به گزارش خبرنگار ایراسین، طی دو سال اخیر و به‌ویژه با توجه به راه اندازی تابلوی سبز در بورس انرژی و امکان فروش برق تجدیدپذیرها با قیمت آزاد، توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر به‌خصوص انرژی خورشیدی بیش از گذشته مورد استقبال سرمایه‌گذاران قرار گرفته است و بخش قابل توجهی از برنامه‌های توسعه‌ای دولت بر محور این حوزه متمرکز شده است؛ ایران با برخورداری از حداقل ۳۰۰ روز آفتابی و با تابش مناسب خورشید در بخش‌های گسترده‌ای ظرفیت‌های قابل توجهی برای استفاده از فناوری‌های فتوولتائیک و حرارتی خورشیدی دارد، اما ذکر این نکته ضروری است که اتکای بیش از حد به این منبع انرژی، بدون توجه کافی به دیگر ظرفیت‌های موجود، می‌تواند توازن سبد انرژی کشور را بر هم بزند؛ ایران در کنار انرژی خورشیدی، دارای منابع متنوعی از انرژی حرارتی و گازی، بادی، زمین‌گرمایی و حتی ظرفیت‌های بالقوه در حوزه انرژی هسته‌ای است که می‌توانند نقش مهمی در تأمین پایدار برق ایفا کنند؛ با این وجود انرژی خورشیدی به‌دلایل فنی و اقلیمی از پایداری کامل برخوردار نیست و نمی‌تواند به‌عنوان منبع پایدار تأمین کننده بار پایه شبکه باشد.
علیرضا کفشکنان، کارشناس انرژی در گفتگو با خبرنگار ایراسین با تأکید بر ضرورت متنوع‌سازی سبد تولید برق کشور اظهار می‌کند: نباید تنها به یک منبع انرژی از جمله حرارتی یا خورشیدی بسنده کنیم، بلکه باید در برنامه‌ریزی‌های خود مجموعه‌ای متنوع از منابع شامل انرژی‌های حرارتی و گازی، خورشیدی، بادی، زمین‌گرمایی و به‌ویژه انرژی هسته‌ای را مد نظر قرار دهیم؛ چرا که وجود انرژی هسته‌ای در سبد تولید برق کشور یک ضرورت است؛ کمااینکه نه تنها کشورهای صنعتی مانند فرانسه بلکه کشورهای همسایه نیز به این حوزه ورود کرده‌اند، برای نمونه ارمنستان حدود ۷۰ درصد از برق خود را از انرژی هسته‌ای تأمین می‌کند، ارمنستان ۳۰ درصد و امارات برنامه‌ریزی کرده که ۲۵ درصد از برق خود را از این طریق به دست آورد و عربستان نیز مسیر مشابه‌ی را در دستور خود کار قرار داده است.
انرژی‌های تجدیدپذیر از پایداری لازم برخوردار نیستند
وی با اشاره به اینکه باید به این نکته توجه داشت که انرژی‌های تجدیدپذیر از پایداری لازم برخوردار نیستند و وابستگی مستقیم به شرایط آب‌وهوایی دارند، می‌افزاید: برای نمونه نیروگاه‌های بادی تنها در شرایط مناسب وزش باد قادر به تولید برق هستند و در صورت کاهش یا افزایش بیش از حد سرعت باد، به‌طور عملی کارایی خود را از دست می‌دهند؛ در حوزه انرژی خورشیدی نیز به‌ویژه در صورت استقرار متمرکز نیروگاه‌ها با چند روز ابری شدن هوا شبکه دچار اختلال می‌شود. افزون بر این انرژی خورشیدی یا همان فتوولتائیک تنها در طول روز آن هم به طور متوسط ۵/۵ ساعت قابل بهره برداری است و امکان تأمین برق در شب از این طریق وجود ندارد، اساساً نیروگاه‌های بادی و خورشیدی مانند نیروگاه‌های بخاری و گازی قابلیت تنظیم فرکانس را ندارند و برق تولیدی آن‌ها می‌بایست در لحظه مصرف شود.
کارشناس انرژی بیان می‌کند: اخیراً در اسپانیا که نزدیک به ۵۵ درصد برق خود را از محل انرژی‌های خورشیدی تأمین می‌کند، در چند ماه اخیر شبکه برق دو بار با اختلال جدی مواجه شد و یا در آلمان در زمان کاهش شدید مصرف مجبور شدند برای مصرف بیشتر به مشترکین مبالغی پرداخت کنند یعنی قیمت برق خورشیدی منفی شد؛ بنا به چنین دلایلی به نظر می‌رسد تخصیص سهمی بیش از ۲۰ هزار مگاوات برای نیروگاه‌های خورشیدی در سبد تولید برق کشور ریسک بالایی داشته باشد.
