانسیل عظیم عمان برای انرژی خورشیدی و بادی کم‌هزینه، می‌تواند مزایای اقتصادی و زیست‌محیطی متعددی را از طریق تولید هیدروژن تجدیدپذیر برای این کشور به ارمغان بیاورد.»
گسترش پروژه‌های عظیم در سراسر منطقه
حرکت به سمت پروژه‌های ترکیبی انرژی در خاورمیانه محدود به امارات و عمان نیست. روند مشابهی در سایر کشورهای منطقه نیز در حال شکل‌گیری است.
به عنوان مثال، مصر اخیراً مزرعه بادی ۶۵۰ مگاواتی در منطقه دریای سرخ را به بهره‌برداری رسانده است — پروژه‌ای که یکی از بزرگ‌ترین طرح‌های بادی آفریقای شمالی محسوب می‌شود و نشان می‌دهد که گذار انرژی در منطقه‌ی MENA (خاورمیانه و شمال آفریقا) وارد مرحله‌ی شتاب‌گرفته‌ای شده است.
از نفت تا نوآوری؛ آینده‌ی انرژی خاورمیانه
وابستگی تاریخی خاورمیانه به نفت و گاز که برای نسل‌ها پایه‌ی اقتصاد و توسعه‌ی منطقه بوده است، اکنون در آستانه‌ی یک تحول بزرگ قرار دارد.
کشورهایی مانند امارات متحده عربی و عمان نشان داده‌اند که می‌توان با حفظ نقش خود در بازار انرژی جهانی، به‌طور همزمان رهبر در حوزه‌ی انرژی پاک و فناوری‌های آینده نیز بود.
گذار به سمت پروژه‌های عظیم ترکیبی بادی–خورشیدی–ذخیره‌سازی، تنها یک ضرورت زیست‌محیطی نیست، بلکه پاسخی راهبردی به تحولات ژئوپلیتیکی و اقتصادی جهانی نیز هست.
تحول انرژی در خاورمیانه دیگر یک رویا نیست؛ واقعیتی در حال وقوع است. امارات متحده عربی با هدف ۴۴ درصد انرژی جایگزین تا سال ۲۰۵۰ و پروژه‌هایی نظیر مزرعه بادی الظفره با ظرفیت ۱۰۳.۵ مگاوات، و عمان با برنامه‌ی تولید ۸.۵ میلیون تن هیدروژن سبز تا سال ۲۰۵۰، پرچمداران این تغییر هستند.
این دو کشور نه تنها در حال کاهش وابستگی خود به سوخت‌های فسیلی هستند، بلکه با سرمایه‌گذاری در انرژی‌های نو، پایه‌گذار اقتصادی پایدار، متنوع و سازگار با محیط زیست می‌شوند.
خاورمیانه‌ای که زمانی به‌عنوان نماد نفت شناخته می‌شد، اکنون در مسیر تبدیل شدن به مرکز انرژی‌های تجدیدپذیر جهان قرار دارد. گذار از طلای سیاه به طلای سبز.
ارسال نظر