به گزارش خبرنگار ایراسین، دیدار روز گذشته حضرت آیت الله خامنه ای رهبر معظم انقلاب با هیئت دولت، برخلاف بسیاری از دیدارهای رسمی که بیشتر جنبه تشریفاتی دارند، به یک «کارگاه بحران‌خوانی و راهبردسازی» شبیه بود. در این جلسه، اقتصاد ایران از منظر ساختاری دیده شد و ریشه اغلب مشکلات، یعنی تولید و انرژی زیر تیغ نقد و توصیه قرار گرفت.
برق اکسیژن نامرئی اقتصاد
وقتی رهبر انقلاب می‌گویند «برق واحدهای تولیدی را جز در مواقع اضطراری قطع نکنید»، این پیام تنها یک توصیه اجرایی نیست بلکه یک هشدار راهبردی است. برق همان اکسیژن نامرئی اقتصاد صنعتی است. قطع یک‌ساعته آن در یک کارخانه فولاد نه فقط زیان مالی مستقیم دارد بلکه ممکن است تجهیزات، مواد اولیه و حتی بازارهای صادراتی را دچار آسیب کند.
تجربه صنایع فولادی و سیمانی نشان داده که قطعی‌های پراکنده برق در تابستان باعث تأخیر در تحویل محموله‌ها و از دست رفتن فرصت‌های صادراتی به رقبای خارجی شده است.
گاز زمستان؛ پرونده‌ای که نباید روی میز بماند
«توجه به ذخایر مورد نیاز گاز» و «تأمین کسری از طریق واردات» کلیدواژه‌هایی در بیانات روز گذشته رهبر معظم انقلاب بودند که نشان داد سیاست‌های واکنشی در حوزه انرژی دیگر کارآمد نیست. کمبود گاز در زمستان‌های پیشین، صنایع پتروشیمی، فولاد و حتی نیروگاه‌ها را زمین‌گیر کرد.
واردات هدفمند گاز، ذخیره‌سازی فصلی و توسعه زیرساخت‌های LNG (گاز طبیعی مایع‌شده) می‌توانند ریسک خاموشی و تعطیلی خط تولید را کاهش دهند. این نکته را نباید فراموش کرد که هر ساعت توقف یک خط تولید فولاد، معادل از بین رفتن درآمدی چندصدهزار دلاری است.
دور باطل اسراف و کمبود
رهبر انقلاب همچنین به صراحت از «اسراف در آب، برق، گاز و ساختمان‌های دولتی» سخن گفتند. این پیام بیشتر از آنکه نقدی بر سبک زندگی ادارات باشد، یک راهکار آزادسازی ظرفیت انرژی برای بخش تولید است. اگر سازمان‌ها و نهادهای دولتی در مصرف برق و گاز پیشگام صرفه‌جویی شوند، بخش قابل توجهی از کسری انرژی صنایع جبران خواهد شد.
کشورهای صنعتی مدت‌هاست با فناوری‌های مدیریت تقاضا انرژی را از مصرف کم‌بازده اداری به مصرف مولد صنعتی منتقل کرده‌اند.
انرژی، ریشه امنیت غذایی
بخش دیگری از سخنان ایشان به ذخایر کالاهای اساسی و تنظیم بازار معطوف بود. هرچند در ظاهر این بخش به حوزه اقتصاد و کشاورزی تعلق دارد، اما زنجیره تأمین مواد غذایی بیش از آنچه تصور می‌شود، به انرژی وابسته است، از برق سردخانه‌ها و یخچال‌های فروشگاهی تا سوخت ناوگان حمل‌ونقل مواد غذایی و گاز صنایع فرآوری. یک اختلال کوچک در این زنجیره انرژی، می‌تواند بحران قیمتی گرده‌افکنی کند.
مسکن و صنایع انرژی‌بر
توجه به ساخت مسکن، ابعادی فراتر از سیاست اجتماعی دارد. پروژه‌های انبوه‌سازی، موتور محرک صنایع فولاد، سیمان، شیشه و سرامیک هستند؛ صنایعی که همگی جزو پرمصرف‌ترین بخش‌ها در برق و گاز به‌شمار می‌آیند. هرگونه بحران انرژی در این حوزه مستقیماً به کندی افتتاح واحدهای مسکونی و افزایش هزینه ساخت منجر می‌شود.
سرمایه انسانی؛ محرک تحول انرژی
استفاده از دانش تحصیل‌کردگان جوان برای توسعه تولید و استخراج نفت به معنای سرمایه‌گذاری روی آینده است. فناوری‌های نوین حفاری، شبکه‌های هوشمند انتقال و سامانه‌های مانیتورینگ لحظه‌ای می‌توانند هم ظرفیت تولید انرژی را افزایش دهند و هم تلفات و هدررفت آن را کاهش دهند. در دوره‌ای که جهان به سمت انرژی‌های پاک و کم‌کربن حرکت می‌کند، ورود نسل تازه مهندسان می‌تواند شکاف فناوری را کم کند.
مدیریت بازار برای حفظ روحیه تولیدکننده
هرچند بخش‌هایی از سخنان رهبر معظم انقلاب در این دیدار به کنترل بازار و جلوگیری از نوسان لحظه‌ای قیمت‌ها اختصاص داشت، اما این موضع هم به‌طور غیرمستقیم بر انرژی اثرگذار است. بازار آرام و قابل پیش‌بینی باعث می‌شود برنامه‌ریزی تولید، سفارش مواد اولیه و خرید انرژی با دقت بیشتری انجام شود. نوسان قیمت‌ها، تصمیم‌گیری صنایع برای انعقاد قراردادهای انرژی را هم با ابهام مواجه می‌کند.
در پایان یادآور می‌شویم که پیام محوری این نشست روشن بود، بدون انرژی مطمئن، تولید پایدار وجود ندارد. قطع برق و گاز، اسراف منابع، و کم‌برنامگی در ذخیره‌سازی یا واردات انرژی، به هر زبانی ترجمه شود، یعنی کاهش صادرات، بیکاری کارگران، و ضربه به اعتبار برند «تولید ایرانی» در بازارهای جهانی.
همچنین باید توجه داشته باشیم کخ راه نجات، همان است که رهبر انقلاب ترسیم کردند که در این میان می‌توان به ثبات در تأمین انرژی، حتی در فصول اوج مصرف، مدیریت تقاضا و حذف اسراف در بخش‌های کم‌بازده، سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های ذخیره‌سازی و واردات انرژی، استفاده از ظرفیت علمی و جوانان برای نوآوری در حوزه انرژی اشاره کرد.
اگر این مسیر طی شود، ایران می‌تواند در معادلات صنعتی منطقه نه به‌عنوان خریدار اضطراری انرژی، بلکه به‌عنوان صادرکننده‌ای پایدار و پیش‌بینی‌پذیر ظاهر شود.
ارسال نظر