کفشکنان در ادامه درباره سیاست‌های توسعه‌ای دولت در حوزه انرژی‌های نو می‌گوید: واقعیت آن است که در سال‌های گذشته پیشرفت چشمگیری در این حوزه نداشته‌ایم، اما آهنگ سرمایه‌گذاری و احداث نیروگاه‌های خورشیدی در دوره اخیر بهبود پیدا کرده است که یکی از دلایل این بهبود، ایجاد «تابلوی سبز» در بورس انرژی است که امکان فروش برق با قیمت‌های آزاد و واقعی را به صنایع برای برخورداری از برق پایدار یا اصلاحاً "برق قطع نشو" فراهم می‌کند، این اقدام انگیزه‌ای جدی برای سرمایه‌گذاری ایجاد کرده است.
وی یادآور می‌شود: علاوه‌بر این، براساس ماده ۱۶ قانون جهش دانش‌بنیان، صنایع موظف شده‌اند سالانه یک درصد از برق مصرفی خود را از نیروگاه‌های تجدیدپذیر تأمین کنند در غیراین صورت هزینه آن با قیمت تابلوی سبز بورس انرژی محاسبه می‌شود که تا هشت هزار تومان به ازای هر کیلووات ساعت معامله شده است. این سازوکارهای قانونی انگیزه سرمایه‌گذاری در احداث نیروگاه‌های تجدیدپذیر به‌ویژه خورشیدی را افزایش داده است. با وجود این، کشور همچنان از اهداف تعیین‌شده عقب است؛ برای نمونه، وزیر نیرو وعده داده بود که سالانه ۱۰ هزار مگاوات نیروگاه خورشیدی احداث شود که تاکنون تحقق نیافته؛ با این حال امید می‌رود بخشی از این هدف در سال‌های پیش رو اجرایی شود.
تحریم‌ها برصنعت برق اثر گذاشته‌اند
این کارشناس انرژی با اشاره به تأثیر تحریم‌ها بر بخش برق کشور بیان می‌کند: همان‌گونه که تحریم‌ها بر اقتصاد و صنعت اثرگذار بوده‌اند، بر صنعت برق نیز اثر گذاشته‌اند و در چنین شرایطی، اجرای سیاست‌های اقتصاد مقاومتی که بارها مورد تأکید رهبر معظم انقلاب قرار گرفته، ضرورت دارد.
کفشکنان در ادامه با اشاره به موضوع مکانیزم ماشه می‌افزاید: اگرچه امیدواریم چنین سازوکاری فعال نشود، اما باید توجه داشت که کشور از ۱۳۹۷ تاکنون با تحریم‌های ظالمانه آمریکا روبه‌رو بوده است و تا حدودی اقتصاد کشور خود را برای چنین شرایطی آماده کرده است چرا که شدت تحریم‌های شورای امنیت بیشتر از تحریم‌های آمریکا نخواهد بود فقط می‌تواند از منظر بین المللی به تحریم‌ها رسمیت ببخشد.
وی تصریح می‌کند: برای کاهش تأثیر تحریم‌ها باید مبانی علم اقتصاد مورد توجه قرار گیرد و دولت قیمت‌های دستوری را به تدریج از حوزه صنعت و به‌ویژه برق و حامل‌های انرژی حذف کند، البته تجویز این نسخه در شرایط تورمی برای خانوارها و مشترکانی که الگوی مصرف را رعایت می‌کنند هرگز نباید اعمال شود و رعایت حال مردم در اولویت است خانگی و نباید فشار مستقیمی بر خانوارها وارد شود.
کارشناس انرژی ادامه می‌دهد: در حال حاضر، روند واقعی‌سازی قیمت برق صنایع آغاز شده و باید استمرار پیدا کند، برخی ممکن است انتقاد کنند که صنعت زیر بار این سیاست‌ها آسیب خواهد دید، اما میان دو گزینه «بی‌برقی» و «گران شدن قیمت برق» به ناچار انتخاب گزینه دوم منطقی‌تر است؛ هم‌اکنون صنایعی وجود دارند که حاضرند برق را با قیمت آزاد خریداری کنند، اما به‌دلیل کمبود عرضه، برقی برای آن‌ها موجود نیست؛ وضعیتی که ریشه در بی‌توجهی به واقعی کردن قیمت‌ها در گذشته دارد.
کفشکنان خاطر نشان می‌کند: چنانچه بازار برق براساس اصول عرضه و تقاضا شکل بگیرد، قیمت واقعی کشف خواهد شد و تولیدکننده و مصرف‌کننده به‌طور مستقیم تعامل خواهند داشت، دولت نیز باید از سیاست قیمت‌گذاری دستوری در اقتصاد، به‌ویژه صنعت برق و انرژی، فاصله بگیرد تا کشور بتواند از این مقطع دشوار عبور کند. در غیر این صورت، حتی در شرایط لغو تحریم‌ها نیز دوباره به وضعیتی مشابه وضعیت کنونی و بی‌برقی شدید بازخواهیم گشت.
ارسال نظر